Фридрих Ницше туралы қысқаша анықтама

Презентация қосу

ОСӨЖ
Тақырыбы: Фридрих Ницше
Жоспар
I. Кіріспе
1.1 Фридрих Ницше туралы қысқаша
анықтама
II. Негізгі бөлім
2.1 Құндылықтар жүйесінің мәнін ашқан
2.2 Мәңгілік қайталаным идеясы
2.3 Философиялық сын кітаптары
III.Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиттер тізімі
Фридрих Уилһелм Ницше (нем.
Friedrich Wilhelm Nietzsche; 1844ж.
15 қазан — 1900ж. 25 тамыз) — ХІХ
ғасырдағы әйгілі неміс философы
және филологы, иррационалды
волюнтаризмнің
Артур Шопенгауэрден кейінгі
бірегей өкілі. Ницше
шығармаларының тілі өткір және
көркем, адамды еліктірер өзгеше
шеберлікке ие. Ол бейне ежелгі
заманғы Гераклит секілді нақыл
сөздер мен парадоксті тіркестерді
қолданып[1] , түрлі әдеби тәсілдерді
еркін пайдаланып[2], жанды да,
жігерлі фиософиялық туындылар
жазды
Ф.Ницшенің XX ғасыр мәдениетіне, қазіргі XXІ ғасыр
беталысына тигізген әсері рухани мәдениеттің барлық
саласынан байқалады. Ф.Ницшенің ең басты еңбегі,
оның қоғамның Құндылықтар жүйесінің мәнін аршып,
адам табиғатындағы хайуани деп жеккөрініштікке
іліккен аңсар мен ниеттердің адам өміріндегі және
адамзат өркениетіндегі ықпалын әшкерелеуі болды.
Ол кейінгі фрейдизмге, экзистенциализмге,
деконструкцияға, постмодернизмге, герменевтикаға
түгел дерлік ізашар тұлға болды. Әсіресе "Құдай өлді"
идеясына орай, егер расында Құдай болмаса онда
адамзаттың этикасы мен адамгершілігі қай деңгейде
болуы мүмкін екеніне Ницше шығармаларынан жауап
табамыз.
Ф.Ницше бойынша Мәңгілік
қайталаным идеясы қарамаққа ең
ғылымисызы құсағанымен, оның
"барлық философиялық
жорамалдар арасындағы ең
ғылымиы" («Үстемдік еркі»
кітабы). Себебі, Ғаламның
энергиясы жоғалмайды және
уақыт шексіз, шекті күш шексіз
уақыт жебесінде қозғалады, демек
ол сөзсіз үздіксіз қайта туылуға
тиіс. Бірақ бұл түрдегі онтологияны
ғылыми тұрғыда дәлелдеу мүмкні
емес, демек бұл идея тек
физикалық, метафизикалық
мағынада қойылмағаны анық.
Ницше ғасырлар бойы қалыптасып келген салт-сана мен
дәстүрге, әсіресе, философиядағы қатып-семген
ақылшылдыққа (рационализм) қарсы шықты. Ол ақылды
қатал сынға ала отырып, оның негізгі қағидаларын ілікке
алғысыз етеді. Философтың айтуынша, дүниені тануда
негізгі рөл атқаратын ақыл немесе сана емес, рухтың күші
ғана, ал рух дегеніміз – өмірдің өзі. Өмір өзінің қайғы-
қасіретімен және азабы арқылы, тәуекелі мен қателігі
арқылы білімді бола алады. Біздің жанымызға қарағанда
тәніміз көп нәрсені сезіп қояды. Ницшенің бейақылдық
(иррационалистік) философиясының бір ерекшелігі: өмір
мен Ерік (абсолютті ерік) арасындағы байланысты
анықтауға ұмтылғандығы.
«Заратуштра солай айтқан»
кітабының жарық көруі
1883, Ол Италияның ең көркем
жерлерінің бірі Рапаллода өзінің
ең әйгілі шығармасы «
Заратуштра солай айтқан» деген
кітабының бірінші бөлімін бар
болғаны он күн ішінде жоғары
шабытпен жазып шықты. Кейін
екінші бөлімін, 1884 жылы үшінші
бөлімін, 1885 жылы төртінші
бөлімін жазып бітірді.
"Ницше тасы, Сурлей маңы
(Швейцария), Ф.Ницшенің "
Заратуштра солай айтқан"
кітабындағы "
Мәңгілік қайталаным" идеясының
шабыты дәл осы тастың үстінде
Бұл кітабында ортақтықтың "Мәңгілік қайталаным" идеясын
пайымдады. Бұл оның негізгі ойжелісінің бірі еді. Әйгілі
"Übermensch" (Суперман, Бірегей, Асқан адам) ұғымы да осы
кітапта тұңғыш рет айтылды. Аталған кітап туралы Ф.Ницше
былай деген болатын: "Менің бүкіл кітаптарым ішінде осы «
Заратуштра солай айтқан» кітабы ерекше маңызға ие. Ол
менің адамзат баласына ұсынған ғажайып тартуым. Бұл
кітаптың дауысы түмен жылдарға жетеді. Ол тек кітаптың
құрметі үшін ғана емес, ол биік таудың таза ауасын айналаға
шашқан кітап - адамның шындықтары тым алыста, оның
етегінде жатыр; - сондай-ақ бұл өте шүңет ойлы кітап; ол
ақиқат өзегіндегі байлықтың терең қабатынан келген, оған
тасталған шелек лағыл-гауһарға толып шығады, ондағы
қазынаны алсаң таусылмайды, ішсең шөлің қанбайды!
Адамдық, не деген адамдық" кітабы
толығымен нақыл сөздерден
(афоризм) құралған философиялық
сын кітабы. «Адамдық, не деген
адамдық» кітабының бірінші бөлімі
(ішінде 638 нақыл сөз бар) алғаш
1878 жылы басылып шыққан
болатын. 1879 жылы «түрлі
көзқарастар мен ережелер»
делінетін екінші бөлімі (ішінде 408
нақыл сөз бар) жарияланды. 1880
жылы «Сергелдең және оның
көлеңкесі» делінетін үшінші бөлімі
(ішінде 350 нақыл сөз бар)
жарияланды. Сол 1880 жылы
Ф.Ницше үш бөлімді қосып
«Адамдық, не деген адамдық -
еркін рух кітабы» （ Menschliches,
Қорытынды

Қорыта келе , Фридрих Ницше
философия тарихында өз орны бар ұлы
тұлға екенін айтып өтуміз керек. Ол
болашақ ХХ ғ. Пайдалы көп
қайшылықтарды,
әсіресе адам өмірі мен тағдырына
байланысты
көп ойларды көтеріп болашақ ғасырда
ықпалды“өмірфилософиясы”аталған
ағымның негізін қалап кетті.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1.Ғабитов Т. Философия А., 20042.Әбжанов Т.И., Нысанбаев Ә.
Қысқаша философия тарихы. А., 2009
3.Иманқұл Н. Философия әлемінде: болмысы мен тарихы. А ., 2006
4.Кішібеков Д.Сыдықов Ұ. Философия. А., 2002
5.Философия в 2 частях. Ч. 1 История философии М., 2002
6.Спиркин А.П. Философия М., 2002
7. Ғабитов Т. Философия А., 2004
Философия: Оқу құралы. Ж.Мейір Б. Оразалиев – Астана:
Фолиант 2014-280 бет

Ұқсас жұмыстар

Фридрих Ницше өмірбаяны

Әлем жігер және елестету ретінде

ФРИДРИХ НИЦШЕ ФИЛОСОФИЯСЫ

Артур Шопенгауэр өмірдің мәні туралы

ФИЛОСОФИЯ БАТЫС ЕУРОПА ФИЛОСОФИЯСЫ

Иррационализм философиясы

Өнер мен әдебиеттегі мәдени дамудың маңызды бағыттары

Құндылық түрлері

Қазақ халқының ұлттық этикалық құндылықтары

Идеологиялық саяси сана

Пәндер