Сөз және оның құрамы: түбір, жұрнақ және жалғау

Қазақ тілі

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

“ Ой қозғау”

Тірек схемалары бойынша сұраққа жауап алу

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

Сөз мағынасына қарай неше түрге бөлінеді, қандай?

2. Антоним, синоним, омоним дегеніміз не?

3. Жақсы - жаман, алыс - жақын, жуан - жіңішке, әдемі - сұлу, бас сөздеріне сөйлем құрау.

Тақырыбы :

Сөз және оның құрамы

Мақсаты:

Біліміділігі: Оқушыларға сөз және оның құрамы туралы түсінік беру. Сөздерді сөз құрамына дұрыс талдауға, жұрнақ және жалғау қосымшаларын дұрыс ажырата білуге үйрету.

Дамытушылығы: Әр оқушыны сұрақ - жауап арқылы тілдерін дамыту, оқушының еске сақтау дағдысын, ойлау қабілетін дамыту, қызығушылықтарын арттыру.

Тәрбиелігі: Оқушыларды алғырлыққа, зергерлікке, шапшандылыққа, ұлтжандылыққа тәрбиелеу.

Мысалы: Дүкендерде кітап көп. Кітаптың көлемі әртүрлі. Дәурен дүкеннен өзіне ұнаған кітапты сатып алды. Кітапты күтіп ұстау керек. Кітаптан көп мағлұмат алуға болады. Әр оқушы кітаппен дос болу керек.

Жаңа сабақ:

Кітаппен

Кітаптың

Кітапты

Кітаптан

Сөздердің өзгермейтін бөлігі түбір деп аталады. Әрбір сөздің түбірін тапқанда мынадай белгіні қою керек. Мысалы: кітаптар.

Сөздердің бірінші бөлігі өзгермеген, екінші бөлігі өзгерген. Сөздің өзгеріп отыратын бөлігін қосымша деп аталады.

Мыс: ұш сөзі қимылды білдіреді, оған қыш қосымшасы жалғану арқылы ұшақты жүргізетін жаңа сөз жасалады. Сөз мағынасын өзгертетін қосымша жұрнақ деп аталады. Оның белгісі мынадай: ұшқыш

Сөз бен сөзді байланыстыратын қосымша жалғау деп аталады. Оның белгісі мынадай:

Мысалы: Еңбектің, бидің, наны

Оқулықпен жұмыс

Дәріні жұмыспен өнерім

Оқуға кітаптан бүркіті

6 - жаттығу

7 - жаттығу

Еңбек . . . нан . . . тәтті, жалқау . . . жан . . . тәтті. Ер . . . ат . . . Еңбек шығарады. Жер . . . бай . . . - ел . . . бай. Шеге таға . . . сақтайды, таға тұлпар . . . сақтайды.