Желтоқсан оқиғасының сипаты

1986 жылғы желтоқсан оқиғасы.

Жоспар: 1. Демократияшыл жастар қозғалысының себептері мен басталуы. 2. Желтоқсан оқиғасының сипаты 3. Жаппай жазалау 4. Желтоқсан оқиғасының қорытындысы мен маңызы

Әр дәуірдің еркіне сай нарқы өзгерген алтынның,

Айналайын алтын әнім, жас өркені халқымның.

Желтоқсанда шындық жырын шырқаймын деп шарқ ұрдың,

Желтоқсанда егеменді ел болсам деп талпындың.

Өсер ұлдың қай сәтте де бірлік болмақ қалауы,

Лаула, лаула, Желтоқсанның мұзға жаққан алауы.

Өздеріңдей ер намысды жас өркені бар елдің,

Ешқашанда еңкеюге тиісті емес жалауы.

Мұхтар Шаханов

Коммунистік ұлыдержавашыл,

империяшыл аппараттың кеңес қоғамын дағдарыстан алып шығуға қабілетсіз екендігі белгілі болды.

Алда аса ауыр да күрделі, аумалы-төкпелі заман келе жатты. Ол басталды.

КОКП ОК-нің Қазақстандағы басшылықты ескі тәсілмен- бір-ақ күнде ауыстыра салу әрекетіне итермеледі.

1980 ж

ортасы

1985 ж

көктемінің

1986 ж

желтоқсан

Бетбұрыс алдындағы қалыптасқан жағдайлар

Notes: 1980 ж ортасы

М. С Горбачев

Д. Қонаев

Г. В Колбин

Демократияшыл жастар қозғалысының себептері мен басталуы

КОКП ОК-нің нұсқауымен

Қазақстан КП ОК-нің

Пленумы болды

Жиналысты КОКП

ОК-нің хатшысы жүргізді

Күн тәртібінде бір ғана мәселе тұрды

Д. Қонаевтың орнына Орталықтың шешімі бойынша сайлау ұсынылды

1986ж.

16 желтоқсан

Г. Разумовский

Ұйымдастыру

Г. Колбинді

Сол кездегі бейнекөріністен үзінді

Қазақстан Республика алаңы

Желтоқсанның 18 күні

Алаңға әскери училищенің жеке құрамасы енгізіліп, Орталық Комитет үйі қоршауға алынды.

КСРО мемлекеттік қауіпсіздік комитетінің шекара училищесінің курсанттары ерекше қатігездігімен көзге түсті.

Ереуілшілерді ұстап жазалау басталды.

Олардын қолға түскендері арнайы қабылдау орындарына, тергеу аластағыштарына, ақпаратты есептеу жүйесі үйлеріне орналастырды.

Шерушілерге қарсы сапер күректері, үйретілген иттер, өрт сөндіруші машиналар, бронды транспортерлер жіберілді.

Қолға түскен жігіттер мен қыздар қақаған аязда бірнеше сағат бойы зорлықпен қар үстіне жатқызылды. Қаладан алысқа апарылып, жұқа және су киімдерімен түнгі аяз ызғарына ұсталды.

(Видеоролик 1986ж Желтоқсан оқиғасы )

Сабира

Мухамеджанова

Қайрат

Рысқұлбеков

Ләззат

Асанова

Жазықсыз жапа шеккендер.

Қ. Рысқұлбековтің өлім жазасына кесілуіне наразылық білдірген елдер

Чехословакия

Польша

Венгрия

АҚШ

Қылмыстылар Бұрқасын-86 Ұлтшыл Саяси

сипат Саяси наразылық Саяси мәдениет.

Оқиғалар тізбегін құрау.

Алматыдағы желтоқсан толқуы, шын мәнінде, елде алғаш рет екі күштің қақтығысы еді

Демократия

Әміршіл-әкімшіл жүйе

ЖЕЛТОҚСАН ҚАҺАРМАНДАРЫ

Қайрат

Рысқұлбеков

Ләззат

Асанова

Сәбира

Мұхамеджанова

Ербол

Спатаев

1981 - 83 жылы Бірлік ауылындағы бұрынғы Киров атындағы орта мектепте оқып, он жылдықты бітірген соң, әскер қатарына шақырылғанға дейін әкесі Ноғайбайға жәрдемші-малшы болып, Көктерек тауарлы-сүт фермасында жұмыс істеді.

1984 - 86 жылы Амур өлкесі Белогор қаласында әскери міндетін өтеді.

1986 жылы мамырда әскери борышын өтеп ауылға оралды. Тамыз айында әскери бөлімшенің жолдамасымен Алматыдағы Сәулет-құрылыс институтына келіп сынақтан сүрінбей өтіп, оқуға түсті.

Осы жылы 16 - 18 желтоқсанда болған қазақ жастарының отаршылдық және әміршілдік жүйеге қарсы көтерілісіне белсене қатысты. . Кейіннен, көпшілікке мәлім болғанындай, тергеушілер зымиян әрекеттерімен Рысқұлбековке неше түрлі айла-шарғылар қолдана отырып, оны С. Савицкийдің өліміне кінәлі етеді.

Қазақ КСР-і Жоғарғы Сотының қылмыстық істер жөніндегі коллегиясының төрағасы Е. Грабарниктің 1987 жылы 16 маусымдағы Үкімімен Рысқұлбеков - ең жоғары жаза - өлім жазасы - атуға бұйырылды. Кейіннен Рысқұлбековтың ату жазасы амалсыздан 20 жылға бас бостандығынан айыру жазасымен ауыстырылды. Бірақ Шу, Қарағанды темір жол бекеттері арқылы Рысқұлбеков белгісіз себептермен Семей түрмесіне жеткізіліп, құпия жағдайда оның өміріне қастандық жасалды.

Қайрат Ноғайбайұлы Рысқұлбеков

(13 наурыз 1966, Мойынқұм ауданы Бірлік ауылы - 21 мамыр 1988, Семей қаласы) - 1986 жылғы Желтоқсан көтерілісінің қаһарманы. 1973 - 81 жылы Шу ауданы Төле би ауылындағы орналасқан Сәду Шәкіров атындағы мектеп-интернатта оқып, 8 жылдық білім алды.

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Қайрат Рысқұлбековтың анасына халық қаһарманы белгісін тапсыруда

Ол Орталықтың билеп-төстеушілігіне наразылық білдіріп, қаладағы Жаңа Алаңға алғашқы ереуілшілер қатарында “Қазақтар! Кіріптарлық құлдықта өмір сүргеніміз жетеді! Біз еліміздің тәуелсіздігін жеңіп алған кезде ғана азат бола аламыз!” деген ұранмен шықты. Көтеріліс қатыгездікпен жанышталғаннан кейін басқа да ұсталған 87 адам қатарында А-ға Қазақ КСР ҚК-нің 65-бабымен айып тағылып, қамауға алынды. 1986 жылғы 17-18 желтоқсанда Алматы қ-нда болған оқиғаларға түпкілікті баға беру жөнінде республика Жоғарғы Кеңесінің Төралқасы құрған комиссия мүшесі Ф. Игнатовтың мәліметтеріне қарағанда, Ләззаттың мәйіті бірнеше күннен кейін музыкалық уч-ще жатақханасынан табылған да, ол туралы жатақхананың бесінші қабатынан құлап өлген деген қауесет таратылған.

Асанова Ләззат Алтынайқызы (27. 07. 70, Алматы облысы ПанфилоD ауданы Ақжазық а. - 25. 12. 86, Алматы) -1985 ж. Алматыда П. Чайковский атынд. муз. уч-щеге оқуға түскен. Алматыда 1986 ж. 17-18 желтоқсанда болған қазақ жастарының отаршылдық және әміршілдік жүйеге қарсы азаттық көтерілісіне белсене қатысқан