АНАСЫ АНЕ СЕРЕНЗАТТЕР ЛУНД КЬЕРКЕГОР ҮЙЛЕНУДЕН БҰРЫН СЕРЕННІҢ ӘКЕСІ

Презентация қосу

СӨЖ
Тақырыбы: Серен Обю Кьеркегор
(1813-1855) философиясы
ЖОСПАР

1. КІРІСПЕ
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 ӨМІР-БАЯНЫ
2.2 ФИЛОСОФИЯСЫ
2,3 ШЫҒАРМАЛАРЫ
3. ҚОРЫТЫНДЫ
4. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Кьеркегордың көптеген философиялық еңбектері
адамның қалай "жеке тұлға" (single individual) ретінде
өмір сүруі мәселесіне қаратылды. Ол нақты адамның
нақты шындығына абстракт ой жүгіртуге назар аударады
және жеке адамның таңдауы мен міндетіне айырықша
сәп салады. Ол өз дәуірінің идеалист оқымыстылары
мен философтарын әдеби тілмен аяусыз сынады.
Сведенборг, Гегель, Гете, Фихте, Шеллинг, Шлегель
және Ханс Кристиан Андерсен қатарлылар бұл
"ізденушіге" әлдеқашан "түсінікті" болды.
Кьеркегордың теологиялық жұмысы христиандық
этикаға бағытталған болып, шіркеулік сенім мен жеке
адамның өз алдына жеке сенімі ортасындағы
айырмашылықты анықтап, алдыңғысына аяусыз сын
айтып, кейінгісін жалғыздықтан құтылудың жалғыз
негізі етіп көрсетеді. Адам мен Тәңірі ортасындағы
шексіз мәндік айырмашылыққа анықтама береді,
Тәңіріге бейне Ибраһим, не Иса секілді жеке-оқшау
берілген сенімді дәріптейді , христиан шіркеулеріне,
әсіресе Дания шіркеуіне ауыр сын айтады.
Сёрен Кьеркегор (ағылш. Søren Aabye Kierkegaard,1813-1855) - Дания
философы және теологы, ақын, әлеуметтік сыншыл, ол
экзистенциализмфилософиясының негізін салушы ойшыл ретінде
құрметтеледі. Ол шығармаларында адам өмірінің үш сатысын анықтайды;
адамды рационалды (ақылды) тануға сын айтып, үрей, жалғыздық, еркіндік,
таңдау, сенім секілділердің адам өміріндегі маңызына айырықша назар
аударады; діни құрылымды, әлеуметтік сенім ретіндегі дінді сынап,
христиандыққа қайта анықтама береді, мораль мен этиканың астарына
үңіледі, діни психология және діни философиялық мәселелерге назар
аударады, метафора, ирония және астарлы әңгімелер арқылы өз идеяларына
әдеби рең береді.
Кьеркегордың көптеген философиялық еңбектері адамның қалай "жеке
тұлға" (single individual) ретінде өмір сүруі мәселесіне қаратылды. Ол нақты
адамның нақты шындығына абстракт ой жүгіртуге назар аударады және
жеке адамның таңдауы мен міндетіне айырықша сәп салады. Ол өз дәуірінің
идеалист оқымыстылары мен философтарын әдеби тілмен аяусыз сынады.
Сведенборг, Гегель, Гете, Фихте, Шеллинг, Шлегель және Ханс Кристиан
Андерсен қатарлылар бұл "ізденушіге" әлдеқашан "түсінікті" болды.
СЕРЕН КЬЕРКЕГОР КОПЕНГАГЕНДЕГІ БАЙ
ОТБАСЫНДА ТУҒАН. АНАСЫ АНЕ СЕРЕНЗАТТЕР ЛУНД
КЬЕРКЕГОР ҮЙЛЕНУДЕН БҰРЫН СЕРЕННІҢ ӘКЕСІ
МАЙКЛ ПЕДЕРСЕН КЬЕРКЕГОРДЫҢ ҮЙІНДЕ
ҚЫЗМЕТШІ ӘЙЕЛ БОЛҒАН. АНЕ ӨТЕ БАЙСАЛДЫ,
КІШПЕЙІЛ, ҚАРАПАЙЫМ ЖӘНЕ ОҚУ ОРНЫНАН РЕСМИ
БІЛІМ АЛМАҒАНЫМЕН БІРАҚ НЕМЕРЕҚЫЗЫ
ГЕНРИЕТТА ЛУНДТЫҢ ЖАЗУЫНША ОЛ "ШАТТЫҚ
ТАЯҒЫН КӨҢІЛДІ ҮЙІРЕТІН ЖӘНЕ БАЛАЛАРЫН
(СЕРЕН МЕН ПИТЕР) БЕЙНЕ БАЛАПАНЫН ЕРТКЕН
ТАУЫҚТАЙ ҚОРҒАШТАЙТЫН АДАМ ЕДІ."[ СЕРЕН
КЬЕРКЕГОРДЫҢ ӘКЕСІ МАЙКЛ ПЕДЕРСЕН КЬЕРКЕГОР
"ӨТЕ ҚАТАЛ АДАМ БОЛҒАН, СЫРТТАЙ ҚАРАҒАНДА
САЛҚЫН, ҚОБАЛАҚ, БІРАҚ ҚАРАПАЙЫМ
ШАПАНЫНЫҢ АСТЫНДАҒЫ ҰШҚЫР ҚИЯЛЫН ӨЗІ
ЖАСАҒАН ҰЛЫ ҒАСЫРЫ МҰҚАЛТА АЛМАПТЫ." ОЛ
Х.ВОЛЬФТЫҢ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ КІТАПТАРЫН КӨП
ОҚЫПТЫ, ЛЮДВИГ ХОЛЬБЕРГТІҢ КОМЕДИЯЛАРЫН
ҰНАТЫПТЫ,[ГЕОРГ ИОГАНН ХАМАНН, ЛЕССИНГ,
ЭДВАРД ЯНГ ЕҢБЕКТЕРІН ЖОҒАРЫ БАҒАЛАПТЫ,
ӘСІРЕСЕ ПЛАТОН МЕН СОКРАТТАН СІЛТЕМЕ ЖАСАП
СӨЙЛЕГЕНДІ ЖАҚСЫ КӨРЕДІ ЕКЕН. КОПЕНГАГЕНН
ҚАЛАСЫ 1830 ЖӘНЕ 1840 ЖЫЛДАРЫ ҚИСЫҚ
КӨШЕЛЕРІНДЕ МАШИНА СИРЕК ЖҮРЕТІН ЕСКІ ҚАЛА
БОЛАТЫН. БАЛА КЬЕРКЕГОР КӨШЕДЕ ЖАЯУ
СЕРУЕНДЕГЕНДІ ЖАҚСЫ КӨРЕДІ ЕКЕН
Оның психологиялық еңбегі маңызды таңдау жасау сәтіне бетпе-бет келушінің
сезімі мен түйсігінің өзіне тән сипатын суреттеуге арналады.
Кьеркегордың алғашқы шығармалары сол кездегі маңызды дүниетанымдық
ұстанымдар арасындағы кешенді пікірлесу ретінде түрлі бүркеншік атпен
жазылады. Ол күрделі мәселелерді алуан қырынан зерделеп, әр қырын зерттеуді
әртүрлі бүркеншік атпен ұсынады. Ол негіздік баяндау (Upbuilding Discourses)
шығармаларына өз атын берген және оларды оның жұмысының мағынасына
бойлаған жеке тұлғаға( single individual) арнадым деп есептеген. Әсіресе, ол былай
ғылым мен пән объектке айналдыру жолын
деген болатын:
үйретуге тырысады. Ал, дін (христиандық)
болса бізді субъективизмге және субъектке
өзгеру жолын үйретеді[13][14].

Ғалымдар дүниені күзетуді үйреткенімен, бірақ Къеркегордың ойынша олар рухани
дүниенің ішкі жұмысын көрсетіп бере алмайды.
Кьеркегор идеясын игерудің кілті "субъективті ақиқат ", "сенімнің жауынгер серісі"
(the knight of faith), естелік пен қайталаудың дихотомиясы абыржу (angst), Шексіз
сапалық айырмашылық, Құмарлық ретіндегі сенім (faith as a passion), өмір жолының
үш сатысы қатарлы ұымдарды түсінуде жатыр.
Кьеркегор шығармалары алғашында Дат тілінде және кейбір скандинавия
халықтары тілінде жарияланады. ХХ ғасырдың басында оның еңбектері негізгі
еуропалық тілдерге — француз және неміс тілдеріне аударылды. ХХ ғасырдың орта
шенінде оның еңбектері батыс мәдениетіне, әсіресе философия мен теолоигияға
күшті әсер ете бастады.
Кьеркегор шығармалары алғашында Дат тілінде
және кейбір скандинавия халықтары тілінде
жарияланады. ХХ ғасырдың басында оның
еңбектері негізгі еуропалық тілдерге — француз
және неміс тілдеріне аударылды. ХХ ғасырдың орта
шенінде оның еңбектері батыс мәдениетіне, әсіресе
философия мен теолоигияға[ күшті әсер ете
бастады.
Ол сыртқы әлемге сілтеу мен таянудағы әрекетке
қарсы (мұндай эстетикалық мінез бола алады), ол
өз алдындағы ішкі, яғни эстетикалық
Шығармалары жауапкершілікке сенбей, индивид өзінің жеке
басын тәңірдің еркіне беруді ұсынады. Ол
Кьеркегор үшін бұл өмір діни және пародоксальді.
Осылай бола тұрып, ол христиан халқының дінін
толық теріске шығарды. Оның ойынша
экзистенциалды ойлау,
Сенімнің көзін, оның яғни абсолюттікке
ерекшелігін сәйкес
қарастыру-1843
өмір
жылысүру, азапты өлім
жазылған төнетін болса
Кьеркегордың да христиан
"қорқыныш пен
ақиқатына шексіз
трепет" шағын сену
шығармасының міндеті. Кьеркегор
дін - Інжіл Авраамының рыцарь-бас кейіпкері болып
табылады және Авраам экзистенциясын және оның
іс-әрекетін жүрегімен өрнектеуге ұмтылады.
Ұйқысыздықтан ойлау үшін. Авраамға сенетін
сенімді қарау ғажайыптар жасайтын қайталанбас
С. Кьеркегор философиясы XIX ғасырдың философиялық
тұжырымдамаларының арасында ерекше орын алады, себебі Кьеркегор алғаш
рет Гегель рационалистік жүйесіне қарсы шықты. XIX ғасырда Гегель
идеяларының керемет танымалдығы, бір жағынан, Кьеркегордың өте қысқа
өмірі, екінші жағынан, және ұзақ жалғыздық, тіпті бітімсіздік, үшінші
жағынан, Кьеркегорға өмір кезінде де танымал ойшыл болуға, "Кьеркегор
рухында" немесе оның идеяларын дамытуға арналған қандай да бір оқушы
болуға мүмкіндік бермеді. Ал " Кьеркегор рухы "өзінің қайталанбас ерекшелігі
болды:" бұл бір ғана", - Кьеркегор өзі тұжырымдаған мәтін өлімге дейін бұрын
құлпытас эпитафия ретінде ұсынды. Кьеркегор философиясына Эпикура мен
Ницше сияқты физиологиялық ауытқулар қалыпты - ауру туғаннан бастап
өмірінің соңына дейін елеулі әсер етті. Кьеркегор айтқандай, оның туылуы-ата-
аналардың қылмысының нәтижесі, сондықтан ол Құдайдың рақымын алған
жоқ
Қорытынды

Қорытындылайдын болсақ,Кьеркегордың "бірлігі" ол қабылдамаған және оған сену
идеясының тұтастығы мен қарама-қайшы болмайтындығы сияқты жүйені ғана емес
қарсы қойған философиялық рационализмнің күрт сынында ғана емес.
Кьеркегор сенім идеясын рационалистік дәстүрге қарама-қарсы көрсетеді, бірақ ақыл
мүмкіндіктерін жоққа шығармайды,адамның танымдық бейімділігі мен қабілетін
жоғалтпайды. (Кьеркегор Копенгаген университетінің теология факультетін бітірген).
Ол тек Кант сияқты адамның бақытты, шынайы өмірінің құрылғысындағы ақыл-ой
мүмкіндігін шектейді. Әрине, өмірде орын бар, бірақ ақыл-ой адамның шынайы игілігі
болып табылады. Ақыл - ой Құдайдың кереметін (ғажайып-жалғыз) түсіндіре
алмайды, ақыл-ой адамның бірлі-жарым өмірінің барлық байлығы мен бірегейлігін
қамти алмайды. Ақыл тек бетіне жылжиды,ол өмірдің тереңіне еніп, оның
руханилығының барлық қырларын жете алмайды.
Пайдаланған әдебиеттер:

1. « Философия» Серік Мырзалы, Алматы,
2010жыл.
2. « Философия» Д. Кішібеков, Ұ. Сыдықов,
Алматы, 2008 жыл.

Ұқсас жұмыстар

Үйлену тойының маңызды сипаты - қалыңдықтың көйлек

КЕНЕСАРЫ ҚАСЫМҰЛЫ ЖЕТЕКШІСІ

Мэри Кай Вагнер Ош

ЖАС СҰЛТАН АБЫЛАЙ

ФРИДРИХ НИЦШЕ ФИЛОСОФИЯСЫ

ҰҚСАТЫМ. СӘН. ТАЛҒАМ

ФИЛОСОФИЯ БАТЫС ЕУРОПА ФИЛОСОФИЯСЫ

Искаков Бауыржанның әкесі

Ата-анамен жұмыс

Сөзжұмбақ шешу

Пәндер