Анд тауларында

Оңтүстік Америка

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға оңтүстік жарты шар материктері, ұқсастықтары, айырмашылықтары жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Оңтүстік Американың жер шарындағы

көрінісі

Ауданы

18, 28 млн км²

Халық саны

340 млн адам

Орташа тығыздығы

21. 4 адам/км²

Ірі қалалары

Сан-Паулу Буэнос-Айрес Рио-де-Жанейро Богота Лима Сантьяго Каракас Медельин Белу-Оризонти Кали

Оңтүстік Американың жер бедері

Батыс бөлігін бойлай Анд тауы орналасқан.

Тау аралық үс-

тірттер-пуна, тұзды батпақ

тар-саларес деп аталады.

Жазықтар гондваналық ежелгі платфор

мада жатыр.

Жазықтар аралығы қалқандарға сәйкес келеді.

Оңтүстік Американың жер бедерінің дамуы мен ерекшеліктері.

Үндістер

Оңтүстік Американың байырғы халқы. Қазір бүкіл құрлық халқының 10%-ын ғана құрайды.

Метистер

Еуропалықтардың жергілікті үндістермен некелерінен тараған ұрпақтар. Анд елдерінің негізін құрайды.

Мулаттар

Африкалықтардың еуропалықтармен некелесуінен пайда болған.

Самбо

Африкалықтардың үндістермен некелесуінен пайда болған

Креолдар

ХІХ ғ. келеген Испандықтар мен Португалдардың ұрпақтары.

Оңтүстік Американың халқы.

Пангея

Лавразия

Гондвана

Солтүстік

Америка, Еуразия.

Оңтүстік Америка, Африка, Антарктида, Аустралия.

Солтүстік жарты шар материктерінің пайда болуы.

Оңтүстік Америка - батыс жарты шардың оңтүстігіндегі құрлық.

Солтүстіктен оңтүстікке қарай 7150 км-ге созылып жатыр.

Батыстан шығысқа қарай 5150 км-ге созылған.

Құрлықтың солттүстіктен Кариб теңізімен,

батысын Тынық мұхиты, шығысын Атлант мұхиты, оңтүстіктен Магеллан,

Дрейк бұғаздарының суы шайып жатыр.

Солтүстік-батысында жіңішке Панама мойнағы арқылы

Орталық және Солтүстік Америкамен жалғасады.

Ең биік жері - Аконкагуа(6960 м) .

Теңіз деңгейінен ең төмен жатқан жері - Вальдес ойысы -40 м.

Оңтүстік Америкадағы ең ұзын өзен жүйесі Амазонка

(Мараньон саласымен қоса есептегенде - 6437 м) .

Дүние жүзіндегі теңіз деңгейінен ең биік орналасқан көл - Титикака (биіктігі 3812 м),

ең биік су құламасы - Анхель (1054 м)

Ең биік жанартау - Льюльяйльяко осында орналасқан.

Оңтүстік Америка құрамына Отты Жер, Фолкленд, Галапагос аралдары, Чили топаралы, т. б. ұсақ аралдар кіреді.

Оңтүстік Американың өзен алаптары

Атлант

мұхиты алабы

Тынық

мұхиты алабы

Ішкі тұйық алап

Амазонка, Парана, Ориноко, Магдалена т. б. өзендер жатады.

Анд таулары-

ның батыс беткейінен басталатын мол сулы қысқа өзендер ғана құяды.

Анд тауларының тауаралық үстіртті бөлігінің өзендері жатады.

Оңтүстік Американың өзен алаптары.

Ішкі сулары

Игуасу сарқырамасы.

Копакобана жағажайы.

Ең суы мол өзен Амазонка

Оңтүстік Америка дүние жүзіндегі ең суы мол құрлық, басқа құрлықтармен салыстырғанда онда екі есе артық жауын-шашын түседі.

Жер бетіндегі құрлықтың 12%-ын құрайды.

оның аумағына дүние жүзіндегі өзендер ағынының 27%-ы тиесілі.

Ірі өзендерінің көпшілгі Атлант мұхитына құяды

Пайдалы қазбалары

Шығыстағы таулы үстірттерде.

Анд тауларында.

Темір, марганец, уран, никель, алмас, алтын, боксит т. б. кездеседі.

Мыс, қалайы, қорғасын, мырыш, күміс, асыл тастар т. б. кездеседі.

Ойпаттарда.

Мұнай, табиғи газ, тас көмір т. б. кездеседі.

Оңтүстік Американың пайдалы қазбалары.

Ылғалды экваторлық ормандар (гилея)

Экватордың екі жағын алып жатыр.

Ауыспалы ылғалды ормандар

Гилеялардан түр құрамы онша өзгермей солтүстік пен оңтүстікке қарай ауысады.

Тайга

Кордильераның шығыс беткейінен басталып, Атлант мұхитына дейінгі кең алапты алып жатыр.

Саванналар мен сирек ормандар

Материкте Ориноко саваннасы-льянос және Бразилия саваннасы-кампос деп ажыратылады.

Субтропиктік дала

Ла-Плата жазығын алып жатыр.

Шөлейт зонасы

Материктің қиыр оңтүстігіндегі Патагония жерін қамтиды.

Ылғалды мәңгі жасыл ормандар

Материктің Тынық мұхит жағалауындағы жіңішке алқапта экватор маңында орналасқан.

Тропиктік шөл

Экватордан 300 о. е. дейінгі аралықты алып жатыр.

Қатты жапырақты мәңгі жасыл ормандар мен бұталар

Субтропиктік жағалық бөлікті қамтиды.

Оңтүстік жалпақ жапырақты ормандар

Қоңыржай белдеуге сәйкес келетін жағалық бөлікті қамтиды.

Жағалық шөл

Анд тауының ең төменгі бөлігінде Атакама шөлі орналасқан.

Тікенекті ксерофитті бұталар

Батыс Кордильера жотасының 2500 м биіктігінде орналасқан.

Оңтүстік Американың табиғат зоналары.

Оңтүстік Америкадағы орман.

Орман өте тығыз, тек қана ағаштың 4000-ға жуық түрі бар, ағаштары бірнеше қабатты болып келеді, биіктігі 80 м, кейде 100 м-ге дейін жетеді.

Оларға шарап пальмасы,

алып сейба, жакаранда,

пау-бразил, гуаякан, гевея, хинн ағашы, бразилия жаңғағы, какао, т. б. жатады.

Бұл орман лианалар мен эпифиттерге өте бай, әсіресе, әдемі гүл ашатын хош иісті орхидеялардың 5 мыңнан астам түрі бар.

Өсімдік түрлерінің 75%-ы эндемиктерге жатады. Олардың ішінен оңтүстік мәңгі жасыл шамшаты,

бал пальмасы,

чили араукарийі ерекше көзге түседі.

Солт. бөлігінің Ориноко ойпатындағы пальмалы саваннаны “льянос” дейді.

Қара шірікке бай, құнарлы саваннаның көп бөлігі кофе ағашы, мақта, банан, какао, маниок сияқты мәдени өсімдіктер өсірілетін плантацияларға айналған.

Оңтүстік Америка көптеген бағалы ағаштар мен пайдалы өсімдіктердің отаны болып есептеледі.

Оларға картоп, маниок, арахис,

ананас, какао, томат,

асқабақ сияқты мәдени өсімдіктер мен бромелия, настурция,

канна, кактус сияқты

бөлме және бақша өсімдіктері өседі

Сүт қоректілерден қалталы тышқандардың 70-тен астам түрі,

құмырсқа жегіштің 3 түрі,

сауыттылардың 20-дан астам түрі,

жалқау аңның 5 түрі,

приматтар және ірі жыртқыштардан: қабылан, шибөрі, оцелот, пампа мысығы, пума, көзілдірікті аю,

жалды қасқыр, т. б. тіршілік етеді.

Тұяқтылардан тапирдің 3 түрі,

Ұқсас жұмыстар

Оңтүстік Американың ауыл шаруашылығындағы рөлі

Оңтүстік Американың халқы және елдері

Анд тауларында дүние

Кескін картаға Еуразия өзендерінің алаптарын түсір

Қазақстан аумағындағы мұздықтар — жер суару мен гидроэнергетиканың басты көзі. Мұздықтар тұщы судың орасан зор қоймасы

Оңтүстік Американың климаты мен табиғат зоналары

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ТАУ МҰЗДЫҚТАРЫ

Қар сызығы

Өсімдік жамылғысының антропогендік факторлардан өзгеруі

ҚР пайдалы қазбалары

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz