САПАСЫН ТАЛДАУ ӘДІСТЕРІН ИГЕРУ

Презентация қосу

Диссертациялық жұмыс тақырыбы:

ПТР ТАЛДАУ НЕГІЗІНДЕ ЕТ
ӨНІМДЕРІНІҢ ҚАУІПСІЗДІГІ МЕН
САПАСЫН ТАЛДАУ ӘДІСТЕРІН ИГЕРУ

Орындаған: Маштакова А.К.
Ғылыми жетекші: б.ғ.к.,
АТУ профессоры Лесова Ж.Т.
Зерттеу мақсаты:
ПТР-тест жүйесін ет шикізаты мен ет өнімдерінің сандық
сараптауда, және түрлерін салысытырып анықтауда пайдалану.

Зерттеудің міндеттері:
- ет шикізаты, жартылай дайындалған өнімдер және дайын
өнімдерінің құрамдық және сандық мөлшерлерін бағалау үшін
ПТР-ның бәсеке көтеретін әдістерін оңтайлау;
- ет шикізатының өңдеу технологиялардың ет түрлерінің
сәйкестігін анықтауда ықпалын тексеру;
- ет түрлерінің сәйкестігін анықтауда ПТР әдісінің әсерлілігіне
ет шикізатын сақтау жағдайының әсері;
- ет түрлерінің сәйкестігін анықтауда ПТР әдісінің әсерлілігіне
ет шикізатын термиялық өңдеуден өткізудің ықпалы.
КІРІСПЕ
Қазіргі уақытта біртекті ет өнімдерінің түрдік тиістілігі сияқты, ұсақталған ет өнімдердің
құрамын ең сенімді анықтау қажеттілігі жөнінде мәселеге аса көңіл бөлінуде.
Ол ет шикізаттарының түрдік құрамы бойынша бұрмалаушылығынан дайын өнімдердің
тұтынушылық қасиеттері өзгеріп қана қоймай, сонымен қатар, тұтынушылардың
денсаулығы үшін қауіпі пайда болады, солардың ішінде ветеринарлық мамандардың
уайымын тудыратындар, әртүрлі карантиндік ауруларды (эпизоотикалық және эпидемиялық
қатынаста үлкен қауіп тудыратын,приондар немесе вирустар) жұқтырған, жануарлардың ет
өніміндегі мүмкін болатын әртүрлі заттармен алмастырулар, сонымен қатар, қандай да бір
себептермен біздің елімізге кіргізуге рұқсат етілмейтін еттер. Бұдан басқа, көп компонентті
ет өнімдеріндегі ет шикізатының түрдік тиістілігін бұрмалау, ұлттық немесе діни
көзқарастар бойынша басқа түрдегі жануарлар етін тұтынбайтын халықтар бөлігіне үлкен
моральды зиян тигізуі мүмкін.
Қазіргі уақытта қолданылатын бақылаудың органолептикалық, физика-химиялық және
микробиологиялық әдістері инфекциялық қатынаста ет шикізатттары мен дайын ет
өнімдерінің қауіпсіздігі мен балғындығын анықтауға мүмкіндік береді.Бірақ олардың
көмегімен өнімдердегі еттің түрдік құрамын орнатуға болмайды, әсіресе егер түрі өзгерген
бұлшықет ұлпасының мөлшері негізгі шикізатқа қатысты аз болса.
Иммунологиялық РА, ПР, ҚДИ және ИФТ зерттеу әдістерінің көмегімен әртүрлі
бұрмалаушылықты анықтау көп жағдайда оң нәтиже бермейді, себебі, бұл әдістер бойынша
анықтау өнімнің жалпы массасының 10-20% пайызы бөгде еттер болса ғана, оның бөгде ет
қосылғандығын толық анықтауға болады.
ЗЕРТТЕУДІҢ МАТЕРИАЛДАРЫ ЖӘНЕ ӘДІСТЕРІ

Зерттеу объектілері
Зерттеу объектілері ретінде ірі қара малдың салқындатылған немесе мұздатылған үлгілері
қолданылды.
Салқындатылған сиыр етінің үлгісінен құрамында 0,01-ден 100% дейін еті бар етті фарш
қоспасы дайындалды.
Етті қоспалар - 20°С-та мұздатуға ұшырады, - 12°С-та 14 тәулік сақталды, сосын ауалық ортада
ерітілді.
Бірінші топтағы ет қоспалары -20°С температурада бірнеше рет мұздатылған, -12°С
температурада 14 тәулік сақтап ауа бар ортада ерітілді. Екінші топтағы ет қоспалары -20°С
температурада мұздатылып, 14 тәулік ішінде ерітіп қайта мұздатылып отырды. Үшінші топтағы
ет қоспаларын екі апта бойы аузы жабылған пробиркаларда бөлме температурасында сақталды.
Төртінші және бесінші топтағы фарш қоспалары арнайы дайындалған қайнатылған шұжық
және консеврі бұйымдары.
Алтыншы топтағы 55-120°С температурада 10-120 минут ішінде, сондай-ақ
автоклонированиялық процедураны қосқанда термиялық өзгеріске ұшыраған ет үлгілері.
Жетінші топтағы фарш қоспалары ешқандай өзгеріске ұшырамаған, оларды үлгі ретінде
қолдандық.
Зерттеу объектілері, сонымен қатар, сауда желісінен және азық-түліктік нарықтарда алынған етті
өнім үлгілері болып табылды.
Зерттеу жұмыстарында қолданылған әдістер

1. Зерттелетін материалдың үлгісінен ДНҚ-ны бөлу
әдістері
2. ДНҚ фенолды экстракттау әдісі
3. Полимерлі тізбекті реакция әдісі (ДНҚ амплификаты)
4. ПТР өнімдерін электрофоретикалық талдау әдісі
5. Тамырлардағы кольцепреципитациялық әдіс (ТК)
6. Қағаз дисктермен иммунодиффузиялық әдісі (ҚДИ)
Бірлокусты және мультилокусты ПТР үшін
праймерлерді құрастыру
Жалпы мағыналы SIM-праймері (селективтік
емес):
5’-TGAGGACAAATATCATTCTGACC-3’
Антимағыналы BOV-праймері (сиыр ДНҚ-на
ерекше түрлі):
S’-TAGAGCAAGAATTAGGATAGAGAACG^’
Жалпы антимағыналы REV-праймері (селективтік
емес) әмбебап ішкі бақылауды орындау үшін:
5 ’ - AG AATAGGC ATTGGCTGAGTGG-3 ’

Кесте 1-Праймерлердің концентрациясын анықтау жолдары
Зерттеу нәтижелері АТУ ҒЗИ “Тағам қауіпсіздік”
лабораториясында жүргізілді
ДНҚ ПТР сезімталдығы ПТР Реңдік
экстракттау (зерттелетін үлгідегі нәтижелерінің амплификат-
әдістемесі талданатын жануар айналымы таудың болуы
түрінің ұлпа саны, (100-ден оң (шмерлер)
%) үлгілердің
саны)
фенол-хлороформды 0,1 % 98 -
экстрактымен SDS-
лизис

Фенол-хлороформды 0,5-2% 62 +
экстрактымен сілтілі
лизис

"SILICA-M" 0,1% 100 -

"Magn S_DNA-uni" 0,1% 100
-

Kесте-3 ДНҚ шығару әдістемесінің ПТР
тиімділігінен әсері
Cурет-1. ДНҚ бар ДНҚ супернатантты таза пробиркаға шығару және тазалау
Сурет 1-дің жалғасы
507 п.н.

314 п.н.

194 п.н.

2-5, 10 –«Ыстық старт» әдісісіз жасалған амплификация;
Спецификалық 6-9, 11 – «Ыстық старт» әдісін қолдану арқылы жасалған
емес өнімдердің амплификация ;
1 – ДНҚ фрагменттері үшін маркер ұзындықтары
амплификациясы (GeneRuler7Л/ 100 bp DNA Ladder, "Fermentas”, США);
2,6 – Сиыр ДНҚ-сы;
3,7 –Шошқа ДНҚ-сы;
4,8 – Құс ДНҚ-сы;
5,9 – Сиыр,шошқа,құс ДНҚ-ры үшін эквилюлярлы
қосылысэквилюлярная 10,11 – теріс бақылау (буфер ТЕ).

Сурет-2«Ыстық старт» ПЦР әдісі көмегімен
амплификация процесін оңтайландыру
Ет шикізатының, жартылай фабрикаттардың
және дайын ет өнімдерінің құрамындағы
жануар текті компоненттердің болуын сандық
бағалау үшін ПТР-на бәсеке әдістерді жасау
Объектінің құрамы мен аты № тәжіриебе группалары Қағаз дискілермен Капиллярмен жасалаған
жасалған РИД РП қорытындылары
қорытындысы
Ақуыздарды преципитирушілік диагностикалық
антисарусулар
Ірі қара мал Ірі қара мал
Сиыр фаршы I + +
II + +
III - -
IV + +
50% сиыр еті бар фарш I + +
II + +
III - -
IV + +
25% сиыр еті бар фарш I + +
II - +
III - -
IV + +
20% сиыр еті бар фарш I - +
II - -
III - -
IV - +
15% сиыр еті бар фарш I - -
II - -
III - -
IV - -

Кесте-4 Түрдік сәйкестік иммунологиялық әдіс эффектілеріне ет шикізатын сақтау
режимінің әсері
Объектінің құрамы мен аты № тәжіриебе группалары ПТР қорытындылары
ПТР-тест-жүйесі Мультилокусты ПТР-
тест-жүйесі
"BOV ПТР- "PECUS ПТР-ядро"
ядро" Сиыр ДНҚ-сы
Сиыр фаршы I + +
II + +
III + +
IV + +
50% сиыр еті бар фарш I + +
II + +
III + +
IV + +
25% сиыр еті бар фарш I + +
II + +
III + +
IV + +
10% сиыр еті бар фарш I + +
II + +
III + +
IV + +
5% сиыр еті бар фарш I + +
II + +
III - -
IV + +
1% сиыр еті бар фарш I + +
II + -
III - +
IV + +
0,1% сиыр еті бар фарш I + +
II - -
III - -
IV + +

Кесте-5 Жануар тектес ткандердің түрдік сәйкестік
эффектілігіне ет шикізатының сақтау режимінің
Жұмысты өңдец режимі Иммунологиялық әдістің сезімталдығы
(% мясного сырья исследуемого вида от общей массы
продукта)
Қағаз дискілермен жасалған Капиллярмен жасалаған РП
РИД қорытындысы қорытындылары
Ақуыздарды преципитирушілік диагностикалық
антисарусулар
Темпера- Уақыт Ірі қара мал Ірі қара мал
тура (С0) (мин.)
Нативтік шикізат 25 20
(бақылау)
55 30 20 20
55 60 20 20
55 120 25 25
65 30 20 20
65 60 25 25
65 120 30 30
72 10 50 50
72 30 50 50
80 10 - -
80 30 - -

Кесте-6 Түрдік сәйкестікке иммунологиялық әдіс бойынша
ет шикізатын температуралық өңдеу
Өңдеу режимі Иммунологияды әдістің сезімталдығы
(% мясного сырья исследуемого вида от общей массы
продукта)
Бірлокустық ПТР-тест-жүйесі Мультилокусты ПТР-
тест-жүйесі
"PECUS (мал)ПТР-ядро"
Темпера- Уақыт "BOV ПТР-
тура (С0) (мин.) ядро" Сиыр ДНҚ-сы
Нативтік шикізат 0,1 0,1
(бақылау)
72 120 0,1 0,1
80 120 0,1 0,1
100 30 0,1 0,1
100 60 0,1 0,1
100 120 1 1
120 30 1 1
120 60 1 1
120 120 1 1
120 10 1 1
2 атм
120 30 2 2
2 атм
120 60 5 5

Кесте-7 Жануар тектес ткандерінің түрдік сәйкестікке
ПТР-тест-жүйесінің сезімталдығына ет шикізатын
температуралық өңдеудің сезімталдығы
Сурет-2 Әртүрлі технологиялық өңдеуге ұшыраған ет
пробаларына бөлініа алынған электрофоретикалық анализ ДНҚ-сы.
1 – Жанурар ДНҚ-сы, сутылған ет шикізатынан алынған проба
(бақылау группасы;
2 – Жануар ДНҚ-сы, көптеген процедурадан өткен
қатырылған/суытылған ет шикізатынан алынған проба;
3 –Жануар ДНҚ-сы, бұызылып кеткен ет шикізатынан алынған проба;
4 – Жануар ДНҚ-сы, өте қатты термиялық өңдеуден өткен ет
шикізатынан алынған проба (120 0C температурада 2 сағат бойы).
Қорытынды
1. Ауыл шаруашылығы жануарларының ДНҚ нуклеотидті тізбектердің
түраралық полиморфизм дәрежесін сараптау негізінде, мүйізді ірі қара
ДНҚ-сын түрі жағынан сәйкестендіру үшін, ең тиімді молекулярлық-
генетикалық таңбалағыш болып, цитохром В митохондриялық ген
есептелінеді.
2. Бөліп алынған ДНҚ-ның концентрациясын есептеуді қажет етпейтін және
нуклеин қышқылдарын тазартудың ең жоғарғы сапасын қамтамасыз ететін,
ет шикізаттарымен дайын өнімдерден ДНҚ-ны бөліп шығару әдісі:
фенохлорформды экстракциямен иондық детергентті (натрий сульфаты
додецилі) пайдалану және ДНҚ-ны этанолмен тұнбаға түсіру арқылы
орындалатын лизис әдісі екендгі анықталды.
3. Әртүрлі түрдегі ет шикізаты ұлпаларының техникалық жолмен араласып,
етті басқа түрмен алмастырудың мөлшерін бағалауға мүмкіндік беретін,
бәсекелестік ПТР принципіне негізделген, жануарлар тектес ДНҚ-ны
сандық анықтау әдістемесі анықталып жасалды.
4. Иммунологиялық әдістермен салыстырғанда, әртүрлі жағдайда сақталған
және технологиялық өңдеулерден өткен ет шикізаттарын сәйкестендірудің
ПТР әдістерінің сезімталдығы және ерекшелігі өте жоғары екендігі
тәжіриебелік тұрғыдан дәлелденді.
Назар қойып
тыңдағандарыңыз
үшін рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Шикізат пен тағам өнімдерін зерттеу әдістері. Спектрлік зерттеу әдістері

Сапалық зерттеудің негізгі әдістері

Химиялық талдау әдістері

Ақпараттық технологиялардың пайдасы

Еңбекті ұйымдастыру

Математика және оны оқыту

Мал қора ауасының шаң - тозаңдармен механикалық қоспалардың, бактериалық ластануын анықтау

Химиялық талдау

Экономика салалары мен жекелеген кәсіпорындардың жұмыстарының ерекшеліктерін ескере отырып, метеожағдайлардың осы салаларға әсерін тексеру

Бастауыш сынып оқушысының оқу іс- әрекетінің құрылысы

Пәндер