Бас миының қанмен қамтамасыздануы

Семей мемлекеттік медицина университеті Анатомия және гистология кафедрасы

СӨЖ

Тақырыбы:Бас мидың тамырларының анатомиясы. Жүйке жүйесінің жастық ерекшеліктері.

Тексерген:Мекебаева А. Н.

Дайындаған:Қапсеметова Т. С.

232-топ, ЖМФ

Семей, 2018

Жоспар:

І. Кіріспе бөлім.

ІІ. Негізгі бөлім:

2. 1. Бас миы тамырларының каротидті жүйесі.

2. 2. Бас миы тамырларының вертебралді жүйесі.

2. 3. Мидың Виллизиев артериалді шеңбері.

2. 4. Бас миының венозды қан айналымы:

а) мидың беткей веналары;

в) венозды қойнау жүйесі;

2. 5. Жүйке жүйесінің жастық ерекшеліктері

а) бас миы бөліктері құрылыс ерекшеліктері;

б) бас миы қабықтары құрылыс ерекшеліктер;

ІІІ. Қорытынды бөлім.

IV. Пайдаланылған әдебиеттер.

Бас миының қанмен қамтамасыздануы

Бас миының қанмен қамтамасыз етілуі екі қан тамыр жүйесімен жүзеге асырылады:

каротидті

вертебробазилярлы.

• Каротидті жүйе бойынша миға ағып келетін барлық қан көлемінің 2/3 бөлігі алдыңғы және ортаңғы бөліктерге ағып келеді.

• Вертебро-базилярлы жүйе бойынша миға ағып келетін барлық қан мөлшерінің 1/3 бөлігі артқы бөлімге ағып келеді.

• Жалпы ұйқы артериясы-оң жағында иық-бас сабауынан truncus brachiocephalicus, ал сол жағында қолқа доғасынан бастау алады. Жалпы ұйқы артериясы 3 -4 мойын омыртқалары тұсында ішкі және сыртқы ұйқы артерияларына бөлінеді.

А. carotis interna

2/3

А. vertebralis

1/3

Ішкі ұйқы артериясы және омыртқа артериясы бассейндері

Arcus aortae

Truncus brachiocephalicus

A. carotis communis sin.

A. subclavia sin.

A. subclavia dextra

A. carotis communis dextra

7. 7’. AA. carotis interna dex/sin

8. 8’. AA. cerebri anterior dex/sin

9. A. communicans anterior

10. 10’. AA. cerebri media dex/sin

11. 11’. AA. communiccans posterior dex/sin

12. 12’. AA. Vertebrales dex/sin

13. A. basilaris

14. 14’. AA. cerebri posterior dex/sin

15. A. spinalis anterior

a. carotis interna

a. vertebralis

Виллизиев шеңберінің және Захарченко шеңберінің функциялары

Қан ағымы бұзылған жағдайда дәнекер артериялар (анастомоздар) жүйесі есебінен бас миының жеткілікті қанмен жабдықталуын қамтамасыз ету

AA. vertebrales

A. basilaris

AA. cerebri posterior

A. cerebellaris superior

AA. pontis

A. cerebellaris inferior anterior

A. cerebellaris inferior posterior

A. spinalis anterior

B - circulus arteriosus myelencephali (Захарченко шеңбері)

10. A. carotis interna

11. A. cerebri media

12. A. cerebri anterior

A. communicans anterior

A communicans posterior

A - circulus arteriosus cerebri (Виллизиев шеңбері)

Ми веналары, vv. cerebri, беткі және терең бөлінеді.

Беттік ми веналары, vv. superficiales cerebri, қан жоғары бет, медиальды және төменгі бас миынан жиналады.

Бассүйекішілік веналар:

1. ми веналары (w. cerebri) үлкен ми сыңарларынан қан жинайды. Олар беткі және терең болып бөлінеді. Мидың беткі веналары дорсо-латералді, медиалді және базалді бетімен үлкен ми сыңарларынан және мишықтан қан жинайды.

Олар мидың төменгі және жоғарғы веналары (vena cerebri media superficiales) мишықтың жоғарғы және төменгі веналары (w. cerebri) . Мидың терең веналары жарты шарларының ақ затынан миды құраушы ядроларынан, қарынша қабырғалары мен мидың тамырлары түйінінен қан жинайды.

Оларға негізгі қалаушы венасы (vena basilaris), мидың алдыңғы веналары (w. anteriores cerebri) көру төмпешігінің ішкі және жолақты дененің веналары (w. thalamastriate superiores et inferiores), мидың ішкі ееналары (w. internae cerebri), мидың үлкен венасы (vena cerebri magna), мидың жұлын бөлігінің веналары (w. pontis) сопақша мидың веналары (vv. medulla oblangata) ;

2. менингеалді веналар (vv. miningeae) мидың қабықтарынан;

3. сүйекішілік немесе бассүйектің диплоидты веналары (w. diploicae) бас сүйектен, осы кезде сүйекішкі веналарының бір бөлігі мидың қатты қабығының қойнауына құяды, келесісі - веналық түтіктері арқылы бастың сыртқы жамылғысының веналарымен байланысады;

4. көз веналары (w. ophtalmicae) көз шарасынан, көзжас безінен, қабақтан, мұрын қуысынан, маңдай бөлігі мен сыртқы мұрыннан өтеді; 5. ішкі құлақ веналары, ұлудан қан жинайды.

Жүйке жүйесінің жастық ерекшеліктері

Балалардағы ОЖЖ-нің негізгі ерекшелігі дамуының толық жетілмеуімен сипатталады. 7 жасқа дейін ми қабы және ми асты қабының клеткалық құрамы қарқынды дифференцияланады. әсіресе алғашқы екі жылда бас миының көлемі ұлғайып, организм қызметінің артуы байқалады. Жалпы жүйке жүйесінің үдемелі өзгерісі 20-25 жасқа дейін жүреді.

Нәрестеде бас миы қыртысының кейбір алаңдарында, мысалы маңдай және самай иірімдері аймағында, аксондардың миелинді кабаттары болмайды. Олар бала туғаннан кейін бipaз уакыттан соң пайда болады. Жүйкелік талшықтар мен глияның мөлшері балаларда бipтe-бipтe арта бастайды.

Үлкен мидың қыртысының дамуы барысында ересек адамдарда, нәрестемен салыстырғанда, нейрондар сиректеу орналасады, 6ipaқ, жасушалардың жалпы саны өзгермейді. Адамның өміpi ұзарған сайын нейрондардың саны біртіндеп азая бастайды. Жүйкелік жасушалардың санының азаюы егде тартқан және қартайған адамдарда қарқынды жүреді. Жүйке жүйесінің адамның егде тартқан шақтағы өзгерісі негізінен мидағы қан тамырларының склеротикалық өзгерістерімен тығыз байланысты.

Бас миы бөліктері құрылыс ерекшеліктері

Жаңа туған нәрестенің миы үлкен, аумақты болып келеді. Салалары мен қатпарлары ірі болады, бірақ аласа және тайыз болып келеді. Ұсақ қатпарлар негізінен сәби туғаннан кейін пайда болады. Маңдайлық бөлігінің көлемі үлкен кісінікімен салыстырғанда көп кіші, ал желкелік бөлігі керісінше үлкен. Мишық әлсіз дамыған жұқа болады, жарты мидың көлемі кішкентай және жоғарғы қатпарлары да сондай болып келеді. Бүйір қарыншалары өте үлкен, кең болады.

Жаңа туған нәрестенің миының сұр заты ақ заттан нашар бөлінген, яғни нерв клеткалары негізінен ақ затта орналасады. Жасқа байланысты орналасу топографиясы, түрі, салалардың, қатпарлардың саны мен көлемі өзгереді. Әсіресе, бұл процестер алғашқы бірінші жылда қарқынды жүреді. Сонымен, мидың жарты шарларының

аумағы 10-11 жасқа келгенде 1, 2 есе, сайлардың ұзындығы 2есе, қабық көлемі 3, 5 есе үлкейеді екен.

Бала неғұрлым жас болса, соғұрлым нерв жүйесінің өсу қарқыны тез жүреді. Әсіресе, бірінші үш айда өте тез өседі. Нерв клеткаларының жіктелуі 3 жасқа дейін жүреді, ал мидың қабығы 8 жаста құрылысы бойынша ересек адамның ми қабығына ұқсас болады.

Миеленизациялану процессі ұрықтық кезеңнің 4- ші айында басталғанымен бір қалыпты жүрмейді. Төменгі жолдардың миеленизациялануы тек 6-шы айда басталса, ал пирамидалық жолдардың миелин талшықтары 9-шы айда пайда болады. Өте тез миелинизациялану туғаннан кейінгі1 жылдың аяғы мен 2 жылдың басында, бала жүре бастаған кезде жүреді. Негізінен миеленизациялану процессі 3-5 жаста тоқтайды. Бірақ одан кейін де, мидың кейбір талшықтары миелин қабатына оралмай қалуы мүмкін. Яғни, ересек кезде ғана толық миелинизация тоқтайды екен. Мыалы:тангенциялды жолдардың миелинизациясы 30-40 жаста тоқтайды. Миеленизациялау процесі аяқталмай қалса, қозу жылдамдығының нерв талшықтарыарқылы өтуі баяулайды.

Ми қабықтары пайда болған кезде ми қарыншаларда қалыптаса бастайды. Оң және сол мидың жарты шарларында I және IIқарыншалар анықталады. (Бүйірлі сопақша мида III қарынша) . Орталық мидағы қуыстар каналға, жүргізгішке (сильвив) айналады.

Нерв жүйесінің даму барысында мидың құрамында да әжептәуір өзгерістер болады. Судың мөлшері азайып, белок, нуклейн қышқылы, липо- протейдтер ми құрамында көбейеді. Липопротеидтердің көбеюі тек мидың ақ затында байқалады. Ол онда жүріп жатқан миеленизацияланудың 50% құрайды. Бірінші жылы мидың ақ затында липидтің жалпы мөлшері 3 есе, церебрезидтер 10 есе артады. Ал, лецетиннің мөлшері негізінен өзгермейді. Баланың өсуі барысында ми тканінде белоктың жиналу процесі одан әрі жүре береді.

Балалардың жасына байланысты мидың химиялық құрамы(Салмағының пайызы есебінен) (А. В. Мазурин, И. М. Варонцов 1985)

Құрамы

Ұрық

Емшек жасындағы балалар

IIIай

VII ай

I ай

3 ай

8 ай

Ересек адамдар

Су

91. 93

90. 56

88. 09

87. 03

85. 81

77. 32

Құрғақ

8. 09

9. 44

11. 91

12. 97

14. 19

22. 68

қалдық

1. 78

2. 48

3. 71

4. 24

6. 07

12. 44

Майлар

1. 04

1. 24

1. 91

1. 74

3. 17

5. 68

Фосфотидтер

0. 16

0. 27

0. 25

0. 5

1. 84

Сульфатидтер

0. 015

0. 02

0. 3

0. 49

1. 29

Церебразидте р

Холестерин

0. 58

3. 77

0. 97

3. 98

1. 53

4. 57

1. 7

5. 29

0. 91

6. 09

3. 63

8. 03

Белоктар

Ұрықтық кезеңнің 1-2 айында ми қарыншаларының қуысында маңызды құрылымдар -тамыр өрімдері пайда болады. Тамыр өрімдері белгілі бір ретте қалыптасады.

Эмбрионның ұрықтық кезеңінде 1-ші айда, әуелі

III- IV, содан соң бүйірлі қарыншаларда өрімдер пайда болады. Олардың негізгі әрекеті жұлын сұйығын (ликвор) өндіру. Бұл алғашқы күндердің өзінде жетіліп келе жатқан мидың қуыстарын толтырып тұрады.

5 айға дейін мидың бүкіл қуыстары тұйық жүйе түрінде болады да, «физиологиялық гидроцефалияның» пайда болуына әсерін тигізеді. Тек 5-6 айда 3-ші тесік (Мажанды және Лушки) пайда болғаннан кейін ликвор мидыңсыртқы бетіне тарала бастайды.

Мидың үш қабығы болады:қатты, торлы және жұмсақ. Жаңа туған сәбиде мидың қатты қабығы жұқа, бассүйек негіздерінің сүйектеріне жабысқан болып келеді. Ересек адамдармен салыстырғанда көктамыр қуыстары жұқа қабатты және жіңішкелеу. Жұмсақ және торлықабаттары өте жұқа, субдуралды, суборохнойдалды кеңістіктер кішкене болады.

Ұқсас жұмыстар

Бас миының жарақаты кезіндегі психикалық бұзылыстар

Жүйке жүйесінің морфологиялық субстраты рефлекторлық доға

Неврология аурулары, ауру симптомдары және жүйке жүйесінің диагностикасы

Балалардағы жүйке жүйесінің ерекшеліктері

Қан құюдан кейінгі асқынулар

Алдыңғы ішперде қабырғасының анатомиялық құрылымы

Пластикалық хирургия

Диффузды эндокринді жүйе

Жүйке жүйесінің гистогенезі

Қаңқа сүйектерінің сынықтары

Пәндер