Оқушылардың сын турғысынан ойлауның негізгі ерекшіліктері

Презентация қосу

Сын тұрғысынан
ойлауға үйрету
Жас ерекшелеріне сайкес
оқыту және оқу

Оқытудағы
Сын Оқыту үшін
бағалау және
жаңа тәсілдер тұрғысынан оқуды бағалау

ойлау

Талантты және дарынды
балаларды оқыту
Эдвард Глейзер (1941) сын тұрғысынан
ойлау қабілеттілігі үш элементтен
тұратындығын болжап берді:
1. Проблемалар мен мәселелерді
шешу кезінде өзінің тәжірибесін
қалыптастыру өрісіне кіретін ойлау
үдерісін жүзеге асыру
2. Логикалық зерттеу мен ой жүгірту
әдістерін білу.
3. Осы әдістерді қолданудағы
тәжірибелік дағдылар.
Б.Блум таксономиясы бойынша
танымдық салада
оқу мақсаттарының категориялары
Негізгі категориялар

1.1.БІЛІМ
БІЛІМ

Бұл
Бұлкатегория
категорияоқу
оқуматериалын
материалынестеесте
сақтау
сақтаумен
мен қайталауды
қайталаудыбілдіреді.
білдіреді.
Оқу
Оқуматериалы
материалыдеп депәртүрлі
әртүрлі
мазмұндағы
мазмұндағыақпаратты
ақпаратты(нақты
(нақты
фактілерден
фактілерденбүтін
бүтінтеорияларға
теорияларғадейін)
дейін)
атауға
атауғаболады.
болады.
Бұл
Бұлкатегорияның
категорияныңнегізгі
негізгісипаты
сипаты––
қажетті
қажеттімәліметтерді
мәліметтердіесте
естесақтау.
сақтау.
Жалпыламаланған оқу мақсаттарының
мысалдары

• қолданылған терминдерді біледі
(есте сақтайды және қайталайды);

• нақты фактілерді біледі;

Шәкірт:
• әдістер мен жұмыстың орындалу
ретін біледі (процедурасын);

• негізгі ұғымдарды біледі;

• ережелер мен қағидаларды біледі.
2. Түсіну

Оқу материалын түсінгендіктің көрсеткіші ретінде
келесідей әрекеттерді атқаруды атауға болады:
- Трансляция – яғни оқу материалын бір «тілден» екінші
«тілге» ауыстыру (мәселен математикалық
формуланы сөзбен айтып беру немесе керісінше;
сөзбен келтірілген мәліметті кесте, схемамен
көрсету, т.б.);
- Интерпретация – оқу материалын “өз сөзімен”
түсіндіру, қысқаша баяндау;
- Жорамалдау - оқу материалы бойынша әңгіменің әрі
қарай не туралы болатындығын, оның салдары мен
нәтижелерін болжау.

Мұндай оқу нәтижелері материалды есте сақтау
деңгейіне қарағанда анағұрлым жоғары болады.
Шәкірт:

Фактілерді, ережелерді, қағидаларды түсінеді;

Сөзбен келтірілген материалды,схемалар, графиктер,
диаграммаларды түрлендіреді;

Сөзбен келтірілген материалды математикалық
Ұғымдарға өзгертеді;

Берілген ақпарат бойынша болашақта туындауы ықтимал
салдарын сипаттайды.
3. Қолдану

Бұл категория оқу материалын нақты
жағдайда және мүлдем жаңа ситуацияда
қолдануды меңзейді.
Мұнда ережелерді, әдістерді,
ұғымдарды, заңдарды, қағидаларды,
теорияларды
практикалық тұрғыдан қолдану
кіреді.
Оқу нәтижелері түсіну деңгейіне
қарағанда материалды тереңірек
игеруді талап етеді.
Шәкірт:

• заңдар мен
• ұғымдар мен теорияларды
қағидаларды практикалық
жаңа тұрғыдан нақты
жағдайларда ситуацияларда
қолданады; қолданады;

• әдіс немесе
жұмыс ретін
дұрыс
қолданатындығын
көрсетеді;
4. Талдау

Оқу материалының құрылымы анық
көрінуі үшін оны құрамдас бөліктерге бөлу:
- Бүтіннің бөліктерін ажырату;
- Бүтіннің бөліктерінің арасындағы өзара
байланыстарды анықтау;
- Бүтіннің қалайша ұйымдастырылғандығын
сезіну.
Бұл категория оқу материалының мазмұнын
сезінумен қатар оның ішкі құрылысы қалайша
құралатындығын білуді меңзейді.
Шәкірт:

жасырын (көзге көрінбейтін)
жәйттерді ашады;

ойдың өрбуінен қателер
мен олқылықтарды айқындайды;

фактілер мен олардың салдарының
арасын ажыратады;

ұсынылған фактілердің
маңыздылығын айқындайды.
5. Синтез

Оқу материалының элементтерінен жаңашыл
сипаттағы бүтінді (нәтижені) құрастыру.
Жаңа нәтиже ретінде оқу материалдарын
мүлдем өзгеше реттейтін хабарлама (баяндама,
сөз), жұмыс жоспары, схемаларды атауға болады.
Мұндай оқу нәтижелері жаңа мазмұн мен жаңа
құрылымдарды жасап шығаратын
шығармашылық
әрекеттерді қолдануды талап етеді.
Шәкірт:

Шығармашылық
тұрғыдан кішігірім
шығарма (эссе) жазады;

Қандай да болмасын
тәжірибе жасаудың проблеманы шешу үшін
Өзіндік жоспарын өз білімдерін
ұсынады; шығармашылықпен
қолданады.
6. Бағалау

Оқу материалының маңызын анықтау, ол туралы
өзіндік пікір келтіру, ойын білдіру.
Мұнда шәкірттің пайымдаулары нақты критерийлерге
негізделуі керек:
- ішкі – құрылымдық, логикалық тұрғыдан;
- сыртқы – алдына қойылған мақсаттарға сәйкестігі
тұрғысынан.

Бұл деңгей алдыңғы категориялардың
оқу нәтижелеріне қол жеткізуді меңзейді.
Шәкірт:

• оқу материалы • ішкі немесе сыртқы
құрылымының критерийлерге
логикасын сүйеніп, оқу
жазбаша түрде материалының
бағалайды; маңыздылығын
айқындайды;

• жасалған
шешімдер мен
қорытындылардың
берілген фактілерге
сәйкестігін
анықтайды.
СТО
Қазіргі кезде өмір сүру күрделенді, біздің
елімізде демократиялық құрылымдар пайда
бола бастады. Бүгінгі мектеп оқушылары
ертең өз жолында кездескен
қиыншылықтарды жеңуге, өз мәселелерін
өздері шешуге, саналы шешім қабылдауға
дайын болуды үйрететін жаңа
технологиялардың бірі – “Оқу мен жазу
арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту”.
СТО-ды дамыту бағдарламасы әлемнің
түкпір- түкпірінен жиналған білім
берушілердің бірлескен еңбегі.
СТО дегеніміз-
не нәрсенің анығына барып, оның
себеп салдарына барып анықтау,
бағалау одан шығатын салдарына көз
жеткізе білу, қорытынды жасау.
Джон Дьюидің айтуы бойынша
мәселелерге ерекше көңіл аудару
оқушының табиғи әуесқойлығын
оятып, СТО-уға итермелейді.
Мақсаты:
Барлық жастағы оқушылардың кез келген
мазмұн түсінікке сыни тұрғыдан қарап, екі
ұйғарым бір пікірдің біреуін таңдауға
сапалы шешім қабылдауға үйрету.
Кез келген оқу материалындағы
мазмұнды сынау емес сын тұрғысынан
қарау арқылы ұтымды жауап іздеу, сол
жауапты іздеуге жай ойлау емес шындалған
ойлауға оқушылардың қолын жеткізеді.
СТО-ның міндеттері:
- СТО идеялар тексеріліп бағаланғанда және дамып
қолданылғанда іске асады
- Есте сақтау-идеяларды түсіну-алғы шарт
- Шығармашылықпен көкейкесті ойлау
- Өзіндік жеке ойлау, тәуелсіз ойлау, шикізатты өңдеу
- Сұрақтар шешімін табу- жаңа бір нәрсе тудыру
- Үйрету – түсінуіне көмектесу
- Көңілге қонымды дәлелге ұмтылу
- Мәселені шешудің жолын өзі іздеп табу
- Шешімді негізі бар саналы дәлелдеу
- Дәлелдер негізгі болуы шарт
- Әлеуметтік ойла, таласып оқу, талқылап қарсы шығу
- Еріксіз ойландыратын, қортынды жауаптар,
шығармашылыққа итермелейді.
Александер тажірибеде
зерттелген диалогтың 5
үлгісін анықтады:
Механикалық есте сақтау
Декламация
Нұсқаулық/ мазмұндама
Талқылау
Диалог
Джон Дьюи мен Дональд
Шонн

Рефлексивті практик:
кәсіпқойлар іс –
әрекетте қалайша
ойланады
Біз қалай ойлаймыз?
Рефлексивті оқыту

Оқыту мен оқу үдерісін жақсарту
мақсатында мұғалімнің өзіндік
тәжірибесін жүйелі түрде талдауына
негізделген оқыту тәжірибесі
Оқушылардың сын турғысынан
ойлауның негізгі ерекшіліктері

Ұтымдылық
Сыңаржақтылық болмау
Пайым
Тәртіп
Өзіндік сана - сезім
Сын тұрғысынан ойлау
әдістері
- қызығушылығын ояту
- ой шақыру
- ой қозғау
- мағынаны тану
- ой толғаныс
Психогеометриялық диагностика
Сөйлейтін сандар

36 28 45 56 35 81 24 72 36 63

А Н Й Қ А Ы Ғ О А С

9х4= 7 х 5=
7 х 9= 8 х 7=
4 х 6= 4 х 9=
7 х 4= 9 х 5=
9 х 9=
Мағынаны тану

Білемін Білгім келеді Үйрендім
Алынатын нәтиже
1. Бала бойында сенімділік пайда
болады.
2.Ізденуге ұмтылады.
3.Сабаққа барлық оқушы жұмыла кіріседі.
4.Мұғалім тек бағыт береді.
5. Оқушы тақырыпты өздігінен түсінеді.

Ұқсас жұмыстар

Сын тұрғысынан ойлау технологиясын бастауышта пайдаланудың қазіргі жағдайы

Проблемалық оқыту және сын тұрғысынан ойлау технологиясы

Сын тұрғысынан

Сын тұрғысынан ойлау стратегиясы

Сын тұрғысынан ойлау технологиясының ерекшеліктері

Сын тұрғысынан ойлау технологиясы

Сын тұрғысынан ойлауға үйрету

Сыни ойлау технологиясы

Чек лист

Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту технологиясын пайдалану

Пәндер