Тіл философиясының теориясы

Дипломдық жұмыс

Тақырыбы:

Тіл философиясының

теориясы

Дайындаған: Жетписбаева А. Е.

Жетекші: Аитова

Дипломдық жұмыстың өзектілігі:

Лингвофилософия шетел тіл білімінде жан - жақты қарастырылды. Қазақ тіл біліміндегі тоғыспалы ғылымдар ішінде лингвофилософияның зерттелуі әлі күнге шейін кемшін. Негізінен оқу пәні ретінде немесе тілтанушылық пәндердің бөлігі ретінде жүргізілуіне қатысты оқу әдебиеттері бар. Ал зерттеу жұмысы ретінде кешендеу қалып келді, сондықтан диплом жұмысының тақырыбы өзекті болып табылады.

Зерттеудің мақсаты:

Тілдің философиялық мәселелерін зерттеу, тілдің табиғаты мен мәнін, оның қоғам өмірінде алатын орны мен қызметін, ойлаумен, адамдардың рухани өмірімен байланысын айқындау.

Тіл онтологиясының

(тілдің табиғаты) проблемалары

Теориялық-танымдық,

методологиялық ұстанымда

негізінде тілді зерттеу проблемасы

Вильгельм Гумбольдт /1767-1835/ Тіл ғылымы тарихында оны салыстырмалы-тарихи тіл білімінің философиялық негізін қалаушы деп санайды. Гумбольдт салыстырмалы-тарихи әдістің тіл зерттеу әдісі болып қалыптасуында үлкен роль атқарды. Осы әдістің принциптері, мәселелері шеңберінен тысқары да көптеген проблемаларды көтеріп, теориялық тұжырымдар жасады. Тілдің табиғаты, мәні, құрылымы, тіл мен мәдениет, тіл мен материалдық дүние, тіл мен ойлау, тіл мен қоғам, тіл тарихы, тіл білімінің салалары, т. б. Гумбольдт зерттеген проблемалар қатарына жатады.

Оның бұл салалардағы тұжырымдары толық та, айқын баяндайтын еңбектері - "Адамзат тілі құрылысының әр алуандығы туралы" /1827/ деп аталатын туындысы. В. Гумбольдт әлемдік лингвистикаға «тілге таңбалық сипат тән», «ол жүйелі құбылыс», «тіл - халық рухы, халық рухы тіл арқылы көрінеді», «тіл үнемі дамуда болады» деген сияқты идеялар мен концепциялар ұсынды.

Аналитикалық проблемаларды шешкен өкілдер

Л. Витгенштейн

Э. Мурд

Р. Карнап

Г. Фреге

Б. Рассел

Логикалық синтаксис және логикалық семантика өкілдері

Г. Фреге

Б. Рассел

Р. Карнап

Логикалық семантика

Белгілеу теориясы

Мағына теориясы

Лингвистикалық ықтималдық

теориясының негізгі өкілдері

Б. Уорф

Э. Сепир

Постструктурализм және психоанализ өкілдері

М. Фуко

Ж. Деррида

З. Фрейд

Делез

Бодияри

Психоанализ дегеніміз - сананы зерттеуді мақсат еткен психологияның бір бөлігі. Бейсана субьектісінің жаңылыс сөздерінің ассоцияциялау, оқу, тыңдау кезіндегі қателіктерінің, қате іс әрекеттерінің және елестету өнімдерінің жете түсінбеген мағыналарын анықтау негізіне сүйіне отырып, белгілі әдістер арқылы зерттеледі.

Тіл философиясын зерттеудің қазіргі бағыттары: Тіл философиясына тіл, болмыс (шындық, қоршаған әлем) пен ойлаудың арақатынасын зерттеуге бағытталған зерттеу салалары, сондай-ақ осы байланысты бейнелейтін әрі қайталайтын теориялық-әдіснамалық білімдер кіреді. Бұл салалар - тіл, болмыс пен ойлау - әр түрлі лингвофилософиялық концепциялар тұрғысынан түсіндірілуі мүмкін. Тіл философиясының міндеті бұл жағдайда болмыс пен сананың арақатынасын тілдік тұрғыдан анықтауға барып тіреледі.