Тарихи ескерткіштер

Тарихи ескерткіштер.

Сөз таптарын қайталау.

8 - класс

Тюлемисова Ғ. С.

Сабақтың тақырыбы:

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Сабақтың мақсаты:

1. Білімділік: тыңдалым, оқылым, жазылым, айтылым сөйлесу әрекеттері арқылы оқушылардың тақырып бойынша білімін тереңдету.

2. Дамытушылық: оқушылардың сөздік қорын молайту, ой-өрісін кеңейту, шығармашылық қабілеттерін дамыту, өз бетімен жұмысқа төселдіру

3. Тәрбиелік: тақырып арқылы оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеу, тарихи ескерткіштерді біліп, құрметтеуге баулу.

Сабақтың

түрі: білім, білік, іскерлік дағдыларын

қалыптастыру сабағы

әдісі: іздендіру, көрнекілік әдісі, интерактивтік

әдістер, сұрақ-жауап, диалог, монолог

формасы: сыныптық, жекелей

көрнекілігі: бейнетаспа, интерактивтік тақта, флипчарт

технологиясы: дамыта оқыту технологиясы, интерактивтік

оқыту технологиясы, Гранкин концепциясы

пән аралық байланыс: қазақ әдебиеті, тарих

Сабақтың құрылымы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: 2 мин

1) Тілашар 2) Психологиялық ахуал

ІІ. Өткен тақырып бойынша оқушылардың білім,

білік дағдыларын тексеру: 7 мин

1) «Сандар сөйлейді» ойыны;

2) Өзіңді тексер; 3) Тірек сызба

ІІІ. Жаңа тақырыпты анықтау кезеңі - 3 мин

ІҮ. Жаңа сабақ : 15 мин

1) Мәтін «Тарихи ескерткіштер”, мәтінмен жұмыс;

2) Сөздік жұмыс «Сандық”;

Ү. Бекіту кезеңі: 12 мин

1) Тест; 2) Бейне таспамен жұмыс; 3) Флипчартпен жұмыс

ҮІ. Қорытындылау және бағалау кезеңі - 3 мин

ҮІІ. Үйге тапсырма: “Сенің қолыңнан келеді” - 2 мин

ҮІІІ. Релаксация - 1 мин

1. Тілашар

2. Психологиялық ахуал

Бір бірімізге қарайық,

Жылы лебіз айтайық.

Бүгінгі күн сәтті болсын,

Отбасымыз аман болсын.

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Өткен тақырыпты қайталау

Оқу мақсатын қою

46, 5

“ Сандар сөйлейді”

Қазақ тілінде 9 сөз табы бар

Тайқазанға 60 шелек су сияды

Айша бибі мазарының қабырғаларының қалыңдығы 80 см

Ахмет Йасауи ескерткіштің ені 46, 5

Айша бибі мазары Тараз қаласынан 18 шақырым жерде

Ахмет Йасауи кесенесі 35 бөлмеден тұрады

Ахмет Йасауи ескерткішінің биіктігі 40 м

Сабақтың лексикалық тақырыбы: Тарихи ескерткіштер

Тірек сызба: Ережені еске түсірейік

1. Заттың санын мөлшерін, ретін білдіретін сөз табы . . .

2. Белгілі бір заттың сындық сапасының басқа бір заттың сындық сапасынан артық не кем екендігін білдіретін сын есімнің белгісі . . .

3. Есім сөздердің орнына жүретін сөз табы . . .

4. Адамның көніл -күйін білдіретін сөз табы . . .

Сан есім

шырай

есімдік

одағай

Сабақтың грамматикалық тақырыбы:

Сөз таптарын қайталау

ІІІ. Жаңа сабақ

1. Мәтінмен жұмыс

2. Сөздік жұмысы

3. Электрондық оқулықпен жұмыс

Тарихи ескерткіштер

Қазақ даласы тарихи - мәдени ескерткіштерге бай. Батыс Қазақстан аймағында ғана 300-ден астам тарихи-мәдени ескерткіштер тіркелген. Олар, көбінесе тастан тұрғызылған әр түрлі құрылыстар. Аса ірі тарихи және мәдени ескерткіштер қатарына Түркістан қаласындағы Қожа Ахмет Йасауи кесенесі, Сарыарқадағы Алаша хан кесенесі, Тараз өңіріңдегі Айша бибі кесенесі, Жетісудағы Шоқан мемориалы, Алматы қаласындағы Абай ескерткіші, Абайдың туған жеріндегі Абай мен Шәкәрімге арналған мемориал, астана қаласындағы “ Бәйтерек” кешені, т. б. жатады.

Тарихи және мәдени ескерткіштердің түрлері көп. Әрбір қалада, әрбір ауылда жергілікті ескерткіштер болып табылады. Мұндай ескерткіштер қалпына келтіріп отырады.

Сөздік жұмысы

Кесене - мавзолей

Тіркеу - регистрировать

Көне түркі - древнетюрский

Жазба ескерткіштер- памятники письменности

Күмбез - купол

Қазақстанның жеті кереметі:

Қожа Ахмет Иассауи кесенесі

Тайқазан

Айша бибі мазары

Тамағалы кешені жартас суреттері

Алтын Адам

Домбыра

Күлтегін ескерткіші

Қожа Ахмет Йасауи кесенесі

Ахмет Йасауи Оңтүстік Қазақстанның Сайрам (бұрыңғы Испиджаб) қаласында 1103 жылы дүниеге келген. Ол алғаш білімді жергілікті дінбасы Арыстан бабтан алады. Өзінің ана тілінен басқа арабша және парсыша сөйлей білген. Қыпшақ, қаңлы, қоңырат және көне түркі тайпалары арасында Ислам дінін уағыздаушы Ахмет Иассауиді рухани басшы санаған халық оны «Әулие ата» атап кеткен.

Қожа Ахмет- өз өмірінде ақ өлеңмен жазылған көп хикметтерді дүниеге келтірген пәлсапашыл ақын. Біздің қолымызға жеткен екі жүзден асатын хикметі бар. 63 жасынан бастап, соңғы 12 жылын ол жер астында жатып, күн сәулесін көрмей өткізді. Бүкіл Шығысқа әмірін жүргізген атақты қолбасшы Ақсақ Темір далалықтар мен қалалықтар қосылып пір тұтатын, күніне жүз мәртебе тағызым етіп, мінәжат қылатын Қожа Ахметке зәулім ескерткіш тұрғызуды қолға алды.

Ескерткіш құрылысын Темір қарамағында игі істермен көрінген Мәулен Ұбайдулла Садырға жүктейді. Кесене нақты әрі гармониялық жоспармен салынған. Екі жағы мұнарамен жалғасқан бас портал еңселі арқадан тұрады. Қожа Ахмет Иасауи кешені порталды- күмбезді құрылыс. Оның көлемі 46, 5х65, 5 метр. Орталық залдың айналасына әр түрлі мақсатқа пайдаланылған үлкенді-кішілі 35 бөлме орналасқан. Оның бірінде сопы ақынның мүрдесі жерленген. Орталық бөлмеде қолымен жазылған Құранның көшірмесі, діни кітаптар, шежірелер сақтаулы