Моизм мектебі

ОСӨЖ Тақырыбы: “Мо-Дидің философиялық көзқарастары. ”

Жоспар:

Кіріспе бөлім:

Негізгі бөлім:

1. Мо-Ди туралы жалпымағлұматтар.

2. Мо-Дидің филасофиялық көзқарастары.

3. Мо-цзыдың философиялық афоризмдері.

Қорытынды бөлім:

Мо-цзы (Мо-ди)

МО-ЦЗЫ (МО ДИ) (б. д. д. 470 - 391ж. ж. ) - ежелгі ұлы қытай ойшылы.

Мо-цзы Конфуций дүниеден өткеннен кейін тура

екі жылдан соң дүниеге келді.

Чжаньго әулеті билік еткен тұста өмір кешкен ол

елдегі ғасырларбойы қалыптасқан дәстүрлі

әлеуметтік тәртіптің ыдырай бастағанын көріп,

Мо-цзы өзара түсінік пен махаббат идеяларынан бастау алатын жаңа

қоғамдық-саяси тәртіп орнату керегін түсінеді.

Моизм мектебі:

Моизм мектебі б. д. д. IV-IIIғ. ғ.

аралығында дүниеге келді және оның гүлдену кезеңі б. д. д. IV - ғасырға келеді. Мектептің ең танымал өкілдері Цинь Хуали, Мэн Шэн,

Сюй Фань және Тянь Цзи. Мошылдар қатаң бағыныштылық тәртіпті

сақтайтын ұйым құрған, оның мақсаты Моцзы идеяларының

тазалығын сақтап, Аспан асты елінде тарату болған. Бұл мақсатқа

жетудің ең басты құралы ретінде олар жеке үлгі көрсетуді және

билеушілерді үгіттеуді таңдаған.

Шығармалары:

Моизмнің негізгі шығармасы - «Мо-цзы» трактаты.

Моизм ежелгі қытай философиясында конфуцийшілдікке алғашқы

теориялық жауап ретінде белгілі. Хуайнань-цзының айтуынша, алғашқы

кезде Мо-цзы конфуцийшілдікті жақтаған, бірақ кейін оны қатты сынға

алған. Ежелгі Қытайдың басқа философиялық ағымдарымен салыстырғанда

моизмнің екі ерекшелігі бар: теологияға жақындығы мен ұйымдастырушылық рәсімделуі, бұлар логикалық әдіснамалық тақырыпқа деген қызығушылықпен қосылғанда оны схоластикалық реңкке бояйтын.

Мо-цзы мен оның ізбасарлары сол кезеңді Алтын ғасыр деп білген. Мо-цзы

аталған патшалар мемлекеттік билік пен қоғамдық әділеттіліктің тізгінін

бірдей ұстаған деп есептеген.

Философиялық көзқарастары:

Мо-цзы мемлекеттік билікті қалыптастырудың патриархтық жүйесімен

келіспейді, онда мемлекеттік лауазымдар билеуші әулетке жақындарға,

туыстарға үлестірілетін. Мо-цзы «дарынды құрметтеу» тезисін ұсынған, онда

адамдар мемлекеттік қызметке әлеуметтік жағдайына емес, қабілеттеріне

қарай алынатын. Сонда ғана әділеттік қағидасы салтанат құрады. Мо-цзының айтуынша, шенеуніктердің текті болуы міндет емес, ал қарапайым

адамдардың міндетті түрде тексіз болуы шарт емес.

Философиялық көзқарастары:

«Аспан» категориясы конфуцийшілдіктегі сияқты моизмде де құдыретті саналады және оған антропоморфты қасиеттер телінеді.

Ол, Моцзының пікірінше, бәрін көріп, бәрін естиді, оның сезімдері

мен қалаулары болады, ол ізгілік пен әділдіктің ең жоғарғы үлгісі болады, ал «Аспанның бұйрығы» жақсылық пен жамандықты айырудың өлшемі болады. Аспан мен адамдардың арасын жалғаушы нәрсе «рухты көру» болады.