Проваславия діні

Презентация қосу

ОСӨЖ
ТАҚЫРЫБЫ: ХРИСТИАН ДІНІНДЕГІ
ПРОВОСЛОВИЯЛЫҚ
I. Кіріспе Жоспар
1. Тарихы
Негізгі бөлім
1. Православие дінінің ерекшелігі және
ондағы басты шіркеулер.
2. Православие дініндегі ғибадат ету

ерекшеліктері.
3. Орыс православие шіркеуі және оның

тарихы.
Қорытынды
III. Пайдаланылған әдебиеттер
Христиан діні
Христиан діні (гр. Χριστός, Khristos,
cөзбе-сөз аудармасы мәсіхтелгендер)
Ибраһимдік дін(грекше Χριστός
(Khristós) ағылшын тілінде'anointed' -
орыс тілі 'помазанный' - қазақша 'басты
уқалау, сулау немесе басқа мәсіһ шалу')
— Христостың өмірі мен Жаңа Өсиет
іліміне негізделген монотеистік дін .
Христиан дінінің негізгі бағыттары
Проваславия діні
Әлем бойынша ең көп таралған дін.
Шамамен 2.2. млрд христиан.
Христиандардың басым бөлігі Исаның
Құдайдың ұлы және Көне өсиетте
айтылған адамзатты құтқарушы
екеніне сенеді. Сондықтан
христиандар Исаны Христ немесе
Мессия көреді.
Қазіргі уақытта православиелік
шіркеу бірқатар автокефальды (тәуелсіз)
шіркеулерден түрады. Олардың қатарына
Константинополь, Александрия, Антиохия
(Сирия, Ливан), Иерусалим, Орыс, Польша,
Чехославак, Американдық жоне т.б. кіреді.
Авгономды православие шіркеулері де
кездеседі.
Православие бағытында Апостолдық нышан
Никей-Константинопольмен шеттетілген. Бұл
Бүкіл әлемдік соборларда Бірінші Никейлік
(325 ж.) және Бірініші
Константинопольдікпен (381 ж.)
қабылданды.
Қазақстандағы православие

• Православие діні – Қазақстанда дінге
сенушілерінің саны бойынша исламнан
кейінгі екінші діни бағыт.
Православие діні елімізде Қазақ хандығының Ресей империясына
қосылуы кезіндегі әскери қоныстарда пайда болды.
Оңтүстік аймақтарда алғашқы әскери діни қауымдар (кішкентай
шіркеулер, сиыну үйлері) 1866 жылы Түркістан мен Шымкентте
пайда болған.
1871 жылы Түркістан Епархиясы құрылған болатын. 1872 жылы
Верный және Жетісу епархиялары тарапынан құрылған кафедраға
қазақстандық архиерейлердің алғашқысы – архиепископ Сафония
(Сокольский) сайланып, ол осы қызметін 1877 жылға дейін атқарды.
Қазақстанның оңтүстік өңірлерінде шіркеулер салу XIX ғасырдың 80-
ші жылдары басталды. Осылайша, 1901 жылдың өзінде Сырдария
облысында күйдірілген кірпіштен қаланған сегіз шіркеу болған.
ХХ ғасырдың басында Түркістан (құрамына Қазақстанның көптеген
аумағы кірген) аумағында 391 мың православ христиандар мен 306
шіркеу болған.
Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Орыс православ шіркеуі
тарапынан жауынгерлердің рухын көтеретін отансүйгіштік
шақырулардың болуымен дінге қатысты белгілі жеңілдіктер
басталды. Бұл фашист басқыншыларға қарсы халықтың рухын
көтерді. Осы кездері Қазақстанда қайтадан шіркеулер ашыла
бастады.
Православтық өмір салтын қайта орнына келтіру республикамызда
1945 жылы басталды. Осы жылы қасиеттілер қатарына қосылған,
митрополит Николай (Могилев) алғашқы билеуші архиерейі болған
Алматы және Қазақстан епархиясының негізі қаланды.
Ислам мен православие еліміздің маңызды рухани өміріне арқау
болғандығы жайлы Қазақстан Республикасының Президенті
Нұрсұлтан Назарбаев бірнеше рет айтып өткен болатын.
Діни сенім бостандығына құқық беру толыққанды рухани өмірге
оралуға мүмкіндік берді.
2012 жылғы «Діни қызмет және діни бірлестіктер
туралы» заңының талаптарына сәйкес,
республикада діни бірлестіктерді қайта тіркеу
үдерісі жүргізілді.
Қазіргі таңда Қазақстанда Митрополиттік аймақ
республикалық діни бірлестігін, сондай-ақ 9
епархияны қосқанда православ шіркеуінің 337 діни
бірлестіктері қызмет етеді.
Православ қауымдастықтарының едәуір басым
бөлігі Алматы, Ақмола, Шығыс Қазақстан, Солтүстік
Қазақстан, Қостанай және Қарағанды
облыстарында тіркелген.
Тәуелсіз Қазақстанның тарихынан бастап Орыс православ
шіркеуі, оның ішінде Қазақстан Республикасындағы
Митрополиттік округ мемлекеттің серіктесі болып, қоғамдағы
тұрақтылық пен конфессияаралық бейбітшілікті сақтауға
бағытталған саясатта ерекше маңызға ие болуда.
Тәуелсіз Қазақстанның тарихынан бастап Орыс православ
шіркеуі, оның ішінде Қазақстан Республикасындағы
Митрополиттік округ мемлекеттің серіктесі болып, қоғамдағы
тұрақтылық пен конфессияаралық бейбітшілікті сақтауға
бағытталған саясатта ерекше маңызға ие болуда.
Қазіргі таңда Қазақстанда православ шіркеуінің 339 діни
субъектісі және 301 православиелік діни ғимараттары қызмет
етеді.

Қазіргі таңда Қазақстанда православ
шіркеуінің 339 діни субъектісі және 301
православиелік діни ғимараттары қызмет
етеді.
Автономиялық шіркеулердің тәуелсіздік
шеңбері оларға автономия берген
актокефальды шіркеумен келісіледі.
Автономды шіркеулердің басшылары
жергілікті соборларда сайланады және
автокефальды шіркеу патриархымен
бекітіледі.
Әкімшілік тұрғыда автокефальды шіркеулер әкзархаттарга,
епархияларға, викариаттықтарға, благочиния мен приходтарға
болінеді. Сонымен қатар бірнеше автокефальды шіркеулердің
баска православиелік шіркеулерде миссиялары,
благочиниялары мен подворьялары бар.
Барлық православиелік шіркеулер үшін діни
ілім, культ, канондық іс-әрекет ортақ болып
табылады.
Жана қоғамдық-тарихи жағдайлардағы
православиелік шіркеу. Самодержавие
қүлағаннан кейін шіркеу өзінің басқару
жүйесін нығайту үшін бірқатар шараларды
іске асырды.
1917 жылы 15-тамызда жергілікті Собор жиналып, патриарх- шылдықты
қалпына келтірді. 1917 жылы 18-қарашада Москеу митрополиті Тихон
(Беллавин) (1865-1925) патриарх болып сай- ланды. Озінің дінбасылары
мен діндарларына жолдауында Тихон сенімді күшейтуге, қоғамға
адамгсршілік ықпалды артгыруға, саясатқа араласпауға шақырады. Бірақ
Кеңес үкіметі Синодтык типографияны торкілеу, ажырасу, өсіресе,
«шіркеуді мемлекет пен мектептен болу» туралы декреттер мен
қаулыларды қабылдаған соң Тихон мемлекеттік актілерді айыптайтын
қүжатгарды жария- лады. Тихон 1922 жылы 23 ақпанда жарық корген
аштыкқа үшыра- ғандарға комек корсету мақсатында шіркеудің қүнды
мүліктерін тәркілеу туралы ВЦИК-тің декретіне ашық қарсы шығып, 1922
жылдың 28 ақгіанындағы дінбасылары мен діндарларға үндеуінде
декретке қарсылық корсетуге шақырды. 1922 жылдың мамырында
патриарх кылмыстық жауапқа тартылды. Ол мемлекет пен шіркеу- дің
тайталасының шіркеу үшін ауыр зардаптары болуы мүмкін екенін түсінді.
Православиелік сенім
Православиелік сенім құдайылық аянның
нотижелері болып табылатын озгермейтін
ақиқагтар - догматтар жиынтығына негізделеді.
Олардың ішіндегі негізгілері - Құдайдың үштік
бірлігі догматы, Құдайға айналу мен күноны өтеу
догматгары. Үштік догматтың мәні мынада. Құдай
тек түлғалық емес, рухани мон. Ол үш бейнеде
(ипостастарда) - Құдай-Әке, Құдай-Бала, Құдай-
Қасиетті Рух болып көрінеді. Бүл үш бейне өз
монінде ажырамай- тын, Құдайылық дорежесі
тең біртүтас Қасиетті үштікті қүрайды.
Құдай-Әке тумайды және басқалардан бастау алмайды. Ол
«Православиелік катехезистің» анықтамасына сай
«Мәңгілік, Мейірімді, Борін білетін, Әділетті, Қүдіретті,
Өзгермейтін, Рахымшыл, Бәрін көретін Рух» /4/
(Православный церковный календарь. 1991. 84 б.). Ол жер
мен аспанды, козге корінетін жоне корінбейтін дүниені
ештеңеден жаратты. Құдай топырақтан алғашқы пенде
Адамды, ал оның қабырғасынан алғашқы әйел Еваны
жаратты. Адамның жаратылыстағы мақсаты - Құдайды
танып, Құдайды мадақтау, сол арқылы рахатқа белену.
Адамды жаратқан Құдай оған ез әрекетін де таратты. Ол
дегеніміз Жаратушы адамдарды қолдап, оларды жақсылық
жолына салады, зұлымдықты тоқтагады, парызды бұзуға
Қорытынды
Христиандықтың Орта Азияда Мерві қаласында пайда болуы туралы мәліметтер
ортағасырлық тарихшы Бируни еңбектерінде б.з. ІІІ ғ. деп беріледі. Тарихи
деректерде III–IV ғғ. Христиандық культ жоралғыларын өткізу үшін ғимараттар
салынғандығын айтады. IV ғ. басында Соғды, Самарқанд қалаларында
христиандықтың несториандық бағытының (ерте христиандық бағыттарының бірі)
митрополиясы құрыла бастағандығы туралы деректер бар. Византия мен Сирияда
қуғын көрген несториандықтар Орта Азия территорияларына көше бастады. Патриарх
Тимофей тұсында (VIII-IX ғғ.) түркілердің христиандықты қабылдады деген деректер
бар. Несториандықтармен қатар, Орта Азия жеріне, Иса Мәсіх тек құдайылық
табиғатқа ие (христиандықтың басым бағыттары құдайылық пен адами болмыстар
бөлінбейтін, Иса Мәсіхтің құдай-адам табиғатын) деген пікірдегі яковиттер – сириялық
монофизиттер ене бастады. Сонымен қатар, осы аймақтарда Антиохтық патриархқа
бағынатын көне сириялық православиелікті ұстанатын – мелькиттердің де
болғандығы белгілі.
Алайда, түркілердің исламды қабылдауымен христиандық ықпалы әлсіреп қалды, XII-
XIII ғғ. таман Орталық Азияда христиан қауымдастығы қалмады десе де болады.

Пайдаланылған
әдебиеттер
Ж.Мейір,Б.Оразалиев – Астана: Фолиант, 2014.-
280 бет
Интернет желісі
helpiks.org
Stud.kz
Қазақстандағы діндер (Байтенова Н.)
Діндер тарихы
«Қазақ энциклопедиясы» II- том
Ғаламтор саиттары : www.egemen.kz
www.kk.wikipedia.org

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Діни бірлестіктерді құру

Діни санадан

Дін социологиясы

Діни бірлестіктер

ИДЕЯЛАРДЫҢ ТАРАЛУ СЕБЕПТЕРІ

Менің болашақ мамандығым

Адамның діни сеніміне құрмет

Ұлттық діндер

Конфессияаралық қарым - қатынастардың қазақстандық моделін қалыптастырудағы Тұңғыш Президенттің рөлі

Мұсылман діні белгісі

Пәндер