Желтоқсан оқиғасының сипаты

Презентация қосу

1986 жылғы желтоқсан
оқиғасы.
Жоспар:
1. Демократияшыл жастар қозғалысының себептері мен
басталуы.
2. Желтоқсан оқиғасының сипаты
3. Жаппай жазалау
4. Желтоқсан оқиғасының қорытындысы мен маңызы
Әр дәуірдің еркіне сай нарқы өзгерген алтынның,
Айналайын алтын әнім, жас өркені халқымның.
Желтоқсанда шындық жырын шырқаймын деп шарқ ұрдың,
Желтоқсанда егеменді ел болсам деп талпындың.
Өсер ұлдың қай сәтте де бірлік болмақ қалауы,
Лаула, лаула, Желтоқсанның мұзға жаққан алауы.
Өздеріңдей ер намысды жас өркені бар елдің,
Ешқашанда еңкеюге тиісті емес жалауы.

Мұхтар Шаханов
Бетбұрыс алдындағы қалыптасқан жағдайлар

Коммунистік ұлыдержавашыл,
империяшыл аппараттың кеңес қоғамын 1980 ж
дағдарыстан алып шығуға қабілетсіз ортасы
екендігі белгілі болды.

Алда аса ауыр да күрделі, аумалы-төкпелі 1985 ж
заман келе жатты.Ол басталды. көктемінің

КОКП ОК-нің Қазақстандағы 1986 ж
басшылықты ескі тәсілмен- бір-ақ күнде желтоқсан
ауыстыра салу әрекетіне итермеледі.
М.С Горбачев Д. Қонаев Г.В Колбин
Демократияшыл
Демократияшыл жастар
жастар қозғалысының
қозғалысының себептері
себептері мен
мен
басталуы
басталуы

КОКП ОК-нің нұсқауымен 1986ж.
Қазақстан КП ОК-нің 16 желтоқсан
Пленумы болды

Жиналысты КОКП
Г.Разумовский
ОК-нің хатшысы жүргізді

Күн тәртібінде бір ғана
Ұйымдастыру
мәселе тұрды

Д. Қонаевтың орнына
Орталықтың шешімі Г. Колбинді
бойынша сайлау ұсынылды
Сол кездегі бейнекөріністен үзінді
Қазақстан Республика алаңы
V
Желтоқсанның 18 күні

Алаңға әскери училищенің жеке құрамасы енгізіліп,
Орталық Комитет үйі қоршауға алынды.

КСРО мемлекеттік қауіпсіздік комитетінің шекара училищесінің
курсанттары ерекше қатігездігімен көзге түсті.

Ереуілшілерді ұстап жазалау басталды.

Олардын қолға түскендері арнайы қабылдау орындарына, тергеу
аластағыштарына, ақпаратты есептеу жүйесі үйлеріне орналастырды.

Шерушілерге қарсы сапер күректері, үйретілген иттер, өрт
сөндіруші машиналар, бронды транспортерлер жіберілді.

Қолға түскен жігіттер мен қыздар қақаған аязда бірнеше сағат бойы
зорлықпен қар үстіне жатқызылды. Қаладан алысқа апарылып , жұқа
және су киімдерімен түнгі аяз ызғарына ұсталды.
(Видеоролик 1986ж Желтоқсан оқиғасы )
VI Жазықсыз жапа шеккендер.

Қайрат
Рысқұлбеков
Ләззат Сабира
Асанова Мухамеджанова
Қ. Рысқұлбековтің өлім жазасына кесілуіне наразылық
білдірген елдер

Чехословакия Польша Венгрия АҚШ
IX
Оқиғалар тізбегін құрау.

Қылмыстылар Бұрқасын-86 Ұлтшыл Саяси

сипат Саяси наразылық Саяси мәдениет.
Алматыдағы желтоқсан
толқуы, шын мәнінде, елде
алғаш рет екі күштің
қақтығысы еді

Әміршіл-
Демократия әкімшіл жүйе
ЖЕЛТОҚСАН ҚАҺАРМАНДАРЫ

Қайрат
Ербол
Рысқұлбеков
Спатаев

Ләззат Сәбира
Асанова Мұхамеджанова
Қайрат Ноғайбайұлы Рысқұлбеков
(13 наурыз 1966, Мойынқұм ауданы Бірлік ауылы – 21
мамыр 1988, Семей қаласы) – 1986 жылғы Желтоқсан
көтерілісінің қаһарманы. 1973 – 81 жылы Шу ауданы Төле би
ауылындағы орналасқан Сәду Шәкіров атындағы мектеп-
интернатта оқып, 8 жылдық білім алды.

1981 – 83 жылы Бірлік ауылындағы бұрынғы Киров атындағы орта мектепте оқып, он
жылдықты бітірген соң, әскер қатарына шақырылғанға дейін әкесі Ноғайбайға жәрдемші-
малшы болып, Көктерек тауарлы-сүт фермасында жұмыс істеді.
1984 – 86 жылы Амур өлкесі Белогор қаласында әскери міндетін өтеді.
1986 жылы мамырда әскери борышын өтеп ауылға оралды. Тамыз айында әскери
бөлімшенің жолдамасымен Алматыдағы Сәулет-құрылыс институтына келіп сынақтан
сүрінбей өтіп, оқуға түсті.
Осы жылы 16 – 18 желтоқсанда болған қазақ жастарының отаршылдық және әміршілдік
жүйеге қарсы көтерілісіне белсене қатысты.. Кейіннен, көпшілікке мәлім болғанындай,
тергеушілер зымиян әрекеттерімен Рысқұлбековке неше түрлі айла-шарғылар қолдана
отырып, оны С.Савицкийдің өліміне кінәлі етеді.
Қазақ КСР-і Жоғарғы Сотының қылмыстық істер жөніндегі коллегиясының төрағасы
Е.Грабарниктің 1987 жылы 16 маусымдағы Үкімімен Рысқұлбеков – ең жоғары жаза – өлім
жазасы – атуға бұйырылды. Кейіннен Рысқұлбековтың ату жазасы амалсыздан 20 жылға бас
бостандығынан айыру жазасымен ауыстырылды. Бірақ Шу, Қарағанды темір жол бекеттері
арқылы Рысқұлбеков белгісіз себептермен Семей түрмесіне жеткізіліп, құпия жағдайда оның
өміріне қастандық жасалды.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Қайрат Рысқұлбековтың
анасына халық қаһарманы белгісін тапсыруда
Асанова Ләззат Алтынайқызы (27.07.70,
Алматы облысы ПанфилоD ауданы Ақжазық
а. — 25.12.86, Алматы) —1985 ж. Алматыда
П.Чайковский атынд. муз. уч-щеге оқуға түскен.
Алматыда 1986 ж. 17-18 желтоқсанда болған
қазақ жастарының отаршылдық және
әміршілдік жүйеге қарсы азаттық көтерілісіне
белсене қатысқан

Ол Орталықтың билеп-төстеушілігіне наразылық білдіріп, қаладағы Жаңа
Алаңға алғашқы ереуілшілер қатарында “Қазақтар! Кіріптарлық құлдықта
өмір сүргеніміз жетеді! Біз еліміздің тәуелсіздігін жеңіп алған кезде ғана
азат бола аламыз!” деген ұранмен шықты. Көтеріліс қатыгездікпен
жанышталғаннан кейін басқа да ұсталған 87 адам қатарында А-ға Қазақ КСР
ҚК-нің 65-бабымен айып тағылып, қамауға алынды. 1986 жылғы 17-18
желтоқсанда Алматы қ-нда болған оқиғаларға түпкілікті баға беру жөнінде
республика Жоғарғы Кеңесінің Төралқасы құрған комиссия мүшесі
Ф.Игнатовтың мәліметтеріне қарағанда, Ләззаттың мәйіті бірнеше күннен
кейін музыкалық уч-ще жатақханасынан табылған да, ол туралы
жатақхананың бесінші қабатынан құлап өлген деген қауесет таратылған.
Желтоқсан оқиғасының тағы бір құрбаны
- Ербол Сыпатаев.1986 жылдың 18-
желтоқсанында сағат 20- да ауруханаға
бас сүйегі мен иығынан ауыр
жарақаттанған Энергетика институтының
екінші курс студенті Сыпатаев әкелінді.
Ол есін жимастан қайтыс болды. Ербол
Сыпатаев Талдықорған облысы,
Панфилов ауданының Ленин атындағы
совхоздын екінші бөлімшесінде туып
өскен. Ербол бір үйдің жалғыз баласы
еді. Мектепті жақсы бітіріп, қазақ
әдебиетіне ерекше бейімділігі жөнінде
мақтау қағазын қоса алды.Әскер
қатарында жүргенде де, институтта да
мақтау қағазымен мадақталды.
БҰДАН 30 ЖЫЛ БҰРЫН

Желтоқсан қаһармандарына болған сот орнынан
көрініс
Салдары:
8,5 мыңнан астам адам ұсталып, 2401 адам уақытша қамау
орындарына жеткізілді, қалғандары қала сыртына апарылып
тасталды;
99 адам айыпталып, бас бостандығынан айырылып, 2 адам өлім
жазасына кесілді;
246 студент оқудан шығарылды;
ЖОО-ның 12 ректоры қызметінен алынды;
1720 адам жарақат алды;
Тарихи маңызы
Желтоқсан көтерілісіне КОКП ОК-нің қаулысымен “қазақ
ұлтшылдығының көрінісі” деген баға беріліп, көтеріліске
қатысқан азаматтар қуғын-сүргінге ұшырады. КСРО-ның
тоталитарлық, отаршыл саясатына қарсы қазақ жастарының
азаттық күресі тарихи маңызы бар үлкен оқиға болды.
1. 1991 жылы 21 желтоқсанда Президент
Н.Ә.Назарбаев “1986ж. желтоқсан оқиғасы кезінде
жауапқа тартылған азаматтарды ақтау жөнінде”
жарлық шығарды.

2. Осы жарлық негізінде 17 желтоқсан –
“Демократиялық Жаңару Күні” деп жарияланды.

3. 1996 жылы 9 желтоқсан құрбаны Қ.Рысқұлбековке
“Халық Қаһарманы” атағы берілді.
Назарларыңызға
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

1986 жылқы Қазақстандағы желтоқсан оқиғаларының себептері мен салдары

1986 жылғы Желтоқсан оқиғасы

Қазақстандағы 1986 жылғы Желтоқсан оқиғасы

Қазақстандағы 1986 жылғы Желтоқсан ұлт - азаттық қозғалыстардың жал

Желтоқсан оқиғасының салдары

Қазақ әдебиеті

Желтоқсан оқиғасының ақиқаты

“Желтоқсан ызғары”

Шайқалмасын ешкімнің шаңырағы, Бақыт көрсін Отанның сан ұланы

Сабақты әнұранмен аяқтау

Пәндер