Достоевский философиясы

Презентация қосу

Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі

Тақырыбы:
Ф.М.Достоевский
СӨЖ
философиясы
ЖОСПАР
Ф.М.Достоевскийдің өмірбаяны

Достоевский философиясы

Шоханмен достығы туралы.

Ф.М.Достоевскийдің
шығармалары туралы
Негізгі идеялары

Достоевскийдің
тұжырымдамалары
Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Өмірбаяны
Федор Михайлович Достоевский (30 қазан (11
қараша) 1821 жылы, Мәскеу, Ресей империясы
— 28 қаңтар (9 ақпан) 1881 жылы, Санкт-
Петербург, Ресей империясы) — ең атақты
орыс жазушыларының және ойшылдарының
бірі.
Достоевский Федор Михайлович – орыс
жазушысы, Санкт-Петербург Ғылым
академиясының корреспондент мүшесі (1877).
Ол 1821 жылы он бірінші қарашада Мәскеу
қаласында туған. 1843 жылы Санкт-Петербург
әскери-инженерлік училищесін бітіреді. 1847
жылдан Михаил Петрашевскийдің қоғамына
қатысқаны үшін 1849 жылы қамауға алынып,
өлім жазасына кесіледі. Бұл жаза каторгамен
ауыстырылып, 1850 – 54 жылдары Омбыда
айдауда, кейін қатардағы солдат болды. 1854
жылы Омбыда Шоқан Уәлихановпен танысады,
бұл таныстық Семейдегі кездесулерден соң
үлкен достыққа айналды. 1859 жылы
Достоевский Тверь, кейіннен Санкт-Петербург
қаласында тұруға рұқсат алады. Өз ағасы
Михаил Достоевскиймен бірге 1864 жылға
дейін «Время» (1861 – 63) және «Эпоха» (1864
– 65) журналдарын шығарып тұрды. 1862 – 63
және 1867 – 71 жылдары шет елде болды. 1873
– 74 жылдары князь Владимир Мещерский
шығарып тұрған «Гражданин» журналының
редакторы болды.
Ф.М.Достоевский философиясы
Ф.М.Достоевский (1821-1881) - Ресейдің болашағы капитализмде де, социализмде де
емес, орыс ұлтының дәстүрлерінде деп түсінді.
Дін — мемлекет тарихымен қатар, адам тағдырында да маңызды роль атқарады. Дін —
адам руханилылығын қорғап, оны күнә мен зұлымдықтан сақтайды.
Достоевскийдің философиялық көзқарастарында адам мәселесі үлкен орын алады.
Достоевский әрбір адам жүріп өтетін өмірлік жолдың екі тармағын көрсетеді:
1. адам құдай жолы
2. кұдай адам жолы
Адамқұдай жолы - адамның абсолютті бостандығы: адам бедел атауына, оның ішінде
Құдайды да теріске шығарады, өз мүмкіндіктерін шексіз, өзін - не қаласа да ерікті,
орындай алатындай көріп, Құдайдың орнын басқысы келеді. Бұл жолы тындаушылар
түбінде сәтсіздікке, күйреуге ұшырайды.
Құдайадам жолы - Құдай жолын ұстанып, барлық әдеттері мен әрекеттерін қадағалау
осы жол, Достоевский пікірінше, сенімді, ақиқат жарылу жолы.
Ф.М.Достоевский мен
Шохан достығы
Бұл бір жағынан тарихқа белгілі талай-талай ірі азаматтардың достығына
ұқсас та, екінші жағынан оларға ұқсамайтын, оқшау, ғажайып достық.
Тағдыр Шоқан мен Достоевскийді ұзақ жылдар қатар жүргізіп, бір-біріне
сыралғы қылып біте қайнастырған жоқ. Әуел баста, жаңылмасам, жалғыз рет
Омбыда, содан кейін Семейде бірнеше мәрте, соңында Петербургте үзіп-
жұлып қысқа кездесіп жүрді. Бірақ бір көргеннен өшпестей ғашық болған
жырдағы жастардай — бұлар да алғашқы танысқаннан-ақ бір-біріне ықыласы
қатты құлаған жандар. Алғашқы әсер, алғашқы сезім екеуін де алдамаған.
Ұшырасқан сайын екеуінің бір-біріне деген достық пейілі, жақындық сезімі
арта түскен. Ал, кездесу аралықтарындағы екеуінің бір-біріне жазған хаттары
қандай! Сол сарғайған хат-қағаздар екі ер-азаматтың арасындағы айнымас
достықты, айрықша бір пейілдестікті паш еткен жоқ па!? Тіпті мәдениеті биік
адамдардың сезімін білдіруге қымсынып әзіл-оспаққа саятын жеңіл
қалжыңында қанша жылылық, іштен тепсінген ықылас-мейір жатыр.
Достоевский шығармалары

Достоевский шығармалары, оның философиясы жайлы дүние жүзі жүз жыл
бойы жазып, айтысып келеді. Ол айтыс әлі тоқтаған да жоқ. Демек Достоевский
шығармаларының ыстығы әлі суымаған. Жоғарыдағы аталған «Қылмыс пен
жаза» романында жазушы Раскольников образы, Раскольников тағдыры арқылы
озбырлық пен өктемдікке, адамның адамға үстемдік құруына күйрете соққы
береді. Раскольниковтың кемпірді өлтіруі өзін өлтірумен тең боп шығады. Сол
арқылы ол өз бойындағы адамгершілікті өлтіреді. Өзгелер үшін өзін құрбан етіп,
басып қорлыққа байлаған Соня Мармеладованың идеологиясы жеңіп шығады.
Әрине, Достоевский геройларының жеңісі шығарманың бетінде емес, тереңінде.
Достоевскийдің шығармашылығында табиғат тақырыбы
жоқ, онтология жоқ,кейбір ерекше гносеология жоқ.
Бірақ жазушының діни ізденістері ерекше рөл атқарады.
Алайда, бұл Құдайдың талабы емес, оның болмысында ол
күмәнданбаған, Құдай болмысының әлемде қалай көрініс
табатынын түсіну әрекеті бар екенін көрсетеді. Бұл
өмірдің басты "оқиғасы" - адам. Бұл оқиға жұмбақ және
қарама-қайшы. Достоевскийдің романдары бұл оқиғаны
түсіну тәсілі. Достоевский өз батырларының көмегімен
"адам болмысының жұмбақтарын" шешуге тырысады.
ГУМАНИЗМ
Гуманизм-адамның ең үлкен құндылығы болып табылатын және өмір
мен рухани даму үшін ең жақсы жағдай жасауға арналған идеялар
мен көзқарастар жүйесі.
НЕГІЗГІ ИДЕЯЛАРЫ

Адам және оның өмірі
Еркіндік
Қылмыс пен жаза
Махаббат .
ДОСТОЕВСКИЙДІҢ
ТҰЖЫРЫМДАРЫ
Достоевский «Қоғам әлеуметтік теорияда
көрсетілген ниеттер мен тілектерге сәйкес
құрастыру мүмкін емес» деп сенді.
Достоевскийдің
айтуы бойынша :
«адам тұнып тұрған
жұмбақ .Оны шешу
ушін өмір бойы
шешуін керек»
деген .
Достоевский былай қорытындыға келеді:
«әр адамның кешірім саласы шектеулі, ол
өзінің ренішін және шығындарын
шеңбермен шектеуі тиіс , осы саладан тыс
басқа жамандық. Сонымен қатар шексіз
кешірім , басқа адамға келтірілген
зұлымдық.
Адамның өзін - өзі
бағалау мәселесіне
назар аудара
отырып ,
Достоевский
адамның ақыл-ой
мен адамгершіліктің
екі тығыз
байланысқан
жақтарының бірлігі
Достоевский өмірден
кетпеген ойшыл . Ол барлық
әділетсіздік пен
шынайылықты ойлайтын
және зардап шегетін адамдар
қайғысын түсінетін адам.
ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ
Достоевский таңқаларлық дәйекті реалист ретінде күшсіз жақсылық,
өздігінен, әлсіз,жиі қуғынға ұшырамайды, бірақ жақсылық және
өмірдің шынайы аузы болып табылады, оның негізгі бар болуы. Ал
зұлымдық әрқашан бұзушы.
Достоевскийдің айтуы бойынша
«Философияны қарапайым
математикалық міндет деп ойлаудың
қажеті жоқ, онда белгісіз — табиғат...
философия сол поэзия , тек оның ең
жоғарғы градусы!»
ҚОРЫТЫНДЫ

Достоевский негізінен философияда адам өмірі мен оның
бостандығы , еркіндік, махаббат туралы және жақсылық жасау мен
кешірім туралы жазған. Көбіне Достоевский өз шығармаларында дінді
қозғаған гуманизмді қолдаған.Социолизм мен капитализмді өз
шығармаларында қолданбаған . Шығармаларының тақырыптары да
философиялық мағынада болған .Мысалы: «Идиот» , «Қылмыс және
Жаза» « Бесы», « Ағайынды Карамазовтар» және тағы
басқалары. Достоевский терең ойшыл .Оның себебі ол әр
шығармасында сол адамның күйіне кіріп соны сезінеді.
Достоевскийдің айтуы бойынша « адам бақытты болу үшін
қиындықтардан өтуі керек» .
Пайдаланылған
әдебиеттер немесе
сайттар .
http://dostoevskiy.all-lit.ru
http://www.solecity.ru/philosophy/feodor-
dostoevsky.
Назарларыңыз
ға көп
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Чаадаевтің орыс тарихи либералдық материализмі

Орыс философиясы

КЕҢЕСТІК ФИЛОСОФИЯ

Өнер философиясы

Кеңестік философтар және олардың көзқарастары, тұжырымдары

Шоқан Уәлиханов

Power Point бағдарламасы жайлы. Терезе элементтерін атаңыз?

Семей қаласы

Экзистенциализмның негізгі өкілдері

Абай Құнанбаев (1845-1904) жайлы

Пәндер