Халықты көшіру

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Агротехнология факультеті

«Зоотехнология, генетика және селекция» кафедрасы

СӨЖ

Тақырыбы:Төтенше жағдайларда халықты қорғаудың

негізгі принциптері мен тәсілдері. Қорғаныс құралдары.

Тексерген: Жильгельдинов С. Е

Төтенше жағдай дегеніміз адамдардың қаза табуына әкеліп соққан немесе әкеліп соғуы мүмкін, олардың денсаулығына, қоршаған ортаға және шаруашлық жүргізуші объектілерге нұқсан келтірген немесе келтіруі мүмкін, халықты едәуір дәрежеде материалдық шығындарға ұшыратып, тіршілік жағдайын бұзған немесе бұзуы мүмкін авария, зілзала немесе апат салдарынан белгілі бір аумақта туындаған жағдай.

Халықты көшіру

Халықты эвакуациялау-халықты болжанатын немесе туындаған ТЖ аймақтарынан ұйымдасқан түрде шығару және оны қауіпсіз аудандарда уақытша орналастыру жөніндегі іс-шаралар кешені.

Өткізу уақыты мен мерзіміне байланысты эвакуация белсенді (алдын ала) немесе шұғыл (кідіріссіз) болуы мүмкін.

Алдын ала эвакуациялау ықтимал қауіпті объектілерде немесе табиғи апаттарда жобадан тыс аварияның пайда болу ықтималдығы туралы сенімді деректер алынған кезде жүргізіледі. Халықты қорғаудың осы шараларын қабылдау үшін осы мерзім ішінде нақтылануы мүмкін бірнеше он минуттан бірнеше тәулікке дейінгі кезеңде аварияның немесе зілзаланың туындауының қысқа мерзімді болжамы негіз болады.

Халықты шұғыл эвакуациялау ТЖ пайда болған жағдайда - аз уақыт алдын алу кезінде немесе адамдарға ТЖ зақымдау факторларының әсер ету жағдайында жүзеге асырылады.

ТЖ сипатына және қауіпті аймақтан көшіруге жататын халық санына байланысты эвакуация локальді, жергілікті және аймақтық болуы мүмкін.

Локальді эвакуациялау төтенше жағдайлардың зақымдау факторларының ықтимал әсер ету аймағы жекелеген қалалық шағын аудандардан немесе ауылдық елді мекендерден тыс шектелген; бұл ретте көшірілетін халықтың саны бірнеше мың адамнан аспайтын кезде жүргізіледі. Бұл жағдайда көшірілгендерді әдетте қаланың қолайсыз аудандарында немесе жақын елді мекендерде орналастырады.

Жергілікті эвакуация ТЖ аймағына орта қалалар, ірі қалалардың жекелеген аудандары, халық саны бірнеше мыңнан он мыңға дейінгі ауылдық аудандар түсетін кезде жүргізіледі. Халықты әдетте жақын маңдағы қауіпсіз аймаққа көшіреді.

Аймақтық эвакуациялау ірі қалаларды қамтитын, халықтың тығыздығы жоғары бір немесе бірнеше аймақтардың аумақтарын қамтитын алаңда зақымдаушы факторлар таратылған жағдайда жүргізіледі. Бұл ретте ТЖ аймағынан халық тұрақты тұратын жерлерден едәуір қашықтыққа көшірілуі мүмкін.

Эвакуациялау тәсілдері мен оны өткізу мерзімі

- ТЖ-ның ауқымына

- ТЖ аймағында қалған халықтың санына

- көлік құралдарының болуына

- эвакуациялау маршруттарының саны және олардың өткізу қабілетігіне

- эвакуациялық органдардың жеке құрамының, ТЖАҚ (төтенше жағдайлардың азаматтық қорғанысы) істері жөніндегі басқару органдарының және халықтың өзінің дайындық дәрежесіне байланысты.

Апат кезінде халықты эвакуациялау

Қауіпті аймақтан эвакуациялау кезінде. Бұл жағдайда барлығына респираторлар немесе кем дегенде мақта таңғыштары, сондай-ақ радиация әсерін әлсірететін (радиопротекторлар) препараттары бар жеке АИ-2 дәрі қобдишасы болуы қажет. Шаңға қарсы мата маскасы және мақта-дәке таңғышы бірнеше аз қорғаныс қасиетіне ие, бірақ адамдар айтарлықтай аз қолданады. Тері жамылғысының зақымдануын болдырмау үшін капюшоны бар плащтар, жамылғы, комбинезондар, резеңке аяқ киім, қолғап пайдалану керек.

Төтенше жағдайда халықты баспаханаларда қорғау

Әскери және бейбіт уақыттағы төтенше жағдайларда барлық халық қорғалады, бірақ оның жеке топтары әртүрлі қорғалады. Қазіргі жағдайда төтенше жағдайларда халықты қорғаудың негізгі жолдары:

жердегі ең қарапайым баспаханаларда қорғауға арналған баспаналар;

халықты ірі қалалардан бастап маңындағы аудандарға бөлу және эвакуациялау;

жеке қорғану құралдарын уақтылы және мұқият пайдалану.

Төтенше жағдайда алдын-ала тұрғындарды паналау үшін қорғаныс құрылымдары салынуда.

Қорғаныс құрылымдары:

тағайындалуы бойынша (халықты немесе басқару органдарын орналастыру үшін) ;

орналасқан жері бойынша (кіріктірілген, еркін, шахтада, метрополитендерде және т. б. ) ;

құрылыс кезеңінде (арнайы кезеңде алдын-ала салынған) .

Қорғаушы баспахана - бұл ядролық жарылыстың, улы заттардың, жоғары температура және т. б зиянды факторларынан адамдарды қорғайтын герметикалық қорғаушы құрылым.

Жапсарлас салынған баспахана

Жеке тұрған баспахана

Баспахана жоспары:

1. Қорғаушы-герметикалық есік; 2. Шлюз камералары; 3. Саниатриялық торап; 4. Адамдарды орналастыруға арналған бөлме; 5. Галерея және апаттық шығудың басы; 6. Фильтровентиляциялық камера; 7. Медициналық бөлме; 8. Азық түлікті сақтайтын қойма.

Қазіргі заманғы қорғаушы баспаханалар - есептелген уақыт ішінде қалыпты жағдайларды қалыптастыру үшін құрылатын, керекті жүйе және құралдармен жабдықталған, техникалық тұрғыдан күрделі құрылымдар.

Сыйымдылығы бойынша алдын-ала салынған баспаханалар шартты түрде келесі түрлерге бөлінеді:

шағын (150 адамға дейін) ;

орта (150-600 адам) ;

үлкен (600-ден астам адам) .

Баспаханаларда толқын соғу, ғимараттардың қалдықтары, еніп келе жатқан радиация, жарық сәулесі және жоғары температуралардан қорғайтын конструкциялар (қабырғалар, қорғаныс-герметикалық есіктер, қақпақтар, қақпалар), ауа шығатын тесіктердегі, шығатын және басқа тесіктерде клапандар қорғайды. Уытты бактериялы дәрілерден және радиоактивті шаңнан қорғау үшін баспахананы герметизациялайды.

Әрбір баспаханалар негізгі ғимараттардан (баспаналар мен медициналық пункттер) және қосалқы объектілерден (санитарлық торап, дизельді электр станциялары, жанар-жағармай материалдарын сақтау, сүзгіш-желдету камерасы, сақтау бөлмелері, тамақтану алаңдары, вестибюльдер, апаттық шығу және т. б. ) тұрады.

Төтенше жағдайлардан

қорғаныс құралдары

ПТМ-1 шаңға қарсы мата маскасы

Шаңға қарсы мата маскалары

жәнемақта-дәке таңғыштар

Шаңға қарсы мата маскасы корпустан және бекітуден тұрады (корпус матаның төрт-бес қабатынан жасалады) . Корпусты және бекітпені пішу үлгілер немесе лекалалар бойынша жүргізіледі. Масканың корпусында кез келген мөлдір материалдан жасалған әйнек немесе пластина салынған қарау тесіктері жасалады. Масканың басына тығыз жанасуы жоғарғы тігістерге салынатын резеңке таспаның және бекітудің төменгі тігісіне тігілген байламдардан тұрады.

ПТМ-1 маскасын кию үшін көлденең резинканы және бекітпені масканың сыртқы жағына лақтыру қажет. Екі қолмен бекітудің төменгі шетін үлкен саусақтарды сыртқа қаратып, бетперденің төменгі бөлігін иекке тығыз салатындай етіп, басын және алақанын сыртына бұрап, бетпердені тығыз қысып қою керек. Содан кейін баста бекітуді түзеп, оны созыңыз. Ұштарын байлап, бетперде беткейінде ең ыңғайлы орналасуын бере отырып, көлденең резинканы басқа созып қою керек.

Маскалар жеті өлшемде жасалады. Олардың өлшемдері адам бетінің биіктігіне байланысты - таспа ең үлкен тереңдеу нүктесі мен иектің ең төменгі нүктесі арасындағы қашықтық. Бет биіктігі 80 мм - ге дейін болған кезде бірінші (1) өлшемдегі, 81 - ден 90 мм - екінші (2), 91 - ден 100 мм - үшінші (3), 101 - ден 110 мм-төртінші (4), 111-ден 120 мм-бесінші (5), 121-ден 130 мм-алтыншы (6) және 131 мм-ден және одан жоғары-жетінші (7) өлшемдегі Маска дайындайды. Бірінші - үшінші өлшемдегі маскалар әдетте балаларға (үш жастан және одан жоғары), қалған өлшемдерге - ересек адамдарға арналған.

Тыныс органдарын қорғайтын құрал- респиратор

Респираторлар- (лат. respіro - дем алу) - адамның тыныс алу мүшелерін шаң мен зиянды заттардан қорғайтын бір кісілік тұмшалағыш; жеке пайдалануға арналған, екі бөліктен: бетжапқыш және сүзгіден кұралған шаңнан қорғауға арналған аспап. Ауада оттек мөлшері жеткіліксіз болған кезде (16%-дан аз), сондай-ақ зиянды қоспалар көп болғанда оқшаулауыш респиратор (шлангалы не оттекті) пайдаланылады. Сүзгілеуіш респиратор жеңіл әрі шағындау болғанымен, ауаның ластану дәрежесі жоғары болған кезде, ол оқшаулауыш респираторға қарағанда сенімсіздеу болады.

Респиратордың радиоактивті тозаңдардан қорғайтын сүзгісі әр түрлі талшықты материалдардан (киіз, мақта, жасанды және синтет. талшықтардан жасалған маталар, т. б. ) дайындалады. Өндірістік және лаб. жағдайда респиратордың респираторлық таңғыш (ШБ-1) деп аталатын қарапайым түрі жиі пайдаланылады. Ол дәкенің қос қабатының арасына салынған сүзгілік мата түрінде болады. Мұндай респиратордың қорғағыштық қабілеті жоғары әрі салмағы өте аз (10 г-дай) болып келеді. Радиоактивті тозаңдардан қорғану үшін респиратордың көптеген түрі қолданылады.

Респираторлардың басқа түрлері

Шаңға қарсы: зиянды аэрозольдар мен түрлі шаңдардан қорғайды.

«Кама» - бір рет қолданбалы, түрлі аэрозольдерден (өсімдікті, жануарлы, металлургиялық, минеральды), синтетикалық жуу құрамдарының шаңынан қорғайды.

РПА-1 - қатты тозаңданған жерлердегі жұмыс үшін, оның сүзгіші жоғары шаң сыйымдылығымен қамтамасызданған (500 мг/м3 және одан жоғары) .

Ф-62Ш - көп қолданбалы, ауыстырмалы сүзгішті. Силикаттың металлургиялық, тау кендеріндегі, көмір, темекі шаңынан, ұнтақ тәрізді тыңайтқыш пен интоксицидтен (токсиндік газ бөлмейтін) қорғайды. Шахтерлердің арасында көптеп қолданылады (500 мг/м3 жоғары) .

Р-2 респираторы өздігінен сүзгіш жартылай маска тәрізді. Маска сақтандырғыш экраны бар, екі тыныс алу және бір тыныс шығару клапанымен жабдықталған. Жартылай масканың сырт бөлігі жасыл түсті полиуретандық пенопластан, ал ішкі бөлігі ауа өткізетін полиэтилендік жұқа қабықшадан тұрады, онда екі тыныс алу клапаны орналасқан. Полиэтилен мен полиуретан арасында полимерлік талшықтардан сүзгіш орналасқан. Респиратордың тыныс мүшелеріне масканы қысып тұратын мұрын қысқышы бар.

Тыныс шығарылғандағы ауа тыныс шығару клапаны арқылы сыртқа шығады. Р-2 респираторы беттің биіктігі өлшену арқылы үш мөлшерлі болады: 1 - 99-109 мм; 2 - 109-119 мм; 3 - 109 мм-ден жоғары. Азаматтық қорғаныстың сұрауы бойнша қосымша кішкентай жастағы балалар үшін нольдік мөлшердегі респираторлар дайындалады. Р-2 респираторын қолданбастан бұрын оны тексеру керек. Жартылай масканы бетке кигенде мұрын мен иек оның ішіне сыйып, бір белбеуі бастың жоғары бөлігінде, екіншісі бастың төменгі жағында орналасады. Егер маска үлкен болса, оның белбеуін қысқартып, мұрынды қысқышпен қысып қояды.

Противогаздардың түрлері

Гп-5

ДП-6М

Ип-4

Жеке таңғыш пакеті және оны пайдалану тәртібі

Жеке таңғыш пакеті өнеркәсіпте пакеттердің 4 түрін шығарады: жеке, дәстүрлі, бір жастықшасы бар алғашқы көмек және екі жастықшасы бар алғашқы көмек пакеттері. Олар бір-бірінен жинақталу әдісімен, жастықшалар санымен, және көлемімен ерекшеленеді.

Жеке таңу пакеті дайын стерильді пакетке салыңған бинт. 2 уыс жұмсақ мақтасы бар, пакет іш жағынан резинамен тысталған. Бинт, мақта аралас сырылған 2 бөлігі жараны бітеуге қолданады.

Желімді таңғыш: жараны инфекциялық қорғау үшін таңылады. Салфетканы жараға желім таңғыш пен желімдеп бекітуге болады.

Кейбір науқастарды сүйегі сынып, буыны шыққан кезде тасымалдау кезінде жарақат алып, сынған жерлерін қозғалтпау үшін қолданады. Ол үшін иммобилизациялық тасымалдау шараларын пайдаланады.

Мұндай адамды екі немесе үш адам болып қолмен көтеріп тасымалдауға болады. Немесе коляскамен, каталкамен, зембілмен тасымалдауға болады. Бірак қандай да әдіспен тасымалдасада ережелер сақталуы керек.

Жараны таңып содан кейін шина салынуы керек, шина зақымдалған тұстағы 3 буынды, кем дегенде 2 буынды бекітуі тиіс. Жәнеде тоқпан жілік және ортан жілік сынғанда міндетті түрде 3 буын бекітіледі. Науқасты өте ақырын тасымалдау керек.

Таңғыш қою тәртібі:

• Пакетті ашады, түйреуішті алып оны киімге түйрейді.

• Сол қолмен бинттің ұшын, оң қолмен бинт орамын ұстап оны бұрайды.

• Басқа заттарға тигізбей жастықшаны жараға немесе күйікке жіппен тігілмеген жағымен басады.

• Жастықшаны орайды, ал бинттің ұшын түйреуішпен бекітеді.

ДӘРІ ҚОБДИШАСЫ

Дәрі қобдишасы, дәріқұты . Әрбір отбасыда көлденең зардап шеккен не кенеттен ауырып қалған адамға алғашқы көмек көрсетуге арналған дәрілер жинағы. Оны дайын күйінде сатып алуға немесе мүшелерінің жас мөлшері мен денсаулық жағдайын ескере отырып, құрастыруға болады. Дәрі қобдишасының дайын жинақтамасы мынау: тұз ацетилсалиц қышқыл кальцекс, ас содасы, жөтел таблеткасы қыша қағаздар, валериана тұнбасы, борлы вазелин, мырыш майы, спиртті йод ерітіндісі, калий мүсәтір спирті, бинт компресс қағазы, мақтатаңғыш пакет, , термометр, көзге дәрі тамызатын түтік. Дәрі қобдишасында дәрілерді ұқыпты сақтау қажет.

Бактерияға қарсы қолданылатын дәрілерді жұқпалы ауру қаупі тікелей тәнген жағдайда, ол ауру пайда болған кезде, сондай-ақ жаракаттанғанда және күйгенде қабылдайды. Асқазан-ішек жолдары бұзылған жағдайда кабылданатын мөлшер нұскау бойынша белгіленеді

Жеке аптечка АИ-2

Жеке аптечка АЙ-2- Жарақат және күйік кезінде, улы заттарды, бактериялық заттарды жеке ионды сәулені әлсірету және алдын алу үшін, өзара және өзіне көмек көрсету, антидот препараттары және радиопротекторлар бар.