Буддизмнің өзіндік ерекшелігі

Презентация қосу

1. Кіріспе
1.1 Буддизм
2.Негізгі бөлім
2.1 Буддизмнің өзіндік ерекшелігі
2.2 Буддизм және саясат
3.Қорытынды

*
Жоспары:
Буддизм Үндістанның солтүстік-
шығысында добрахманистік мәдениет
саласында пайда болды. Буддизм б.э. І
мыңжылдықтың соңында — Б. Э. І
мыңжылдықтың басында Үндістан
бойынша тез таралды және ең
жоғарғы гүлденуге жетті. Мұның
негізгі себебі буддизм идеяларын
дәріптеген брахманизм кастқа қарсы
қою болды. Сонымен қатар, Б.З. Б. III
ғасырдан бастап, ол оңтүстік-шығыс
және Орталық Азияны, ішінара Орта *Буддизм
Азияны және Сібірді қамтыды.
Буддизм — әлемдік діндердің бірі-христиандық пен мұсылмандықпен бір
қатарда.
Буддизм (негізін қалаушы — монах Сиддхартха Гаутама) ежелгі
Үндістанның жетекші этикалық-философиялық іліміне айналды. Оның назарын
адамның қоршаған әлемде болған азапты жеңу тақырыбы болды. Буддизмнің
негізгі тезисі адамның өмірі азап, бұл болмыс Заңы. Кез келген өмір — азап,
бақытты өмір жоқ. Қайғы-қасірет адамдардың тілегі мен құмарлығымен, бейбіт
өмірге деген құштарлығымен байланысты. Әрбір адам сөзсіз қарттыққа және
өлімге ұшырағандықтан зардап шегеді. Жалпы, қайғы-қасірет адамның
ұмтылыстары мен бейбітшіліктің жетілмегендігі арасындағы қарама-
қайшылықтың көрінісі болып табылады. Оларды еңсерудің жалғыз жолы сыртқы
әлемнің тежейтін билігінен арылу ғана болуы мүмкін. Будданың өмір сүру
уақыты б.з. б. VI ғ. жатады. Осы кітаптардың үшінші бөлімінде философиялық
мәселелер қарастырылады. Буддизм діні Үндістанның шығысында және
оңтүстігінде, Цейлонда, Бирма мен Сиамада таралды. Буддизмнің басқа тармағы
Тибетте, Қытай мен Жапонияда орнады.
Буддизм басынан бастап діни өмірдің сыртқы формаларының маңызына ғана емес,
ең алдымен ритуализмге қарсы, сонымен қатар брахманий-ведия дәстүріне тән абстрактілі-
догмалық ізденістерге қарсы шықты. Буддизмдегі орталық мәселе ретінде тұлғаның
болмыс мәселесі қойылды.
Буддизм мазмұнының өзегі-Будданың төрт асыл ақиқат туралы уағызы. Осы
Ережелерді түсіндіру және дамыту, атап айтқанда, жеке тұлғаның автономиясы туралы,
буддизмнің барлық құрылыстарына арналған.
Азап пен босату буддизмде біртұтас болмыстың әр түрлі жағдайы ретінде берілген:
азап — білінгеннің болмысының жағдайы, босатылуы — білінбеген. Алайда, ерте
буддизмде психологиялық шындық ретінде, буддизмнің дамыған нысандарында-ғарыштық
шындық ретінде көрінеді.

*
Босату буддизм, ең алдымен, қалауды жою, дәлірек айтқанда, олардың құмарлығын
Буддизмнің
жою. Будда принципі орта өзіндік
(орта) жол деп аталатын ерекшелігі-оның
шектен шығуды ұсынады — сезімдік
этикалық-практикалық
рахат және бұл емделудің мінсіз бағыты
басылуы. Буддизмде үстемдік ететін адамгершілік-
эмоционалдық салада төзімділік, салыстырмалылық тұжырымдамасы көрсетіледі, оның
ұстанымынан адамгершілік ұйғарымдар міндетті болып табылмайды және бұзылуы
мүмкін.
Ең ықпалды буддистік ұйым-1950 жылы құрылған Дүниежүзілік
буддистер бауырластығы. Буддизм әдебиеті кең және пали, санскритте,
гибридті санскритте, сингалез, Бирман, кхмер, қытай, жапон және Тибет
тілдерінде жазылған шығармалардан тұрады.
Б.з. б. VI — V ғғ. буддизмнің діни ілімі, брахманизм ежелгі грек
дінінің дұшпандық ілімі пайда болады. Буддизм қалалық ойпаттар
арасында таралды, мұнда класс қарама-қайшылықтары өте өткір болды.
Үстемдік сыныптар кейбір қарсыласудан кейін өздерінің сынып
мүдделерін негізге ала отырып, буддизмді мойындады және қолдады.
Осы дәуірде Үндістанда ірі мемлекеттер пайда болды. Брахманизм
абыздардың артықшылықтарын қорғап, буддизмде қарсы үрдіс күшті
болды. Сонымен қатар буддизм идеологиясы жаулап алуды және
татуластыруды талап етті, сондықтан үстемдік класына қауіпті емес
көрінді.
* Буддизмде төрт асыл ақиқат
Біріншісі адамның өмірі азап (туу, ауру, қарттық және т.б.).
қалыптасқан.
Екіншісі-азап шегудің себебі-өмірдің шөлі мен рахатқа
ұмтылу. Осыған байланысты барлық құмарлық пен тілектер
пайда болады.
Үшінші шындық, азапты тоқтату тек өмір сүруден бас тарту,
оны қалдыру арқылы ғана мүмкін деп ойлайды.
Төртінші шындық: азапты құтқаруға жол (дұрыс пікір және
дұрыс шешім, дұрыс сөйлеу, дұрыс ұмтылу және дұрыс өмір,
дұрыс көңіл және дұрыс көңіл, өмірде дұрыс жол). Буддизм
өзінің маңызды ережелерін егжей-тегжейлі түсіндірді.
Осылайша, дұрыс өмір-бұл ең алдымен адал еңбек, тірі
зұлымдықты тудырмау, сусындардан бас тарту. Дұрыс
сөйлеу шынайы, қарапайым, достық және дәл болуы керек.
*Тармақтары
Хинаяна

Махаяна

Ваджраяна
Бір-біріне белгілі бір қатынастағы
әлеуметтік феномендер. Буддизмнің қоғамдық
өмірге және адамның өмірлік міндеттерін
анықтауы тікелей осы діни сеніммен тығыз
байланысты. Оның аса маңызды ережесі
тұрмыс пен азап шегуді ұқсастыруында.
Буддизм қоғамдық қатынастарды өзгертуге,
оны жақсартуға күш салмайды. Ол адамдарға
қауымдастықтың мүшелері ретінде жақсы
күйде көрінуі үшін түзелуге міндеттемейді.
Буддизм адамды өзі туған, өмір сүріп отырған
әлеуметтік шындықтан алшақтатуға
* Буддизм және саясат
тырысады. Осы орайда, буддизмде әлеуметтік
доктринаның барлығын шартты түрде ғана
мойындауға болады.
*Сенім
Ол діни шығармалар жинағы "Трипитакада" ("Үш себет")
баяндалған. Буддизмнің уағыздарының өзіне тән ерекшеліктері бар.
Буддизмде дүниені жаратушы құдай жайындағы идея айтылмайды.
Буддизм фәни өмірдің азаптары - ауру, кәрілік, өлімнен құтылу жолын
іздейді. Ол өмірдің қасіреті - нәпсінің тілегіне байланысты деді.
Адамның денесі уақытша өмір сүреді. Ал нәпсі қанағатсыз тілегімен,
өлімнің қорқынышымен ылғи бейнет туғызады. Сондықтан нәпсінің
тілегінен құтылу керек. Ол үшін төрт асыл ақиқатты білу қажет:

Азап бар;
Азапта себеп бар;
Азапта соң бар;
Жол азаптың тоқталуы бар.
Аһимсаны жүзеге асыру үшін Буддизм Веданы жоққа шығарады. Будда
ілімінде этика мәселелеріне көп көңіл бөлінген. Буддизмнің негізіне қоршаған
ортадан бөлінбей қарастырылатын жеке адамды дәріптеу және болмысты бүкіл
дүниемен байланысып жатқан ерекше психологиялық процесс ретінде қабылдау
принциптері алынған. Буддизмдегі негізгі ең ірі бағыттар - хинаяна және махаяна.
Буддизм өзінің даму барысында үш кезеңнен өтті: хинаяна, әркімді туу - өлу
айналымынан құтылуды үйрететін алғашқы даналық мектебі (б.з.б. V ғ. - б.з.
басы); екінші, бодхисаттва - құтқарушы көмегімен құтылу; үшінші, махаяна (б.з.
V ғ.-ына дейін) кезі. Махаяна негізінде будда (ісөкірек көзі ашылған) болуға
мүмкіндік беретін жаңа тиімді әдістер уағыздалды (V ғ.-дан кейін). Ол важраяна
деп аталады.
Азияның көптеген елдерінде Буддизм қазіргі кездің өзінде қоғамдық және
жалпы мемл. өмірге елеулі ықпал етіп отыр. Бұл елдердің бірқатарында Буддизм
мемлекеттік дін болып есептеледі. Империалистер Буддизмнің ықпалын ескере
отырып, бүл дінді өзінің реакцияшыл саяси мақсаттарына пайдалануға тырысады.
Соңғы он жылдықта необуддизм немесе метабуддизмнің бірқатар жаңа бағыттары
пайда болды. Қазіргі уақытта будда ұйымдары Азия елдерінде әртүрлі әлеуметтік
рөл атқарады. Олардың кейбіреулері отаршылдыққа қарсы, ұлттық тәуелсіздік
үшін күреске белсене қатысуда. Біздің елімізде будда ламаиттердің ізін
қуушылардың шағын топтары Қалмақ, Бурят, Тывада тұрады. Буддизмң
көзқарасына дүниеден безушілік, жеке даралық тән. Қанаушы қоғамда байлық,
күш, өкімет кімнің қолында болса, соған жалбыры- ну жер бетіндегі азап шеккені
үшін күнәдан қүтқарады деп түсіндіреді. Сондықтан адам өткінші, жалған өмір
сүретін мысал денесін ойламай, мәңгі өмір сүретін жанын құтқарудың қамын
ойлауы керек. Бұл - қанаушылармен келісуді уағыздайтын Буддизм діннің
реакциялық жақтарынан бірі. Ол дінді қабылдаған елдердің өміріне едәуір ықпал
жасады. Буддизмң таралуы синкретикалық мәдени комплекстердің құрылуына
әсер етті. Бұлардың жиынтығы будда ұйымы - 1950 ж. құрылған буддашылардың
дүниежүзілік бауырластығы.
Буддизмде нирваной («отты сөндіру», «өрт сөндіру»,
«тыныштық») деп аталатын толық төзбеушілік және
немқұрайлылық жағдайы болуы тиіс. Тек осындай
жағдайға жеткен адам лайықты және лайықты болуы
мүмкін. Бұл» ағартылған » адам болады. Мұндай
адамның бұрын да, қазіргі да, болашақта да ештеңе жоқ.
Осы ережелерді қатаң ұстанатын және сол арқылы
аскеттік өмір салтын жүргізетін монахтар ғана азап
шегуден босатуға қол жеткізе алады. Буддизм
тұрғысынан алғанда, тек монашешілік өмірді қайта

*Қорытынды
туудың («самсара») айналымынан шығу болып
табылады. Монашеизм-бұл бейбіт суеттен ерікті түрде
кету, өз-өзіне күнделікті үлкен жұмыс.
1. Ермакова Т. В., Островская Е. П. Классический
буддизм — СПб.: Азбука-классика; Петербургское
Востоковедение, 2004. — Б. 256. — (Мир Востока).
— ISBN 5-85803-268-0 (Петербургское
Востоковедение). ISBN 5-352-00735-9 (Азбука-
классика).
2. Лысенко В. Г. Ранний буддизм: религия и
философия. Учебное пособие — М.: ИФ РАН, 2003.
— Б. 246. — ISBN 5-201-02123-9.
3. Торчинов Е. А. Введение в буддологию. Курс

*Пайдаланылған
лекций — СПб.: Санкт-Петербургское философское
общество, 2000. — Б. 304. — ISBN 5-93597-019-8.
4. Ғаламтор желісі

әдебиеттер
*Назарларың
ызға рахмет

Ұқсас жұмыстар

Буддизм философиясы

Әлемдік діндер

БУДДА ДІНІ

Буддизм - әлемдік дін

Буддизмнің пайда болу тарихы

Дін – қазақ халқының ұлттық мәдениетінің құрамдас бөлігі және оның халықтың ұлттық сана - сезімін қалыптастырудағы рөлі

Будда дінінің пайда болу тарихы

Ұлттық діндер

Қазіргі заман мәдениетінд егі буддизм

Қазіргі кезде дүние жүзі бойынша Будда дінін

Пәндер