Ақан сері Қорамсаұлы өмірі мен шығармашылығы

Сабақ тақырыбы :

Сабақтың ұраны

Біле бер, қанша білсең, тағы тіле,

Жетерсің мақсатыңа біле-біле .

Жүсіп Баласағұн

Тегінде тегін бе екен Ақан сері, Бұл да бір емес пе екен елдің ері Өз ұлын, өз ерлерін ескермесе, Ел тегі алсын қайдан кемеңгерді?. . Тұсында сері болсын, пері болсын, Ұнайды өмірімен Ақан маған. . . І. Жансүгіров

сері

І топ Ауылым қонған Сырымбет саласына (Ақанның өмірі мен шығармашылығына шолу)

ІІІ топ

Сегіз қырлы, бір сырлы

( Ақан бойындағы

қасиеттер)

ІV топ

Тұсында сері болсын, пері болсын,

Ұнайды өмірімен Ақан маған

(Ақан сері өмірі мен шығармашылығына қалам тартқан ақын-жазушылар)

ІІ топ

Егіліп әндеріне, сөзін тыңдап . . .

(Ақан әндері, оның шығу тарихы)

Ақан Сері Қорамсаұлы 1843-1913

Ақан серінің Арқаның ойы мен қырын тебіренте салған әні, Көкшені күңірентіп тартқан күйінің үні бұл күні бізге айқын естіледі.

Е. Ысмайлов

Саясында сексен көлі шалқыған, баурайында шоқ қайыңдар ырғалып өскен, жазығында жасыл желек жайқалған, биігінде қыран құстар самғаған, етегінде

киіктер жүйткіген көрікті де көркем Көкшетау аймағы болашақ ақынның туып-өскен асыл мекені еді.

Өлеңдерінің тақырыбы

Саятшылық, ат бегілік

«Мылтық пен мергеншілік», «Торыны таң асырып мінген қандай?», «Құлагер»

Әлеуметтік

«Барабар крестьянға тең болмадық», «Заман адамы», «Заманға қарап»

Махаббат,

жастық шақ,

сүйіспеншілік

“Ақтоты”

“Балқадиша”

Адамның

бойындағы

қасиеттер

“Қыз сипаты”, “

Адамның біліміне ақыл серік”

“Айтамын замандасқа

біраз кеңес”,

“Жігіт сипаты”

“Әйелдер сипаты”

Әндері:

әндері

“Үш тоты құс”,

“Сырымбет”

“Терқатқан”

“Құлагер”

“Маңмаңгер”

“Бозторғай”

Ақан Сері Қорамсаұлының

өлеңдері мен ғашықтық жырлары

Өлеңдері:

“Адамның біліміне

ақыл керек”

“Айтамын замандасқа біраз кеңес”

“Жігіт сипаты”

“Достарыма”

Ғашықтық жырлары:

“Ақтоты”

“Балқадиша”

Қазақ компoзиторлары

операларда

( “ Жалбыр ”, “ Ер Тарғын ”)

Ақан Серінің музыкалық мұрасы

Симфония, эстрада

жанрларында

қолдануда

Бүгінде

Ақан серінің туындылары дәстүрлі ән өнерінің шебер орындаушылары Ә. Қашаубаев, Ж. Елебековтың, М. Ержановтың, К. Лекеровтың, Қ. Бабақовтың, Ж. Кәрменовтың, Қ. Байбосынов және басқалардың репертуарынан берік орын алады.

Шығармашылығының өркендеу кезеңі. Ақан серінің өзіндік шығармалары қазақ мәдениетінің көрнекті өкілдері С. Сейфуллиннің «Көкшетау» поэмасының, «Құлагер» атты әйгілі поэма жазған І. Жансүгіровтың. «Ақан сері - Ақтоқты» трагедиясының авторы Ғ. Мүсіреповтің шығармашылық шабытының қайнар бұлағы болды. Белгілі композитор Е. Брусиловский «Жалбыр» операсында «Құлагер» және «Балқадиша» әндерін пайдаланса, »Ер Тарғын» операсында «Алтыбасар» әнін қолданды.

Ғ. Мүсіреповтың (либреттист) «Ақан сері - Ақтоқты» операсы 1982 жылы сахнаға қойылды. Музыкатанушы Ж. Ордалиева операда композитор Ақанның әуенді тілінің өзіне тән мынадай ерекшеліктерін бөліп қарайды: бастапқы негізгі үннен өзінің басқа бір биігіне ұмтылушы қысқа желісін білдіретін октавалық алғашқы негіз - «Алай көк», «Көк көбелек» баяу төмендеуші әуенді қозғалыс, ІV сатының тірек мәні, бастапқы үннің көп рет қайталануы - «Алтыбасар», «Әудемжер», «Ақ саусақ» әндерінде кездеседі.