Микроорганизмде рдің генетикасы мен селекциясы

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
«Зоотехнология, генетика және селекция» кафедрасы

Микроорганизмде
рдің генетикасы
мен
селекциясы.Өзгер
гіштігі.
Орындағандар: Мауенова Ж.Т
Зекен Аяулым
Микробтар әлемінің дамуы
табиғаттағы жалпы биологиялық
заңдылыққа бағынады.Эволюцияның
шешуші факторы ретінде
өзгергіштікті,адаптация,тұқым
қуалаушылықты және тіршілікте
жеңіп шығуды Ч.Дарвин көрсеткен.
Мутация латынша өзгеріс деген сөз.Ол
морфологиялық және биохимиялық қасиеттердің
өзгеруінен зат алмасудың тиімді бөлімінің қайтадан
құрылуына алып келеді. Бұл қасиеттердің өзгерісі
әр түрлі жағдайлардан:сәуле энергиясынан,түрлі
химияляқ әсерінен және басқа да
факторлардың,яғни генетика тілімен айтқанда
мутагендердің әсерінен болуы ықтимал.
Мутация түрлері:
Бактериялар популяциясына
мутагендер нәтижесінде,мутацияны
тудыруға қабілетті
Индукциялық физикалық,химиялық,биологиялық
факторлар әсерінен пайда болады.

Экспериментаторлардың қатысуынсыз
пайда болады,яғни сыртқы орта
Спонтанды факторы белгісіз немесе жоқ болады.
Микроорганиздерді адамзат ерте заманнан бері нан
пісіруде,сүт өнімдерін дайындауда,шарап ашытуда және т.б.
мақсаттарда қолданылып келеді. Қазақ халқының ұлттық
тағамдары-қымыз бен шұбатты ашыту және ірімшік пен
құртты қайнатып-әзірлеу микроорганизмдердің қызметіне
тікелей байланысты.
Сонымен қатар микроорганизмдерден адамның денсаулығы
үшін қажетті дәрі-дәрмектер алынады. Көптеген ауруларды
емдеуде қолданылатын антибио-тиктер-бактериалар мен
саңырауқұлақтардың өнімдері болып табылады.
Мысалы,пенициллин зең саңырауқұлағынан,стрептомоцин
мен биомицин актиномицеттерден алынады.
Микробиологиялық зерттеулер,әсіресе,XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың бас кезінде
қарқынды дами бастады. Соған байланысты микроорганизмдердің табиғатта көп тараған
түрлерін тауып,пайдаланумен қатар,селекциялық жолмен олардың жаңа түрлерін шығару
қажет болды. Соның ішінде сұрыптау арқылы адамға пайдалы өнімдер-
антибиотиктер,витаминдер,ферменттер және т.б. микроорганизмдердің түрлері іріктеліп
алынды.
Микроорганизмдер селекциясында жасанды мутагенез әдісі де кеңінен қолданылады.
Радиоактивті сәулелермен немесе кейбір химиялық қосылыстар- мен әсер ету арықылы
микроорганизмдердің жоғары өнімді түрлері алынған. Мысалы,осы әдіспен қазақ
ғалымы М.Х.Шығаева бактерияның бірқатар пайдалы. мутантты түрлерін шығарды.
Мұндай зерттеулердің антибиотиктер өндіріде де үлкен маңызы бар. Ресей оқымыстысы
С.И.Алиханян алған микроорганизмдердің мутанттары бастапқы түрлеріне
қарағанда,антибиотик-терді ондаған есе көп береді.
Тамақ өнеркәібінде қолданылатын микроорганизмдер бойынща да селекция-лық
жұмыстар қарқынды жүргізілуде. Мысалы,селекциялық жолмен ашытқыш
бактериялардың нанның сапасын арттыратын жоғары өнімді түрлері шығарылған.
Микроорганизмдер өзгеруі
Организмді қоршап тұрған ортаның өзі де
құбылмалы
болғандықтан осындай жағдайда тіршілік
ететін
микроорганизмдердің физиологиялық және
биохимиялық
қасиеттері де өзгеріске ұшырап отырады.
Егерде бұл
орта біршама тұрақты болса, пайда болған
қасиетте
микроорганизмдерде бекіп, бірқатар
Микроорганизмдер
диссоциациясы.
Лаборатория жағдайында таза микроорганизмдер топтарының
өзгергіштігі байқалады. Оны бактериялар диссоциациясы деп
атайды. Диссоциация барысында микроорганизмдердің әр түрлі
белгілерінің езгеруі мүмкін. Осындай микроорганизмдерді қатты
қоректік ортаға сепкенде морфологиялық жағынан бір-бірінен
айырмашылығы бар екі типті колония түзіледі.1. 5 — типті
(ағылшынша Зтооіһ — тегіс) —тегіс, мөлдір, ептеп
шырышталған,
ылғалды және жиектері тегіс дөңгелек колониялар. 2. К — типті
(ағылшынша Кои^һ — қыртысты) — құрғақтау, пішіні және
шеттері
тегіс емес колониялар.

Ұқсас жұмыстар

Өсімдіктер селекциясы

НЕСЕП МӨЛШЕРІ

Гетерозис пайда болу заңдылықтары

Синтездеуші селекция

Астық дәнді дақылдар

Химиялық құрамы

АҚМОЛА ОБЛЫСЫ ЖЕР РЕСУРСТАРЫН ПАЙДАЛАНУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Қанның жалпы анализі

Микроорганизмдер продуценттері

Мутация процесі

Пәндер