Оқушыларға орыс демократиялық мәдениетін, қазақтың ұлы ғалымы

Презентация қосу

Тақырыбы:
«Орыс
демократиялық
мәдениеті және
қазақтың ұлы
ғалымы Шоқан
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға орыс демократиялық
мәдениетін, қазақтың ұлы ғалымы
Ш.Улихановты, Шоқан Уалихановтың өмірі мен
шығармашылығы туралы баяндау, қысқаша
түсіндіру.
Дамытушылық: Оқушылардың білімдерін
арттыру мақсатында тақырып бойынша
тапсырмалар орындап, қосымша мағлұматтар
беру.
Тәрбиелілік: Оқушыларды орыс мідениетіне
қызықтыру, өз елінің мәдениетін білуге
баулу. Қазақтың ұлы ғалымы Шоқан
Уалихановты құрметтеуге шақыру.
Тапсырма №1. «Сұраққа тіке жауап»
1. Ұйғырлар мен дүнгендер Жетісу өлкесіне
Қазақстанның қай өлкесіне қоныс
аударды?
2. Маньчжур – Цин әулетінің 1862 – 1877
өктемдігіне қарсы ұйғыр және дүнген жылдары
халықтарының азаттық күресі қай
жылы болды?
3. 1862 – 1877 жылғы ұйғыр, дүнген торғауыт, қырғыз,
халықтарының азаттық күресіне өзбек, қазақ
кімдер қатысты?
4. 1881 – 1883 жж. Қазақстанға қанша
5000
дүнген көшіп келді?
5. 1881 – 1883 жж. Қазақстанға қанша
ұйғыр қоныс аударды?
45000
1) Ұйғырлардың Жетісуға
қоныс аударуы нәтижесінде, Алты ұйғыр
қазіргі Алматы облысының болысы
жерінде ұйымдастырылды?
2) Ұйғыр халқы негізінен егін Шелек, Шарын,
шаруашылығына қолайлы
Талғар, Үсек т.б.
өзеннің бойында орын тепті?
3) 1905 ж. Қазан қаласында
басылып шыққан Муссон «Он екі мұқам»
бен Айса Сайрамидің еңбегі?
4) 1897 жығы жалпы санаққа
қарағанда дүнгендердің 14 136
саны қанша?
5) 1897 жылғы санақ бойынша
ұйғырлардың саны қанша? 55 999
Тапсырма №2 . «Толықтыру тест»
Қашан? Қайда? Қандай оқиғалар
болды?

1862-1877 Маньчжур –
жылдары Цин әулетінде

Музыка өнері,
Ұйғыр әні мен биі ,
мәдениетінде яғни рухани
мәдениеті
нәтижелі болды
Ұйғыр ауыз
әдебиетінің тамаша
1905 жылы туындылары
жарыққа келді.
III. Үй жұмысын қорытындылау «Венн диаграммасы»

Ұқсастығы Дүнгендер
Ұйғырлар
ІV . Жаңа сабақ

ХІХ ғасырдың екінші жартысы –
орыс демократиялық мәдениетінің
көтерілген кезеңі.
Қазақстанды игерудің барысы және
орыс – қазақ қатынастарының
тереңдеуі өлкені зерттеуді кеңейту
қажеттігін туғызды.
Осыған орай қазақ жері мен қазақ
халқының тарихын, мәдениеті мен
тұрмыс – салтын зерттеген орыс
ғалымдары көбейді.
Бұл қазақ – орыс достастығының
айқын көрінісі еді.
Орыс
ғалымдары

П.П.Семенов-Тянь- А.Добромысл
Шанский ов

В.В.Радлов

М.Красовский

Т.Г.Шевченко Л.Мейер
П.П. Семенов –
Тянь – Шанский
(1827 – 1914)- Алтай,
Жетісу мен Орта Азияға
саяхаттар жасап, өлкені
жан – жақты зерттеді.
«Қырғыз өлкесі»,
«Түркістан өлкесі» атты
екі томы Қазақстан мен
Орта Азияға арналған
В.В.Радлов
(1837-1918) –
көрнекті шығыс
зерттеушісі,
академик. Іле
алқабын,
Жетісуды зерттеп,
ол жердегі қазақ
ауыз әдебиетінің
үлгілерін
жинастырып,
жариялады.
М.Красовский
«Сібір
қырғыздарының
облысы» деп
аталатын
еңбегінде қазақ
халқының шығу
тегіне көңіл
бөлді.
Л.Мейердің
«Орынбор
сведомствасынд
ағы қырғыз
даласы» атты
еңбегі Кіші жүз
тарихын жан –
жақты
сипаттауға
арналады.
Т.Г.Шевченко -
Украинаның ұлы
ақыны.1847 – 1857
ж.ж. аралығында
қазақ жерінде айдауда
болған. Ол «Менің
ойларым» деген
өлеңінде қазақ,
украин,
халықтарының өмірін
салыстыра
жырлайды.
А.Добромыслов қазақ жерінің
Ресей құрамына қосылу
дәуірін біршама зерттеді.
«Торғай облысы. Тарихи
очерк» атты еңбегінде
Қазақстанның саяси дамуы
жөнінде сирек кездесетін
материалдар сақталған.
Оның жетілуіне
1835 – 1865 жж. ықпал еткен әжесі -
өмір сүрген Айғаным

Шын есімі –
Мұхаммедханафия
1835 жылы Жастық шағын
Құсмұрын бекінісінде Сырымбетте
туған өткізген
Шоқанның жас шағынан ғылымға ден қойып, бағытын дұрыс
анықтаңға себепші болған.

Әкесінің алдыңғы
қатарлы орыс зиялы-
ларымен тығыз байла- Кадет корпусында
та болуы; Қазақстанның геог-
рафиясына барынша
Сол кездегі ең көңіл бөлініп, өлке-
алдыңғы қатарлы оқу нің табиғи байлық-
орны – Сібір кадет тарын зерттеу мен
корпусында оқуыалына бастауы; игеру дің қолға алына
дарымен байланыста, бастауы;
көрнекті орыс ғалым-
болуы;

Белинский мен Герциннің
Азаттыққа шақырған
идеяларының кадет
корпусына жетуі. Орыс
поэзиясы мен Батыс Еуропа
жазушыларының
шығармаларымен таныс
болуы;
Тапсырма №1. «Сәйкестендіру»

П.П.Семенов –Тянь - «Орынбор
Шанский ведомствосындағы
қырғыз даласы»

М.Красовский «Менің ойларым»

Л.Мейер «Түркістан өлкесі»

А.Добромыслов «Сібір қырғыздарының
облысы»
Т.Г.Шевченко «Торғай облысы.Тарихи
очерк»
Тапсырма №2. «Балама тест».
1.Шоқан Уәлиханов 1835 жылы дүниеге
келді ме ?
2.Шоқан Уәлихановтың шын есімі
Мұхаммедқанапия ма?
3.Шоқанның туған жері Сырымбет өнірі
ме?
4.Шоқанның жастық шағы Қарқаралыда
өтті ме?
5.Шоқанның тәрбиесіне әсер еткен адам
әжесі ме?
6.Шоқан орысша оқуға 17 жасында барды
ма?
Тапсырма №3. «Жылдар сөйлейді»

1856 ж. –

1857 ж. -

1858- 59 жж. –
Тапсырма №4. «Жабық тест»
1.Қай жылдары Ш.Уәлиханов Сібір кадет корпусында білім алды?
а. 1847-1852 б.1848-1850 с.1847-1853
2. Ш.Уәлиханов Ыстықкөлдің көлемін топографиялық және
картографиялық деректерде сипаттады?
а. 1856 ж. б.1854ж. с.1855ж.
3. Шоқан 1859 – 1861 жылдар аралығында қайда болды?
а . Омбыда б.Петербургте с. Верныйда
4. Шоқанның достары ішіндегі аса көрнекті орыс жазушысы:
а. Ф.Достаевский б.Т.Шевченко с. Г.Потанин
5. Ш.Уәлихановтың Қытайдағы дүнгендер көтерілісі туралы соңғы
еңбегі қашан жарияланды?
а. 1862ж. б. 1863ж. с.1865 ж.
6. Шоқанның соңығ мақаласы шыққан газет:
а. «Қазақ» б.»Русский инвалид» с. «Правда»
7. Ш.Уәлиханов қаза тапқан жер:
а. Ыстық көл б. Сырымбет с. Алтын емел жотасы
Шоқан қазақтың
жарқ еткен жұлдызы

Шоқан
IV. Жаңа сабақты бекіту.

Білемін Білдім Білгім
(тың келеді
мәлімет)
Үйге:

§26 оқу, мазмұндау,
реферат
VI. Бағалау

САБАҚ АЯҚТАЛДЫ,
САУ БОЛЫҢЫЗДАР!

Ұқсас жұмыстар

XIX ғасырдағы қазақ ағартушылары және рухани мәдениет

XX ҒАСЫР БАСЫНДАҒЫ ӘДЕБИЕТ, ӨРКЕНИЕТ, МӘДЕНИЕТ

Тәуелсіздікті аңсаған ақын –Шортанбай Қанайұлы

Орта жүз қазақтары

ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕ КІТАПТАР ШЫҒАРУ

Қара сөздері лексикасы Пушкин мұра

Алихан Бөкейханов және Алаш идеясы

Ағартушылар философиясы

Сүйік Абылай хан тұсында Жетісуды басқарған сұлтан

ТӘУЕЛСІЗ ЕЛДІҢ БІЛІМДІ ҰРПАҚТАРЫМЫЗ

Пәндер