Айша бибі кесенесі

Презентация қосу

Қазақ халқының сәулет
өнері және қолөнерінің
тәрбиелік мəні
• Айша бибі кесенесі — ХІ-XII ғасырлардағы
сәулет өнерінің көрнекті ескерткіші. Жамбыл
облысы Жамбыл ауданында Айша бибі ауылында
орналасқан. Сырты керамикалық плиталармен
қаланып, ойып жасалған өрнектің сән-салтанаты
мен сан түрлілігі жағынан Қазақстандағы басқа
мемориалдық-дәстүрлік ескерткіштер ішінде оған
тең келетіні жоқ. Ескерткішті қалаған
кірпіштердің әртүрлілігінің өзі таң қалдырады.
Оның алғашқы қалпы біздің уақытымызға дейін
тек батыс қабырғасында сақталған. Айша бибі –
тарихтан белгілі Қараханидтер әулетінің негізін
қалаушы Қараханның әйелі. Күмбезді сол
Қарахан салдырған. Бірақ кесенені салдырған
сәулетші туралы нақты дерек жоқ. Айша бибінің
кім екені жөнінде атадан балаға қалған аңыз
болмаса, тарихи деректер жоқ.
Айша бибі мазарының қабырғаларының қалыңдығы
80 см

Айша бибі кесенесі — ХІ-XII ғасырлардағы
сәулет өнерінің көрнекті ескерткіші.
Жамбыл облысы Жамбыл ауданында Айша
бибі ауылында орналасқан. Сырты
керамикалық плиталармен қаланып, ойып
жасалған өрнектің сән-салтанаты мен сан
түрлілігі жағынан Қазақстандағы басқа
мемориалдық-дәстүрлік ескерткіштер
ішінде оған тең келетіні жоқ. Ескерткішті
қалаған кірпіштердің әртүрлілігінің өзі таң
қалдырады. Оның алғашқы қалпы біздің
уақытымызға дейін тек батыс қабырғасында
сақталған.
• Айша бибі кесенесі — ХІ-XII ғасырлардағы сәулет өнерінің
көрнекті ескерткіші. Жамбыл облысы Жамбыл ауданында
Айша бибі ауылында орналасқан. Сырты керамикалық
плиталармен қаланып, ойып жасалған өрнектің сән-
салтанаты мен сан түрлілігі жағынан Қазақстандағы басқа
мемориалдық-дәстүрлік ескерткіштер ішінде оған тең келетіні
жоқ. Ескерткішті қалаған кірпіштердің әртүрлілігінің өзі таң
қалдырады. Оның алғашқы қалпы біздің уақытымызға дейін
тек батыс қабырғасында сақталған.

• Тараз қаласынан 18 км қашықтықта басқа да діни ескерткіш
орналасқан. (XI- XIIғғ.) Қазіргі кезде ол кесене ЮНЕСКО
қатарына алынған. Кесене құрылысын 1897 жылы В.А.
Каллаур, 1938 — 39 жылы А.Н. Бернштам бастаған КСРО ҒА
Қазақ филиалының тарих және материалдық мәдениет
экспедициясы, 1953 жылы Қазақстан ҒА-ның экспедициясы
зерттеген.

• Мазар сырты ерекше қапталған, оны тек Бұхарадағы Исмаил
Самани мазарымен ғана салыстыруға болады. Айша бибі
кесенесі Орталық Азиядағы плита түрінде қапталған оюға
толы толығымен кесілген терракотамен безендірілген. Кесене
безендіруінде бай және әртүрлі геометриялық фигураларымен
апталған. Тізбектер терракотамен қапталған жіңішке
суреттермен қазақ оюлармен безендірілген. Айша-бибі кесенесі
көне орталық-азия түріктер халқының ою-өрнектерінің бай
мұражай-сақтаулылардың байлығы болып келеді.
Айша бибі кесенесі
Қарахан кесенесі - Қазақстанда 11 ғасырдан
сақталған сәулет өнері ескерткіші. Қазіргі
Тараз қаласының батыс шетінде. Кесене
Қарахан әулетінен шыққан белгілі хан
Ша-Махмуд Бұғра Қарахан қабірінің басына
орнатылған. Күмбезі ғана құлаған кесененің
төрт қабырғасы мен жылтыр кірпішпен
өрнектелген қос мұнарасы 19 ғасырдың 90-
жылдарына шейін сақталған. 1905 жылы
оның құлаған бөлігі түгелдей бұзып алынып,
орнына 1906 жылы жаңа кесене салынған.
Жаңа құрылысты сол кездегі Ташкент ишаны
Сайд Бакханов қаржыландырған. Кейінгі
салынған кесене алғашқысына ұқсамайды.
Қас беті Айша бибі кесенесіне ұқсас
болғанымен, кірпіштерінің өрнектеліп
қалануы жағынан Бұқарадағы ортағасырлық
Исмаил күмбезіне еліктеушілік байқалады.
Көңіл бөліп
тыңдағандарыңызға
рахмет

Ұқсас жұмыстар

Археологиялық ескерткіштер

Айша бибі

ОРТА ҒАСЫРЛАРДАҒЫ СӘУЛЕТ ӨНЕРІ

Сәулет өнері мен құрылыстың дамуы

Пәндер