Шань жазығы

Презентация қосу

Сабақтың тақырыбы:

ҚАЗАҚСТАН АУМАҒЫН ФИЗИКАЛЫҚ-
ГЕОГРАФИЯЛЫҚ АУДАНДАСТЫРУ
ТАРАУЫН ҚАЙТАЛАУ
Сабақтың мақсаты:
Білімділік:
Қазақстан аумағын физикалық
географиялық аудандастыру
тарауы бойынша алған білімдерін
бекіту, қорытындылау, тиянақтау.
Дамытушылық:
География тілінде сөйлеуге үйрету,
қосымша тапсырмалар орындау,
ойлау қабілетін жетілдіру.
Тәрбиелік:
Оқушыларды экологиялық,
отаншылдық сезімге тәрбиелеу.
Сабақтың өтілу әдісі: Ішінара іздену
Сабақтың түрі: Қайталау сабағы
Сабақтың көрнекілігі: Слайдтар,
Қазақстанның физикалық картасы,
плакаттар, суреттер.
І. Ұйымдастыру кезеңі:
1. Оқушылар мен олардың оқу құралдарын
түгендеу.
2. Топқа бөліп орналастыру. (алдын – ала
белгіленген).
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау

Екі топқа үйге берілген тапсырма
бойынша өз аймақтарын қорғау.
(слайд шоу)

І - топ “Сарыарқа” тобы
ІІ – топ “Тянь – Шань” тобы
1 – тапсырма
Екі топ мүшелері
плакатқа сызылған
Қазақстан картасына 9
физикалық –географиялық
аймақтарды белгілеу.
(шекараларымен)
2– тапсырма
І – топ тапсырмасы ІІ – топ тапсырмасы

№ Аймақ- Осы аймаққа Өзендері № Аймақ- Осы аймаққа Өзендері
тар кіретін жер тар кіретін жер
бедерлері бедерлері
1 Шығыс 1 Сары-
Еуропа арқа
жазығы

2 Солтүстік 2 Алтай
қазақ
жазығы

3 Тянь - 3 Тұран
Шань жазығы
2– тапсырма
І – топ тапсырмасы ІІ – топ тапсырмасы
№ Аймақ- Осы аймаққа Өзендері № Аймақ- Осы аймаққа Өзендері
тар кіретін жер тар кіретін жер
бедерлері бедерлері
1 Шығыс Жалпы сырт Жайық, Ойыл, 1 Сары- Қызыларай, Есіл, Нұра,
Еуропа қыраты, Каспий Жем, арқа Шығыстау, Сарысу, Сілеті,
жазығы маңы ойпаты, Ұлытау Шідірті,
Жем үстірті Тоқырауын
2 Солтүстік Есілдің жазық Ертіс, Тобыл, 2 Алтай Оңтүстік Алтай, Ертіс, Бұқтырма,
қазақ орманды Обаған, Сілеті, Кенді – Алтай, Күршім, Ақ
жазығы даласы, Тобыл – Шідірті, Өлеңті, Қолба жотасы Берел, Көкпекті,
Обаған жазық Шағалалы. Қызылсу,
даласы, Есіл – Қайыңды, Бөпен
Ертіс даласы, 3 Тұран Маңғыстау, Сырдария, Ніл,
Ертіс – Үстірт үстірті, Қаратал, Лепсі,
жазығы
Құлынды Торғай үстірті, Ақсу, Тентен, Шу,
жазығы Арал маңы ТОрғай, Ырғыз
3 Тянь - Іле Алатауы, Үлкен және кіші құмдары,
Шань Кетпен жотасы, Алматы, Талғар, Қызылқұм,
Күнгей Алатауы, Есік, Шілік, Мойынқұм,
Қырғыз жотасы, Шарын, Шу, Батпақдала,
Талас Алатауы Арыс, Бөген, Балқаш –
Боралдай. Алакөл алабы
3– тапсырма
Берілген биіктікке сәйкес таулар мен олардың шыңдарын белгілеу

6995м
4622м
4506м
3816м
2992м
1506м
657м
556м
3– тапсырма
Берілген биіктікке сәйкес таулар мен олардың шыңдарын белгілеу

Тянь – Шань Хан – Тәңірі
6995м
Жоңғар Бесбақан
4622м
Алтай Мұзтау
4506м
Сауыр Мұзтау
3816м
Тарғабатай Тастау
2992м
Сарыарқа Ақсораң
1506м
Мұғалжар Үлкен Бақтыбай
657м
Маңғыстау Бесшоқы
556м
4– тапсырма

Бұл қай аймақ?
І – топқа
1. Бергі дәуірдің өзінде теңіз табаны болған. Климаттың құрғақтығы өсімдіктердің
дамуына кері әсерін тигізуде. Онда құмтөбелер бар. Сібір мен арктикалық ауа енген
кезде -40°С – қа дейін төмендейді. Бекіре, қызыл балық сияқты бағалы балық
түрлеріне бай.
(Каспий маңы ойпаты)

2. Ендік бойынша созылған, ұзындығы -350км, ені 30 – 40км. Биік жері – Талғар шыңы.
Мұнда өркешті шыңдар мен тегістеу жазық жерлер кездеседі.
(Іле Алатауы)

3. Ең биік нүктесі Мыңжылқы тауы. Аласарып мүжіле бастаған. Пайдалы қазбалардың мол
қоры табылған. Неоген, полеоген дәуірлеріндегі тау көтерілу тұсында жетілген. Шымкет
қорғасын, мырыш және Тараздың фосфор зауыттарын шикізатпен қамтамасыз етіп келген.

(Қаратау жотасы)

4. Ел аузындағы елеулі аңызға қарағанда ерте кезде көлдің орнында кең жазық дала
болыпты. Бұл жерде алуан түрлі әсем жасыл шөптер өскен екен. Оны жайлаған бір байдың
жүйрік аты байланған қазық орнынан су атқылап шығады. Атқылаған су шөптерді,
ағаштарды басып, жоғары көтеріліріп, тау баурайына дейін жетеді. Ауыл көшіп үлгере
алмай байдың бір көген «марқа» қозылары су астында қалыпты. Осы оқиғадан кейін көл
пайда болыпты. Пайда болған көлдің атын атаңыз.
(Марқакөл)
ІІ – топқа

1. Ең биік жері – Желтау (974м). Ол құмтас, саз және құм араласқан теңіз бен
континенттің полеоген шөгінділерінен тұрады. Сарысу мен Балқаш көлінің
аралығында жер бедеріне қарай оңтүстік батыс және солтүстік шығыс болып
екіге бөлінеді.
(Бетпақдала)

2. Құмтас пен әктастан түзілген. Екі тау жотасынан тұрады. Оңтүстікке қарай қыратты
жартылай шөлді дала басталады. Ол түгелдей ұлутасты – әктастардан тұрады. Олардан
төмен теңіз деңгейінен аласа бірнеше тұйық қазан шұңқырлар ұшырасады.
(Маңғыстау)

3. Кезінде тектоникалық қозғалыстардан пайда болған үлкен аңғар бар. Жергілікті
халық оны қорым дейді. Жібек жолы өткен, Жоңғар, Шыңғыс хан жаулаушылары
жүрген кей жерлерде батпақты, қамысты, кей жерде құрғақ дала болып келеді.
(Жоңғар қақпасы)

4. Алтай тауының шалғай түкпіріне жол тартқан жаралы бұғыны аңшы қуа береді.
Алыстап кеткен бұғының соңынан қуып жеткен аңшы, оның буы бұрқырағын
батпақты бұлаққа шомылғанын көргенде қатты таң қалады. Кейін бұл бұлақ осы аңшы
атымен аталған. Бұл қай бұлақ?
(Рахманов бұлағы, температурасы +31°, +42°)
5– тапсырма
І – топ тапсырмасы ІІ – топ тарсырмасы
9– Оңтүстік 200м, солтүстік 100м –
60 мың км – 60% -
-40°С – 1700км –

712 – 1134м –

974м – 900км –
350км –
-132м –
4306 –
20-50м –
1000 – 1500мм –
80-10мм –
2300 –
1934 –
1558 –
5510 –
5– тапсырма
І – топ тапсырмасы ІІ – топ тарсырмасы
9 – Қазақстанның физикалық – Оңтүстік 200м, солтүстік 100м –
географиялық аймақтары. Солтүстік қазақ жазығының еңістігі.
60 мың км – Каспий маңы 60% - Солтүстік Қазақ жазығында
ойпатындағы құмды аймақ жауын-шашынның жаз айларында
мөлшері. жауады.
-40°С – Каспий маңы ойпатында 1700км – Ертіс пен Есілдің Қазақстан
арктикалық ауа массасы жеріндегі ұзындығы.
соққандағы температура. 1134м – Сарыарқадағы Ұлытаудың
712 – Жем өзенінің ұзындығы. биіктігі.
974м – Батпақдаланың биік 900км – Сарыарқаның батыстағы ені.
нүктесі Желтау биіктігі. 350км – Сарыарқаның шығысындағы
-132м – Қарақия ойысы. ені.
20-50м – Тұран жазығында жер 4306 – Алтайдағы Мұзтау шыңының
асты сулары орналасқан тереңдік. биіктігі.
80-10мм – Тұран жазығындағы 1000 – 1500мм – Алтай тауындағы
жауын-шашын мөлшері. жауын-шашын мөлшері.
1934 – Наурызым қорығы 2300 – Кенді Алтайдағы Үлбі
ұйымдастырылған жыл. жотасының биіктігі.
5510 – Зайсан көлінің ауданы. 1558 – Қолба жотасындағы
Сарышоқының биіктігі.
6– тапсырма

Екі топтан екі – екі оқушыдан
шығып осы тарауға байланысты
класс лидерін анықтау.
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

ЖАЗЫҚТАР ТАУЛАР

Еуразияның жер бедері

Орал тауларынан

Еуразияның жер бедері мен пайдалы қазбалары

Мұғалжар тауы

Отан үшін күрес – ерге тиген үлес

Шарын ұлттық табиғи саябағы

ТАУ БӨКТЕРІ

Францияның оңтүстігінде орналасқан тау

Қарқаралы тауының шығу тарихы

Пәндер