ДАНТЕ АЛИГЬЕРИ

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрілігі

ДАНТЕ
АЛИГЬЕРИ
ЖОСПАРЫ

Өмірбаяны
Жеке өмірі
Құдіретті комедия
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
ӨМІРБАЯНЫ
Данте Алигьери, Дуранте Дели
Алигьеридің Толық аты (1265
мамырдың екінші жартысы-1314
қыркүйекке қараған түні 1321) -
итальяндық ұлы ақын, ойшыл,
құдайшыл, әдеби итальян тілінің
негізін қалаушылардың бірі, саяси
қайраткер.
Латини көрнекті әдебиетші болып
саналды және жас
Данте бірінші тәлімгері флорентиялықтардың тәлімгері болды,
сол кезде белгілі ақын соның ішінде Данте. "Құдай
және ғалым Брунетто комедиясында" Данте өзінің ұстазы
Латынин болды. Данте туралы терең құрметпен пікір білдіре
оқыған орын белгісіз, отырып, оны орналастырады, алайда,
бірақ ол ежелгі және жетінші айналым ада (Ад, ХV ән), дәл
ортағасырлық қандай латын күнә үшін жазаланды деп
әдебиетте, табиғи түсіндірместен,; зерттеушілердің
көпшілігі Данте өз мұғалімінің бір
ғылымдарда кең таным
жынысты махаббатқа бейімділігін
алды және сол кездегі білдіреді деп ойлайды.
еретикалық ілімдермен Дантаның досы және оған дейін
таныс болды. Ең флорентиялық ақындардың
жақын дос Данте Гвидо басшысы болды, болонц
Кавальканти ақын
Гвиничеллидің философиялық-
болды. Оған Данте
"жаңа мистикалық махаббат
өмір"поэмасының поэзиясын жалғастырды. Ол
көптеген өлеңдері мен беатричке үйленді,
үзінділерін арнады. Фаринатаның қызы Дели
Уберти, гибеллиндердің
басшылары. Кавалькантидің өзі
Гвельф болды.
Данте Алигьери туралы алғашқы актілік ескерту қоғам қайраткері ретінде 1296 және
1297 жылдарға жатады, 1300 немесе 1301 жылы Приор болып сайланды. 1302 жылы ол
Ақ гвельфтардың партиясымен бірге қуылды және қуғында өліп, Флоренцияны ешқашан
көрмеді.
ЖЕКЕ ӨМІРІ
"Жаңа өмір" поэмасында Данте 1290 жылы 24 жасында қайтыс болған Беатриче
Портинари өзінің алғашқы Жастық махаббатын жырлады. Данте мен Беатриче
Петрарка мен Лаура, Тристан мен Изольда, Ромео мен Джульетта сияқты
махаббаттың символы болды.
1274 жылы тоғыз жасар Данте мамыр мерекесінде сегіз жастағы қыз, көршісі,
Беатриче Портинаридің қызы — оның алғашқы өмірбаяндық естелігі. Ол бұрын
оны көрген, бірақ бұл кездесуден әсер тоғыз жыл өткен соң (1283 жылы) ол
қайтадан үйленген әйелді көргенде және бұл жолы оған әуестенеді. Беатриче
"оның ой-пікірінің иесі", ол өзінің бейнесінде лелеуін жалғастырған адамгершілік
көтеруші сезімнің тамаша символына айналады, ол Беатриче қайтыс болған кезде
(1290 жылы), ал ол өзі сол іскерлік некелердің біріне кірді, саяси есеп бойынша, сол
уақытта қабылданды.
ҚҰДІРЕТТІ КОМЕДИЯ
Дантенің дүние жүзіне даңқы шыққан әйгілі
шығармасы «Құдіретті комедия» (1307-1321). Бұл
поэманы орта ғасырлық мәдениетінің көркем
синтезі деп санауға болады. Әдебиетке Данте
орта ғасырдың ақырғы ақыны және жаңа
заманның алғашқы ақыны болып кіреді. Бұл
Италия қоғамының өтпелі дәуірін жан-жақты
сипаттаған, бүкіл орта ғасырлық мәдениеттің
философиялық-көркемдік түйіні іспеттес
шығарма Данте өзі мұны комедия деп қана
атаған, ал «құдіретті» деген сөз 16-ғ-да қосылды.
«Құдіретті» деген сөз Данте поэмасының діни
мазмұнын емес, оның поэтикалық шеберлігін
көрсету үшін қолданған.
Комедия «Тамұқ», «Күнәдан тазару»
(«Ғарасат майданы»), «Жұмақ» деп
аталатын 3 үлкен бөлімнен (кантика)
тұрады. Әр бөлімде 33 жыр бар. «Тамұқ»
бөліміне қосылған 1 жырмен барлығы 100
жыр. Поэма 3 жол терцинамен жазылған.
Оның композициясында 3 және 9 деген
сандар көп кездеседі. Олардың мистикалық
мәні бар. Бұл сандар христиандық діннің
символдары болып табылады. Мысалы,
Дантенің «Жаңа өмір» шығармасында 9
деген санға байланысты ақынның жеке
өмірінде болған ең маңызды оқиғалар
бейнеленген.
Поэманың фабуласы ортағасырлық
клерикалық әдебиетте көп кездеседі. Бұл
ол дүниенің құпиясын білгісі келген адам
туралы әңгіме. Ондай тақырып Батыс
Еуропа, ежелгі орыс және шығыс
әдебиеттерінде кездеседі. ХІІ ғ. өмір
сүрген араб ақыны Абенарабиде Дантенің
поэмасына ұқсас шығарма болған. Данте
араб тілін білген жоқ және ол кезде
Абенарабидің шығармасы итальян тіліне
аударылған жоқ, сондықтан Данте
Абенарабидің шығармасына сүйенді деген
пікір орынсыз.
ҚОРЫТЫНДЫ

Антик жазушылардан Данте поэмасының жазылуына үлкен ықпал
жасаған Вергилий. Оның «Энеидасында» қайтыс болған әкесін көру
үшін Тартарға түскен Эней батыр туралы баяндалады. Данте
Вергилийдің тек қана сюжеттік детальдарын емес, оның өзінің
бейнесін де пайдаланған. «Құдіретті комедияда» жер үстіндегі ақыл-
ой бейнесіндегі Вергилийдің жетегімен күнәһар адамзат өкілі Данте
тамұққа түседі. Одан күнәдан тазартатын тауға шығып, күнәдан
тазарған соң, Беатриченің («құдіретті ақылдың» символы) жетегімен
ұжмаққа кіреді, сөйтіп өмірін мәңгі бақи рақатта өткізеді.
«Құдіретті комедия» орыс тіліне бірнеше рет аударылды. Ең соңғы
аударған М.Лозинскийге 1946 ж. СССР мемлекеттік сыйлығы берілді.
Ақын М.Мақатаев «Комедияның» 1-бөлімін қазақ тіліне аударды, ол
1971 ж. жеке кітап болып шықты.
ПАЙДАЛАНҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР

https://howlingpixel.com/
http://www.wikiwand.com
https://adebiportal.kz/

Ұқсас жұмыстар

Қайта өрлеу дәуірінің мәдени мұрасы мен ескерткіштері

ҚАЙТА ӨРЛЕУ ДӘУІРІНІҢ МӘДЕНИЕТІ

Ежелгі мәдениет, антикалық және ортағасыр мәдениеттері

ПӘН ФИЛОСОФИЯ

Әлеуметтанудың дамуының негізгі кезеңдері

Испаниядағы аударма нарығын зерттеу

Орта ғасырлық мәдениеттің хронологиялық шеңберлері

Болашақтың роботы

Эпостық поэмалар немесе батырлар жыры

Лирикалық жанр

Пәндер