Мифологияның түрлері

Презентация қосу

СӨЖ
Тақырыбы: Мифология және Дін
Жоспары
1.Кіріспе
2.Негізгі бөлім
а)Мифология туралы түсінік
Мифологияның түрлері
б) Дін дегеніміз
3.Қорытынды
4.Пайдаланылған әдебиеттер
Мифология (грек. мythos – аңыз және logos – ілім) – 1) адамдардың
жаратылыс туралы түсінігіне негізделген мифтердің жиынтығы; 2)
мифтердің шығуын, мазмұнын, таралуын зерттейтін ғылым.
Мифология – адамзаттың рухани мәдениетінің ең көне формасы. Миф
(аңыз, ертегілер) сананың әлі толық жетілмеген біртұтас ең көне формасы.
Мифология гректің mifos – аңыз, ертегі және logos – ілім, білім деген
сөздерінен шыққан. Қоғам дамуының бастапқы сатыларында қоғамдық
сананың формасы мифтер барлық халықтарда болды. Мифологияда сыртқы
дүние мен адам, ой мен сезім, зат пен идея, объективтік және субъективтік
дүниелер арасында айқын шекара болмады. Ол шекаралар кейіннен пайда
болды. Мифологияда олардың барлығы тұтасып жатты. Ол дүние
жанындағы біртұтас түсінік болып табылды. Белгісіз дүниені түсіндіруге
тырысудан оданда белгісіздігі мол дүниені танып білуге ұмтылу, егерде ол
дүние танып білуге мүмкіндік бермесе, тәңірге немесе құпия ғаламат күшке
сілтеме жасау – Мифтің өзіне тән ерекшелігі.
Мифологиялық түсініктер әлемнің барлық дерлік
елдерінде дамудың нақты кезеңдерінде болды. Бұл
тарихты және қазіргі заманғы христиандарды зерттеп,
олардың әрқайсысы белгілі бір мифологияға ие. Егер
еуропалықтар Ұлы Географиялық ашылымдар дәуіріне
дейін ежелгі мифтермен таныс болса, онда Африка,
Америка, Океания, Австралия халқының мифологиясы
туралы біртіндеп білді. Киелі кітапта батыс семит
мифологиясының эхо-әншілері байқалады. Исламды
қабылдамас бұрын арабтар өз мифологиясына ие болды .
Космогониялық мифтер - жаратылыс туралы мифтер, яғни
ғарыштан хаос тудырғаны туралы миф, көптеген
мифологиялардың негізгі бастапқы сюжеті. Олар хаос
(босаңсылық) сипаттамасынан, ғаламдағы тәртіптің болмауы,
бастапқы элементтердің өзара әрекеттесуінен басталады. Олар
әлемдегі және жердегі өмірдің пайда болуын түсіндіруге
қызмет етеді .
Эсхатологиялық мифтер әлемнің соңы туралы миф болып табылады,
олар космогониялық мифтермен бірге және хаос және ғарыш күштерінің
қарсылығын тудырады. Осындай мифтердің бір түрі - болашақта әлемнің
болжанған соңы туралы аңыздар, мысалы, Рагнароктың неміс мифі, басқа
да аңыздар - осындай оқиғалар бұрын-соңды болған және мифтік әлем
мен заманауи апаттардың арасындағы кезеңдер. Әртүрлі мифтерде әлемді
жоюдың себебі Топан су, жаһандық өрт, алдыңғы ұрпақтың жойылуы,
құдайлардың қайтыс болуы және басқа көріністер болуы мүмкін.
Ерлік аңыздар - грек мифологиясындағы
өлім әйелдің құдайлар немесе балалар
болуы мүмкін кейіпкерлері туралы аңыздар,
немесе эпосының жай аңызға айналған
қайраткерлері. Батырлық миф типтік
учаскесі кезектен тыс балалық шағы батыры
(кез келген арнайы қабілеттер, жетім,
арнайы тағдыры), жиі қуғынға, өте ерлік,
монстров үстінен жеңіс, әдемі қыз құтқару
және үйлену,қайтару болып табылады.
Аллегориялық түрінде көптеген батырлық
аңыздар осылайша нұсқаулық функциясын
орындау, жеке тұлғаның қалыптасуы мен
қоғамдағы мәртебесін иелену туралы
ғылым.
Мәдениет мифтері - рәсімнің немесе өзге
табынушылық әрекеттің түсіндірмесі
(мотивациясы) берілген мифтердің дәстүрлі
атауы.
Ежелгі Грецияда Элиусиндік құпиялары мен
Диконис туралы әңгімелерге қатысты
Деметер мен Персефонның мифтері
Эливсинскидің құрметіне ие болған, ең
алдымен табынушылық аңыздарға жатады.
Осындай рәсімдер Жерорта теңізінде
Өсімдіктің құдайы Аттиздің құрметіне
жасалды, өлтірілді және қайта тірілді, Адонис
онымен бірдей болды. Ежелгі Мысырда басты
діни мифтер Осирис және Исус табынуына
байланысты. Кешірілу рәсімдері Осирисдің
денесін іздеп, оның қайта тірілуін іздейтін
Исус туралы әңгімелейді.
Дін – адамзат қоғамындағы аса күрделі де маңызды әлеуметтік-
мәдени сана. Діннің басты мақсаты – адамның рухани жетілуі
және оның Жаратушы Құдайға сенімі. Ислам философиясының
түсіндіруінше, дін дегеніміз – әлемді байланыстыратын
күш Алланың барлығына сенім. Ислам тұжырымдамасы
бойынша, рухани жетілу сатысының бірінші деңгейінде тұрған
адамның алғашқы махаббаты, таза құлшылығы,
қорқынышы Аллаға арналады. Сөйтіп,шынайы діндар болып,
жас кезінен Алланың ғана бұйрығын орындаушы болып өседі.
Барлық тіршілік құбылыстары Алла Тағаланың қолында екеніне
және күнәлі істері үшін оның қарғысына
ұшырайтынына мұсылман кәміл сенеді.
Діннің ғылымнан басты айырмашылығы, ғылым кез келген
аксиомаларға, теорияларға күмәнмен қарай алады. Яғни күмәннан
қорғалған ештеңе жоқ. Сондықтан да, ғылым тарихында бұрын
дұрыс деп келген кез келген теорияның қате болғандығын көрсете
алады. Дін, өз кезегінде, күмән келтіре алмайтын, тексеріле
алмайтын, адамның санасына түсініксіз, тек жоғары күштерге
белгілі, догмаларға негізделеді. Дін ақиқатқа толықтай монополия
орнатады, зерттеп немесе тексеруге мүмкіндік бермейді. Ғылымның
табиғаты динамикалық, яғни үнемі қозғалыста болып келеді. Егер
бір мәселеге күмәндансаңыз адасқан немесе діннің жауы деп
айыпталуыңыз әбден мүмкін. Ғылым үнемі ізденісті, оқуды талап
етеді. Сондықтан да ғылыммен айналысу көпшілікке шектеулі. Ал
дін кез келген адамға тиімді, тек сенім болса жеткілікті.
Қорытынды:
«Мифология - бұл тарихтың халықтың ұжымдық
сана-сезімінің алғашқы нысаны, діни, практикалық,
ғылыми, көркем білім элементтері бір-бірінен
ажыратылмаған және бөлінбейтін әлемнің тұтас
бейнесі. Фольклор халықтың тарихи (көркем, ауызша-
музыкалық, хореографиялық, драмалық) көркемдік
(эстетикалық) ұжымдық шығармашылығы болып
табылады. Ал дін ол Аллаға деген сенім.Алланың бар
екеніне оның жаратылмағанын,туылмағанын және
оның көзге көрінбейтін тек жоғарыдан
бақылайтынына сену.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1.Википедия желісі
2.Википедия желісінің фотосуреттері
3.Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.
ISBN 9965-32-491-3
4. Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық.
Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010
ISBN 9965-26-322-1
5.Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың
түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь,
2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7

Ұқсас жұмыстар

Мифологияның ерекшеліктері

Антика философиясын дағы рух пен парасаттың космологизмі

Дін тәрбие бастауы туралы ақпарат

Ежелгі Грек философиясының мектептері

Ойлау мәдениеті

Фразеологиялық бірлік - номинативті тілдік бірлік

Спорттық жарыстар жүйесі

Құқық нысаны

Қазақ музыка аспаптарының түрлері

Сыбайлас қатысудың белгілері

Пәндер