СУЛЬФАНИЛ ҚЫШҚЫЛЫ ЖӘНЕ ДӘРІ - ДЕРМЕК ҚҰРАМЫНДАҒЫ ТУЫНДЫЛАРЫ

Презентация қосу

СУЛЬФАНИЛ ҚЫШҚЫЛЫ ЖӘНЕ ДӘРІ- ДЕРМЕК
ҚҰРАМЫНДАҒЫ ТУЫНДЫЛАРЫ. НИКОТИН,
ИЗОНИКОТИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ. ОЛАРДЫҢ
ТУЫНДЫЛАРЫ.
Орындаған :
Топ :
Мамандығы :
Тексерген :

Астана, 2018 ж.
Жоспар :
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
a) Сульфанилді қышқыл туралы түсінік
b) Медициналық практикада қолданылатын туындылары
c) Никотин қышқылы туралы түсінік
III. Қорытынды
IV. Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Анилин. Анилин өзіне тән әлсіз иісі бар, -6°С температурада балқып, 184,4°С қайнайтын, түссіз
сұйықтық. Ол суда нашар (~3,4%) ериді, ал cy анилинде сол шамада (~5%) ериді. Анилиннің
хлориді [С6Н5NH3]Cl- түссіз 198°С температурада балқитын кристалл түзеді.
Анилинді бірінші болып 1826ж. O. Унфердорбен табиғи жасыл түсті индиго бояуын Ca(OH)2 пен
қыздырып алады да «кристаллин» деп атаған. Бұл затты 1834ж. Ф. Рунге таскөмір шайырынан
бөліп алады да «кианол» деп атайды. Ал 1841ж. Ю. Фрицше индиго бояуын калий гидроксидімен
қыздырып, ол алынған затты «анилин» деп атаған. 1842ж. H.H. Зинин нитробензолды аммоний
сульфидімен тотықсыздандырған кезде бөліп алады да оны «бензидам» деп атайды. Келесі 1843ж.
A. Гофман осы заттардың бәрін қайта зерттеп, сәйкестендіре келіп, бәрі де бірақ қосылыс екендігін
дәлелдей отырып, анилин атауын қалдыруды ұсынады.
Негізгі бөлім
Сульфанилді қышқыл

Сульфанилді қышқыл (n-аминбензолсульфонды қышқыл) түссіз жоғары балқитын зат,
суда нашар ериді (~1%),сілтіде ерімтал. Оны анилин мен күкірт қышқылын әрекеттестіріп
алады.

C6H7NO3S
Сульфанилді қышқыл ішкі тұз түрінде болады, NH-
қышқыл (судағы ерітіндіде pKa = 4,2). Ол
азобояғышгар өнеркәсібінде қолданылады.
Сульфанилді қышқылдың амиді мен оның N-
орынбасқан (амидті топтағы) туындыларының
қолданбалық мәні өте зор. Оларды n-
ацетиламинбензолсульфонилхлоридтен алады. Бұл
қосылыстарды медицинада әртүрлі инфекциялық
ауруларды емдеу үшін антибактериалдық пәрмәнді
құрал ретінде пайдаланады. Сульфаниламидтердің
химия-терапевтикалық пәрменділігін 1932ж. Г. Домагк
ашты.
Медициналық практикада қолданылатын туындылары

Сульфанилді қышқыл амиді (стрептоцид) сульфаниламидтер деп аталатын және бактерияларға
қарсы белсенділігі бар болатын, дәрілік заттар тобының тегі (атасы), бастаушы кезі іспеттес.
Медициналық практикада бірнеше препараттары қолданылады, мысалы: ақ стрептоцид (R=H),
норсульфазол (R=2-тиазoлил), сульфадимезин (R = 4,6-диметил-2-пиримидил) және басқалар:

1. Сульфаниламид (стрептоцид) - сульфонамид
тобындағы химиотерапевтік агенттердің
алғашқы өкілдерінің бірі. Микробқа қарсы
әрекеттің кең спектрі бар. Патогендік кокко,
Escherichia coli, шигелла, холера вибриоы,
клостридиялар, сібір жарасының
қоздырғыштары, дифтерия, катаральді
пневмония, тұмау, оба, сондай-ақ хламидиоз,
актиномицет, токсоплазмоздың
қоздырғыштарына қарсы әрекет етеді. Ол
бактериостатикалық әрекет етеді.
Ақ стрептоцид (сульфаниламид)
2. Норсульфазол - Антимикробтық
бактериостатикалық агент,
сульфаниламид. Гемолитикалық
стрептококк, пневмококк, гонококк,
стафилококк және E. coli туындаған
инфекцияларда тиімді.
3. Сульфадимезин - таблеткалар ақ
немесе ақ түсті, сәл сарғыш түсті
реңкімен, жалпақ цилиндрлі.
Сезімтал микрофлорамен
туындаған жұқпалы-қабыну
аурулары: пневмония, гонорея, зәр
шығару жолдарының қабыну
аурулары, жара инфекциясы алдын
алады. Микробқа қарсы
бактериостатикалық агент,
сульфаниламид.
Никотин қышқылы туралы түсінік

Никотин қышқылы - иацин, В3, РР дәрумендері. Асқазан,
ішек-қарын жұмысын қалыптастыратын, организмдегі
холестерин мөлшерін реттейтін, көмірсу, май, ақуыз
алмасуына қатысатын қышқыл. РР дәрумені – көпшілікке
түрлі аттарымен белгілі зат. Олардың ішінде ниацин,
никотинамид, никотин қышқылы бар. Бұл атаулардың
әрқайсысы РР дәруменінің белсенді формасын көрсетеді.
Біздің денсаулығымызға бұл заттың қаншалықты маңызды
екенін білу үшін дәруменнің ресми түсініктемесімен
танысу жеткілікті. Ол былай дейді: дәрумендік кешен
қышқылдану жасушалық және ұлпалық реакцияларға
қатысады, терапиялық мақсатта қолданылуы мүмкін.
Заттың түсі ақ, кристалды ұнтақ тәріздес формада болады.
Дәмі қышқылдау, қатты өткір иісі жоқ. Дәрумен суық суда
ериді, алайда еру деңгейі өте төмен. Дәрумен сонымен
бірге тағам өндірісінде қолданылады. Өлшем бірлігі
жалпыға бірдей (МЕ).
Химиялық құрылым.
Никотин қышқылы - бұл қосылыс
карбоксил тобын қамтитын пиридин сериясы (никотинамид амид тобының
қатысуымен ерекшеленеді).
Ағзаның қышқылдану реакцияларын реттегіштердің
бірі ретінде, РР дәрумені иммуниетті көтеру мен
ағзаның қорғаныс қызметтерін күшейту бойынша
көшбасшылық танытуда. Затты толыққанды
терапиялық зат деп бекер атамаған – ол дәрілік заттың
барлық қасиеттері мен белгілеріне ие.

Мысалы, пеллагра дамуы кезінде ниацин қатты
дерматитпен, жаралармен, қышымамен ауыратын,
құсық мазасыздандыратын, ауыр диареяға
шағымданатын және шынайылықпен байланысты
үзетін науқасты толық мағынада құтқарушы болып
табылады. РР дәруменін үнемі қабылдау кезінде,
барлық алмасу әрекеттерін (энергетикалық, ақуыздық,
көмірсулық, липидтік) қалыпқа келтіруге болады,
дәруменсіздіктің салдарын жоюға, ағзаның қорғаныс
қызметтерін нығайтуға болады.
Сондай-ақ заттың басқа да әсерлері дәлелденген – ол
қалыпқа келтіру әрекеттерін белсенді етеді. Тері
қабаттарының және шырышты қабаттардың қатты
жаралармен зақымдануы кезінде ниацин жараны
демде жазу қарқыны мен жараның кебуін
жылдамдатады, иммунды денелер жұмысын қалыпқа
келтіреді, қан құрамын реттейді.

Органдар жүйесінің әрқайсысына әсер ете отырып
және қанды тазалап, РР дәрумені жүрек-қантамыр
жүйесінің қызметін жақсартады, бауырды
сауықтырады, бүйрек жұмысын реттейді, жүрек
жеткіліксіздігінің даму ықтималдығын айтарлықтай
төмендетеді. Соңғы қасиеті қандағы никотин
қышқылының жоғарғы шоғыры кезінде артериялық
қысымды қалыпқа келтіреді. РР дәрумені
қантамырлардың қатты жоғарғы қысымға төзуіне
жауап береді және химиялық, физикалық сипаттағы
жағымсыз әсерлердің кесірінен жойылып кетпейді.
Қорытынды
Сульфанилді қышқыл амиді (стрептоцид) сульфаниламидтер деп аталатын және
бактерияларға қарсы белсенділігі бар болатын, дәрілік заттар тобының тегі (атасы),
бастаушы кезі іспеттес. Сонымен қатар сульфанилді қышқылды медициналық
практикада қолданылады, оларға ақ стрептоцид, норсульфазол, сульфадемизин және
басқалар.
Никотин қышқылы - иацин, В3, РР дәрумендері. Асқазан, ішек-қарын жұмысын
қалыптастыратын, организмдегі холестерин мөлшерін реттейтін, көмірсу, май, ақуыз
алмасуына қатысатын қышқыл.
Қолданылған әдебиеттер:
1. Б.К. Абдраков Биохимия оқу құралы 70-71 бет.
2. https://lamifaren.kz/kz/%D2%9B%D2%B1ramy/rr-d%D3%99rumeni.html
3. Органикалық химия негіздері II кітап, Патсаев 174-175 бет
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Салицил қышқылы

Фолий қышқылы

Салицил қышқылын медицинада қолданылуы

Көмірсулар және көмірсуларбар биополимерлер құрылымы

Бензол молекуласының құрылысы

Мета - аминофенолдың туындылары

Пиримидиннің түзілу туындылары

Ароматты қосылыстар және олардың туындылары

Дәрілік заттардағы гетероциклді жүйелер

Құрамына кумарин кіретін препараттар

Пәндер