Моизм мектебі

Презентация қосу

ОСӨЖ
Тақырыбы: “Мо-Дидің философиялық көзқарастары.”
Жоспар:
I. Кіріспе бөлім:
II. Негізгі бөлім:
1. Мо-Ди туралы жалпымағлұматтар.
2. Мо-Дидің филасофиялық көзқарастары.
3. Мо-цзыдың философиялық афоризмдері.
III. Қорытынды бөлім:
Мо-цзы (Мо-ди)

МО-ЦЗЫ (МО ДИ)
(б.д.д. 470 – 391ж.ж.) — ежелгі ұлы қытай ойшылы.
Мо-цзы Конфуций дүниеден өткеннен кейін тура
екі жылдан соң дүниеге келді.
Чжаньго әулеті билік еткен тұста өмір кешкен ол
елдегі ғасырларбойы қалыптасқан дәстүрлі
әлеуметтік тәртіптің ыдырай бастағанын көріп,
Мо-цзы өзара түсінік пен
махаббат идеяларынан бастау алатын жаңа
қоғамдық-саяси тәртіп орнату керегін түсінеді.
Моизм мектебі:
Моизм мектебі б.д.д. IV-IIIғ.ғ.
аралығында дүниеге келді және оның гүлдену кезеңі б.д.д. IV - ғасырға
келеді. Мектептің ең танымал өкілдері Цинь Хуали, Мэн Шэн,
Сюй Фань және Тянь Цзи. Мошылдар қатаң бағыныштылық тәртіпті

сақтайтын ұйым құрған, оның мақсаты Моцзы идеяларының
тазалығын сақтап, Аспан асты елінде тарату болған. Бұл мақсатқа
жетудің ең басты құралы ретінде олар жеке үлгі көрсетуді және
билеушілерді үгіттеуді таңдаған.
МОИЗМНІҢ НЕГІЗГІ ШЫҒАРМАСЫ – «МО-ЦЗЫ» ТРАКТАТЫ.

Шығармалары:
МОИЗМ ЕЖЕЛГІ ҚЫТАЙ ФИЛОСОФИЯСЫНДА КОНФУЦИЙШІЛДІККЕ АЛҒАШҚЫ
ТЕОРИЯЛЫҚ ЖАУАП РЕТІНДЕ БЕЛГІЛІ. ХУАЙНАНЬ-ЦЗЫНЫҢ АЙТУЫНША, АЛҒАШҚЫ
КЕЗДЕ МО-ЦЗЫ КОНФУЦИЙШІЛДІКТІ ЖАҚТАҒАН, БІРАҚ КЕЙІН ОНЫ ҚАТТЫ СЫНҒА
АЛҒАН. ЕЖЕЛГІ ҚЫТАЙДЫҢ БАСҚА ФИЛОСОФИЯЛЫҚ АҒЫМДАРЫМЕН САЛЫСТЫРҒАНДА
МОИЗМНІҢ ЕКІ ЕРЕКШЕЛІГІ БАР: ТЕОЛОГИЯҒА ЖАҚЫНДЫҒЫ МЕН ҰЙЫМДАСТЫРУШЫЛЫҚ РӘ
СІМДЕЛУІ, БҰЛАР ЛОГИКАЛЫҚ
ӘДІСНАМАЛЫҚ ТАҚЫРЫПҚА ДЕГЕН ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚПЕН ҚОСЫЛҒАНДА ОНЫ СХОЛАСТИКАЛЫҚ
РЕҢККЕ БОЯЙТЫН.
МО-ЦЗЫ МЕН ОНЫҢ ІЗБАСАРЛАРЫ СОЛ КЕЗЕҢДІ АЛТЫН ҒАСЫР ДЕП БІЛГЕН. МО-ЦЗЫ
АТАЛҒАН ПАТШАЛАР МЕМЛЕКЕТТІК БИЛІК ПЕН ҚОҒАМДЫҚ ӘДІЛЕТТІЛІКТІҢ ТІЗГІНІН
БІРДЕЙ ҰСТАҒАН ДЕП ЕСЕПТЕГЕН.
Философиялық
Мо-цзы мемлекеттік билікті қалыптастырудың патриархтық жүйесімен
келіспейді, онда көзқарастары:
мемлекеттік лауазымдар билеуші әулетке жақындарға,
туыстарға үлестірілетін. Мо-цзы «дарынды құрметтеу» тезисін ұсынған, онда
адамдар мемлекеттік қызметке әлеуметтік жағдайына емес, қабілеттеріне
қарай алынатын. Сонда ғана әділеттік қағидасы салтанат құрады. Мо-
цзының айтуынша, шенеуніктердің текті болуы міндет емес, ал қарапайым
адамдардың міндетті түрде тексіз болуы шарт емес.
Философиялық
«Аспан» категориясы конфуцийшілдіктегі сияқты моизмде де құдыретті
саналады көзқарастары:
және оған антропоморфты қасиеттер телінеді.
Ол, Моцзының пікірінше, бәрін көріп, бәрін естиді, оның сезімдері
мен қалаулары болады, ол ізгілік пен әділдіктің ең жоғарғы үлгісі
болады, ал «Аспанның бұйрығы» жақсылық пен жамандықты айырудың
өлшемі болады. Аспан мен адамдардың арасын жалғаушы нәрсе «рухты
көру» болады.
Философиялық
МО-ЦЗЫ ІЛІМІ КОНФУЦИЙДІҢ ІЛІМІ СИЯҚТЫ, ӘЛЕУМЕТТІК ФИЛОСОФИЯДАН ГӨРІ
ЭТИКАҒА ЖАҚЫН ЕДІ ЖӘНЕ ОНЫҢ НЕГІЗГІ ҚАҒИДАСЫ – «ЖАЛПЫҒА БІРДЕЙ МАХАББАТ
ПЕН ӨЗАРА ТИІМДІЛІК» ҚАҒИДАСЫ БОЛАТЫН. БҰЛ ҚАҒИДА БОЙЫНША, ӘРБІР АДАМ ІС-

көзқарастар:
ӘРЕКЕТТЕРІН «АСПАН АСТЫ ЕЛІНІҢ ПАЙДАСЫМЕН» СӘЙКЕСТЕНДІРІП, ХАЛЫҚТЫҢ ӘЛ-
АУҚАТЫНА ЗИЯН КЕЛТІРЕТІН НӘРСЕЛЕРДЕН БАС ТАРТУЫ ТИІС.
МО-ЦЗЫ ИДЕЯЛАРЫНЫҢ ІШІНДЕГІ МАХАББАТ ИДЕЯСЫ ЕРЕКШЕ ТАНЫМАЛ, ЕЖЕЛГІ
ЗАМАННАН БЕРГІ БҮГІНГЕ ШЕЙІН, МО-ЦЗЫНЫҢ ЕСІМІ АТАЛСА, ДӘЛ ОСЫ ИДЕЯ ЕСКЕ
ОРАЛАДЫ. «МО-ЦЗЫ ЖАЛПЫҒА БІРДЕЙ МАХАББАТТЫ ДӘРІПТЕГЕНДЕ, ОТБАСЫНАН БАС
ТАРТАДЫ» ДЕГЕН ПІКІРДІ АЙТҚАН ЕКЕН МЭН-ЦЗЫ.
БІЗДІҢ БАРЛЫҚ БІЛІМІМІЗ ЕКІ НӘРСЕДЕН: СЕЗІМНЕН (У-ЛУ) ЖӘНЕ ОЙЛАУДАН
(СИН) ТУЫНДАЙДЫ ДЕЙДІ. ТАНЫМДА КӨП ЖАҒДАЙ АТ ҚОЮҒА БАЙЛАНЫСТЫ ЕКЕНІН
АЙТАДЫ. МӘСЕЛЕН, ЖАЛПЫ, РУЛЫҚ АТАУ, ЖЕКЕ АТАУ БАР - ДЕЙДІ ОЛАР. ЖЕКЕ
АТАУНАҚТЫ ЗАТТЫ БАСҚАЛАРДАН БӨЛІП ҚАРАУҒА МҮМКІНДІК БЕРЕДІ. МО-ЦЗЫЛЫҚТАР
ЯНЬ (ПІКІР АЙТУ) КАТЕГОРИЯСЫН, БЫЛАЙША АЙТҚАНДА, ЛОГИКАЛЫҚ ӘДІСТІ ҚОЛДАДЫ.
«Ертеде адамдар пайда болғанда басқару мен жазалау
Философиялық
болмаған-ды ... ,
содан Аспан астындағы тәртіпсіздік жануарлар арасындағы ығы
афоризмдері:
жығыдай еді. Адамдар былықтың себебі билікті басқарушының
жоқтығынан екенін түсінді. Содан Аспан астындағы дана мен
лайықтыны таңдады, сөйтіп оны Аспан астындағы іс-
әрекеттерді
басқаратын және тұтас бірдей әділеттілік орнататын көк
аспанның ұлы етті ... ».
«Елдегі тәртіпті реттеу үшін жөнсіздіктің себебін білу керек. Егер тәртіпсіздіктің
себебін біліп, оны болдырмай қойсаң, онда ел
гүлденеді және тыныштыққа бөленеді; егер жөнсіздіктің түбірін таппасаң, онда елге
тәртіп ендіру мүмкін емес ... ».

Философиялық
афоризмдері:
Қорытынды:
Мэн-цзы (Мэн Кэ) — Конфуций ілімін жалғастырушы,
Қытай тарих-шыларының мәліметтері бойынша ол
Конфуцийдің немересі Цзы Сыдың шәкірті болған. Өмір
сүрген жылдары — біздің дәуірімізге дейінгі 372-289
жылдар. Конфуций ілімін дамытып қана қоймай, оны
тереңдетті және жалпы Қытай философиясының дамуына
үлкен үлес қосты. Оның ілімінің негізі — төрт
адамгершілжтік бастау: адамды сүю, парыз, салттарды
орындауға ұмтылу және ақыл-даналыққа ие адам
табиғатының мейірімділігі.
Қытай философиясы туралы ойларымызды
қорытындыласақ, өзінің маңызын әлі күнге дейін жоймаган,
қазіргі замангы Қытай мемлекетінің қалыптасып-дамуына
ерекше әсер еткен, жалпы алганда мемлекет мүддесін жеке
адам мүдесінен жогары қойып, адамгершілік мәселелерін
зерттеген философия болды деуге болады
Пайдаланылған
әдебиеттер:

Әбішев К.А. Философия ., 2006ж.
Бөрібаев Т.Қ. Ұлт менталиенті. .,2002ж.
Қасабеков А.Қ. Тарихи-философиялық таным.2001ж
Краткая философская энциклопедия М., 2004
Мырзалы С. Философия , 2008ж.
Мырзалы С. Ғылым философиясы және тарихы ,
2010ж.
Кактаева Г. Философия негіздері Астана, 2010ж.

Ұқсас жұмыстар

Моизм

Қытай философиясының негізгі бағыттары мен мектептері

ҚЫТАЙ ФИЛОСОФИЯСЫ

КОНФУЦИЙШЫЛДЫҚ ІЛІМ

Ежелгі Шығыс мәдениетіндегі философия феномені

Ежелгі Қытай философиясы

Саяси биліктің деңгейлері

Қытай Халық Республикасы жарияланғаннан бері елді

Антикалық философия

Милет мектебі

Пәндер