Қан клеткалары

ХХІ ғасыр көшбасшысы зияткерлік сайыс

I. Бәйге. ( сұрақ-жауап)

II. Сиқырлы ұяшықтар

III. Терминдер

IV. Ұлы тұлғалар

Бұл кезеңде әр ойыншыға жеке алдын ала дайындалған үш сұрақтан қойылады. Қатысушы дұрыс жауап берген әр сұраққа 10 ұпай беріледі. Ойлануға уақыт беріледі.

Бәйге

1-ойыншы:

Фотосинтез үрдісі нәтижесінде өсімдіктер

бөлетін газ

оттек

2. Ұйқы безінен бөлінетін гормон

инсулин

3. Тіс дәрігері

стоматолог

2-ойыншы:

Күнбағыс қай тұқымдасқа жатады

(күрделігүлділер)

2. Қан беруші адам

(донор)

3. Адамның дене жасушаларындағы хромосома саны

(46)

3-ойыншы

Жасушаны зерттейтін ғылым саласы

(цитология)

2. Ең үлкен ас қорыту безі

(бауыр)

3. Өсімдіктерді зерттейтін ғылым саласы

(ботаника)

4-ойыншы.

Органикалық тыңайтқыштарға не жатады?

(көң, құс саңғырығы)

2. Йод тапшылығынан болатын ауру түрі

(Жемсаулық не зоб)

3. «Ақ маржан» аталатын дәнді дақыл?

(күріш)

5-ойыншы.

Жүректің құрылысы мен қызметін зерттейтін

ғылым саласы

(кардиология)

2. Тірі ағзалар туралы ғылым?

(биология)

3. Алғаш жасушаны ашқан кім?

(Р. Гук)

6-ойыншы

Дені сау адамның асқазанында қандай қышқыл

болады?

(тұз қышқылы)

2. Гүлдің негізгі мүшелері

(аталық, аналық)

3. Өсімдіктің жер асты мүшесі

(тамыр)

7-ойыншы

Жануарлар әлемін зерттейтін ғылым

(зоология)

2. Қамшы сабын қандай ағаштан жасайды

(тобылғы)

3. Желбезек дегеніміз не?

(тыныс алу мүшесі)

8-ойыншы

Қазақстанның «Қызыл кітабы» тұңғыш рет қай жылы

шықты

(1978ж)

2. Тірі ағзаның ортақ қасиеттері

(жасушадан тұрады)

3. Жеміс гүлдің қай бөлімінен түзіледі?

(жатыннан)

9-оқушы.

Жердің жасы

(4, 5-5млрд)

2. Аш ішектің жуанданған жері

(ұлтабар)

3. Қай құста мүлде ұя болмайды?

(көкек)

ұяшықтар

Сиқырлы

ботаника

орнитология

Қан клеткалары

Бұл өсімдікті ұзақ уақыт ботаникалық бақтарда егілген. Гүлдерін ханымдар әдемілік үшін шаштарына таққан. 200 жылдан кейін ғана шаруалар өздерінің бақшаларына егіп азық ретінде пайдалана бастаған. Бұл өсімдікті ресейге ең алғашқы рет І Петр әкелген. Қандай өсімдік туралы айтылуда

«Өсімдіктану» оқулығын алғаш жазған Қазақстандық ғалым?

жемісі жидек тәрізді, көп ұялы, көп тұқымды. Жемістің сыртқы қабатында эфир майы көп, сары, қызғылт-сары түсті. Ортаңғы қабаты мақта тәрізді борпылдақ, кебу, ақ түсті. Сыртқы қабаты мен ортаңғы қабаты бірігіп жеміс қабығын түзеді. Ішкі қабаты етті, қалың, шырынға толы. Мұндай жемістерге қандай өсімдіктер жатады?

Аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы

Күнбағыс өсімдігінің гүлшоғыры

Эритроциттердің тіршілік ұзақтығы ?

Лейкоциттердің негізгі қызметі ?

Тромбоциттердің негізгі қызметі ?

Қан қысымын өлшейтін аспап.

Бұл заттың 0, 9% - дық ертіндісі физиологиялық ерітінді деп аталады да, адам ағзасы көп қан жоғалтқан жағдайда қан тамырына құйылады. Ол затты адамдар тұрмыста тағам дайындауға қолданады. Бұл заттың химиялық атауы қандай?

Құстар ұшқан кезде өкпеде ауа құрамындағы оттекке қан екі рет(тыныс алған кезде) қанығады. Мұндай құстың тыныс алу ерекшелігін не деп атайды?

Жаңа зеландияда кездесетін салмағы 2-3 кг тұйеқұстың ішіндегі ең кіші түрі

Аққудың қоразын қалай атайды?

Құстың дене температурасы

Ең кішкентай құс, дене салмағы 1, 6 г

Картоп

(Ж. Күдерин)

апельсин, мандарин, лимон

(ұрықтану)

(себет)

(120 күн)

организмді ауру тудыратын

бактериялардан сақтау

Қанның ұюы және қан кетуді тоқтату

Тонометр

натрий хлориді

қосарлы тыныс алу

қанатсыз тұйеқұс не киви

Саһар

(+41, +42)

(колибри)

3. Терминдер

Әрбір оқушыға ғылым салаларына байланысты терминдер беріледі. Ол терминдерге анықтама берілуі керек. (Толық жауапқа 10 ұпай)

Бриология

(мүктерді зерттейтін ғылым саласы)

2. Микология

(саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым саласы)

3. Антропология

(Адамның шығу тегін зерттейтін ғылым саласы)

4. Ихтиология

(балықтарды зерттейтін ғылым саласы)

4. «Ұлы тұлғалар»

Бұл кезеңде биология ғылымдарының дамуына

елеулі үлес қосқан ғалымдар туралы болады.

Қойылған сұраққа ең бірінші болып қол көтерген

ойыншы жауап береді, берген жауап дұрыс

болмаған жағдайда, қарлыластары

да өз жауаптарын айтуына болады.

Қанайналым және ас қорыту саласындағы зерттеулері үшін Нобель сыйлығын алған алғашқы орыс ғалымы. Оның шартты рефлекстер туралы теориясы тірі ағзалардың сыртқы ортамен байланысын және олардың сыртқы әсерлерге көрсететін реакцияларын түсіндіруге септігін тигізіп, физиологиялық дамуына үлес қосқан қай ғалым туралы айтылып тұр.

И. П. Павлов