Ұлттық өнерге баулу, дыбыстың адам өміріндегі маңызын ашу

Сабақтың тақырыбы

Физика және музыка.

Мақсаты:

Білімділік : а) толқындар туралы түсінік беру.

б) тербелістер мен толқындар туралы алған теориялық білімін пайдалана отырып музыканы сипаттап, өз бетінше қорытындыға келуін қалыптастыру.

Тәрбиелік: Ұлттық өнерге баулу, дыбыстың адам өміріндегі маңызын ашу. Домбыраның құрылысымен танысу. Этнопедагогикалық тәрбие беру.

Дамытушылығы: Оқушылардың білімге, өнерге деген қызығушылығын көтеріп, жауапкершілік пен ұйымшылдыққа, ұлттық музыкаға деген құрметтке, адамгершілік танымдарын өмірмен байланыстыра отырып арттыру.

24-жаттығу.

Берілгені : формуласы шешуі:

405. 6 Гн

Физикалық диктант

Бірдей уақыт аралығы өткен сайын дәлме-дәл немесе жуықтап қайталанып отыратын қозғалыстар механикалық тербелістер деп аталады.

Созылмайтын салмақсыз жіңішке ұзын жіпке ілінген кішкентай ауыр шарды математикалық маятник деп атайды.

Дене қозғалысы толығымен қайталанып отыратын ең аз уақыт аралығын тербеліс периоды деп атайды.

Бірлік уақыт ішіндегі тербелістер саны тербеліс жиілігі деп аталады.

Тербеліс амплитудасы- деп дененің тепе-теңдік күйінен ең үлкен ығысуының мәнін айтады.

Электромагниттік тербелістер алуға болатын, тізбектей жалғанған конденсатор мен катушкадан тұратын тізбек тербелмелі контур деп аталады.

Тербелістердің серпімді ортаның бір бөлшегінен екінші бір бөлшегіне таралу процесі механикалық толқын деп аталады.

Бөлшектерінің тербелісі толқынның таралу бағытына перпендикуляр бағытта жүзеге асатын толқынды көлденең толқын деп айтамыз.

Ауырлық және беттік керілу күштердің әрекетінен туындайтын толқындарды гравитациялық толқын деп айтамыз.

Бөлшектерінің тербелісі толқынның таралуы бойында жүзеге асатын толқынды бойлық толқын деп атайды.

Тербеліс жиілігі 16 Гц-тен 2 Гц-ке дейінгі механикалық толқындар адамда дыбыс әсерін тудырады. Сондықтан мұндай толқындарды дыбыс толқындары немесе акустикалық толқындар деп атайды.

Жиілігі 2 Гц-тен жоғары толқындар-ультрадыбыстар, ал 16 Гц-тен төмені-инфрадыбыстар деп аталады. Бұл дыбыстарды адам құлағы естімейді.

Камертондардың немесе басқа да гармоникалық тербеліс жасайтын денелердің шығаратын дыбыстары музыкалық дыбыстар деп аталады.

Толқын ұзындығы -Т периодқа тең уақыт аралығынды толқын таралатын арақашықтық. Басқаша айтқанда, толқын ұзындығы деп толқын ішіндегі бірдей қозғалатын және тепе-теңдік күйінен ауытқулары да бірдей болатын бір-біріне ең жақын жатқан екі нүктенің арақашықтығын айтамыз.

Толқын ұзындығының бөлшектердің тербеліс периодына қатынасы арқылы анықталатын физикалық шама толқын жылдамдығы деп аталады.