Фома Авгинскидің философиясының пайда болуының әлеуметтік және идеологияның алғы шарттары

Презентация қосу

Авгинсский Философиясы
ЖОСПАР:
• Жоспар:

I. Кіріспе.

II. Фома Авгинскийдің өмірбаяны.
• ІІІ. Фома Авгинскидің философиясының пайда болуының әлеуметтік
және идеологияның алғы шарттары
• Философиялық көзқарастары.
• Пайдаланған әдебиеттер
• Қорытынды
ӨМІРБАЯНЫ.

• Орта ғасыр V ғасырдан қайта өрлеу дәуіріне дейінгі Рим
империясының ыдырауынан Европа тарихында ұзақ бөлікті қамтиды.
(ХІV – ХV). Осы кезеңде жинақталған философия өзінің
қалыптасуында екі бағытта дамыды.
Біріншісі - ежелгі грек философиясы, ең алдымен Платон не
Аристотель дәстүрінде. Екіншісі – осы философияны христиан
арнасына салған қасиетті жазу. Орта ғасырдағы көптеген
философиялық жүйелердің идеалистік бағытта болуы негізгі
христиандық догмалармен ұсынылды, олардың ішінде негізгі
мағынаға ие болғандар жеке формадағы құдай – жаратушы
догмасы және «түк те еместен» әлемді жасаған құдай догмасы.
Мемлекеттік өкіметтің қолдауымен бұндай қатаң діни үстемшілік
жағдайда философия «дінінің қызметшісі» болып хабарланып,
барлық философиялық сұрақтар теоцентризм, креационизм,
• Теоциетризм – (грек fheos - құдай) әлем туралы бұндай түсінікте барлық
тіршіліктің көзі және себепшісі құдай. Ол әлем орталығы белсенді және оның
басын жасаушы.
Теоцентризм принципі - танымдылыққа таратылған, бұнда теология білім
системасының ең жоғарғы сатысында орналасқан, онан төмен теологияда
қызмет ететін философия, онан да төменірек – түрлі жеке және қолданбалы
ғылымдар.
Креационизм – (латын creation – жаратушы, құрушы) бұл принципке сәйкес
құдай шіріптің келіп кететін, өткінші үнемі өзгерісте болатын тірі және өлі
табиғатты түк те емес жасады.
Провиденциализм – (латын providenfia – құдірет, құдіретті күші) көзқарастар
жүйесі бүкіл әлемдік оқиғаларға сәйкес, соның ішінде тарихты және жеке
адамдардың мінез – құлқын құдайы құдірет билейді (құдіретті күш – діни
көзқараста: Құдай, ең жоғары тіршілік, не оның іс - әрекеті).
Орта ғасырлық философияда минимум ретінде екі кезеңдік қалыптасуды
көрсетуде болады – патристика және схоластика, олардың арасында дәл
шекараны ажырату өте қиын.
• Патристика – «мешіт әкесі» теолого – философиялық көзқарасының жиынтығы, антик (көне
грек) философиясы және ең алдымен Платон идеяларына сүйене отырып христиандықты
орнатуға кірісті.
Патристикада үш кезең ерекшеленеді: 1) апологетика, (ІІ – ІІІ ғасыр) христиандық көзқарасты
қорғауда және безендіруде басты роль атқарады;
2) классикалық патристика (IV – V ғасыр) христиандық оқуды жүйелеу;
3) қорытынды кезең (VI – VIII ғасыр) догманы тұрақтандыру.
Схоластика – философиямен шұғылдану түрі, онда адамның ақыл, ес әдістері арқылы
қабылданған сенімге деген идеялар мен формулаларды дәлелдеу.
Схоластика өзінің дамуында орта ғасырда үш кезеңнен өтті: 1) ерте формасы, түрі (ХІ – ХІІ
ғасыр) 2) кемелденген түрі (ХІІ – ХІІІ ғасыр)
3) кешеуілдеген схоластика (ХІІІ – ХІV ғасыр)
Орта ғасырлық философияда реалистер мен номиналистер арасындағы айтысқа жетелеген рух
пен материя арасындағы өткір (талас) айтыс болды. Талас табиғаттың жан – жақтылығы
туралы болды, яғни табиғат туралы жалпы ұғым, жалпы ұғым екінші бола ала ма, яғни ойлау
қызметінің жемісі не болмаса алғашқы реалдық (шындық) болып беріліп, өз бетімен
қолданылады.
Номинализм материалистік бағыттың бастамасы ретінде қолданылады. Заттар мен табиғат
құбылыстарының обьективті өмір сүруі туралы номиналистік ілім рухтың біріншілігі материяның
екіншілігі жөніндегі шіркеулік догманың беделін түсіруге, қасиетті жазу мен шіркеудің
беделінің әлсіруіне әкеліп соқтырды.
Реалистер кейбір табиғаттағы заттарға байланысты жалпы мәліметтердің бірінші және реалды
(шын) қолданылып, өз бетінше болатындығын көрсетті. Олар жалпы ұғымға кейбір заттарға
және адамға бағынбайтын жеке өмір сүруді жатқызды. Олардың түсінігінше табиғат заттары
жалпы ұғымның көріну формаларын ғана көрсете алды.
Орта ғасырлық табиғаттың нақтылығы жөніндегі талас логика мен гносеологияның әрі қарай
•Философиялық көзқарастары:
• Аквинскийдің пікірінше , дін – Құдайдың табиғатын түсіндіретін ілім,
•сондықтан шіркеу оны уағыздаушы ретінде азаматтық қоғамнан жоғары
•тұрады. Демек, өкімет билігі құдайдан. Жердегі тіршілік о дүниедегі болашақ
•рухани өмірге дайындық болғандықтан, патшалық билік рухани (діни)
•билікке бағынуы керек. Рухани билікті жүргізетін: Аспанда – Христос,
•Жерде – Рим папасы. Аквинскийдің ілімі XIX-ғасырдың аяғында
•қалыптасқан қазіргі кездегі философияда өзіндік орны бар неотомизмнің
•теориялық және идеологиялық арқауы болып отыр.
• Фома Аквинский Дүниеде үш түрлі заңдар бар
дейді. Олар:
• 1. мәңгілік заң (lex aeterna);
• 2. табиғи заң (lex naturalis);
• 3. адамдардың қабылдайтын заңдары
(lex humana);
• 4. Бұлардан оқшау тұрған Қүдайдың
аяны бар (lex divina).
• Мәңгілік заң - ол Құдайдың ойынан шыққан жоспар, жаратылған Дүниедегі заттардың тәртібі, әрбір
зат пен құбылыстың ішкі мақсаты (Аристотельдің тілімен айтқанда - энтелехиясы). Бұл заң тек
Құдай мен әулиелерге мәлім. Адам да, әрине, саналы пенде ретінде болмыстың мәнгілік өміріне
жартылай қатысты болуы мүмкін.
• Табиғи заң адамның ақыл-ойдың иесі ретіндегі жақсылық пен жамандықты айыруынан шығады.
«Жақсылыққа ұмтыл, зұлымдықтан аулақ бол» деген қағида - ол табиғаттан шығатын заң
Табиғаттың ең биік құндылығы - өмір. Олай болса, адам өз өмірін сақтауы керек, ол табиғи заңға
жатады. Табиғи заңға еркек пен әйелдің қосылуы, балаларды тәрбиелеу, басқа адамдармен біргіп
өмір сүру, өзара адамдардың бір-біріне көмектесуі, істеген нәрселерімен алмасуы, бәрі де - табиғи,
адамның ақыл-ойынан шығатын нәрселер.
ҚОРЫТЫНДЫ:

• Фома Аквинский философия тарихында
өзінің ерекше ізін қалдырды. Оның
сәулелі ойы, мөлдір логикасы, Құдайға
деген шын ниеті, адамды сүюі осы күнгі
заманға дейін үлгі болып, қазіргі
адамзаттың рухани өміріне әсерін
тигізуде.
• Пайдаланылған әдебиеттер
1. Әлемдік философия
антологиясы. Т1
2. Боргош Ю. “Фома Аквинский.
3. Соколов В.В. Ертедегі және
ортағасырдағы шетел
философиясының тарихы.

Ұқсас жұмыстар

Қайта өрлеу философиясының ерекшелігі

Славянофиндер философиясы

Орта ғасыр философиясы

Аристотель - саяси ғылымның негізін қалаушы

Ортағасырлық христиан философиясының негізгі даму кезеңдері

Қазақстанның тас дәуірінің кезеңдері

Ғылымныӊ пайда болуының негізгі кезеңдері

Әлеуметтанудың пайда болуының алғашқы кезеңі-Xix ғасырдың 40- жылдары

Техниканың тарихы

Ортағасырлық философияның схоластика кезеңі

Пәндер