Жиі әлеуметтік даму барысында бойына әлеуметтік және өмір үшін маңызды қасиеттерді жинаған адам

Презентация қосу

Тұлға

Жиі әлеуметтік даму барысында
бойына әлеуметтік және өмір үшін
маңызды қасиеттерді жинаған
адам
Тұлға ұғымына
сипаттама
Әлеуметтік қатынастар субъекті әрі әлеуметтік мәнді
қасиеттердің иегері ретінде әрбір адам - жеке адам
болып сипатталады. «Жеке адам» түсінігімен қатар
біздің қолдануымызда «адам», «дара адам», «даралық»
терминдері бірге жүр. Бұл түсініктердің әрқайсысы өз
ерекшеліктерімен ажыратылады, бірақ бір – бірімен
тығыз байланысты. Осылардың ішінде ең жалпыланған,
көп қасиеттердің бірігуін – «адам» түсінігі қамтиды. Адам
- өмір дамуының ең жоғарғы деңгейінің көрінісі, қоғамдық
еңбек барысының жемісі әрі табиғатпен әлеуметтік
болмыс тұтастығын аңдататын тіршілік иесі. Алайда,
адам әлеуметтік – тектік мәнге ие болғанымен, ол жалпы
табиғат туындысы ретінде – дара адамдық сипаты
жағынан жанды мақұлық дүниесінен бөлектенбейді.
Қоғамдағы жеке тұлға.
Тұлға теориясын жүйелі түрде бағалау үшін
негізгі алты критерий қолданылады.

Верификациялық. Үнемділік.

Эвристикалық құндылық.
Үйлесімділік

Ішкі үйлесімдік. Функциялы мәнділік.
Верификациялық. Бұл
критерий тәуелсіз
зерттеушілер үшін теорияның
жағдайлары тексеруге
қаншалықты мүмкін болса,
сондай дәрежеде дұрыс
болып есептеледі.

Теория құрамындағы
тұжырымдамалар, ұсыныстар мен
болжамдар айқын анықталынып екі
мағыналы болмай, бір-бірімен
байланысқан турде болуы керек.
Теория осылай баяндалатын болса,
оның эмпирикалық қорытындылары
логикалық тұрғыда оңай негізделіп,
ресми зерттеуде жеңіл тексеріледі.
Эрих Фроммның гуманистік теориясы
және Джордж Келлидің жеке дара
конструктілер теориясы сияқты даулы
тұлға анықтамаларының итермелеуі
мардымсыз. Жағдайдың осылай
болуы, теоритиктің өз
тұжырымдамалына жұмыс
анықтамаларын дұрыс бере
алмауының нәтижесінен туындайды.

Эвристикалық құндылық.
Эмпирикалық бағыттағы
психолог үшін теорияның
ары қарай зерттеулер
жүргізуге қандай
дәрежеде итермелейтіні
аса маңызды болып
табылады.
Назар аударуға лайықты теория, бір бірімен
бірыңғай үйлесетін жағдайлар мен
анықтамалардан құрылуы қажет. Жалпы, тұлға
теориялары осы стандартқа әбден сай келеді, ал
бір бірімен келіспейтін пікірлер туындағанда
олардың бастауларын зерттеушінің теорияның
бастапқы тұрғыларын жете түсінбеуінен іздестіру
керек. Адам табиғаты жайлы болжамдардың
бірнешесін иелене отырып, тұжырымдамалары
мен жағдайлары өзара логикалық үйлесетін
тұлға теориясын құру әбден мүмкін болады.

Ішкі үйлесімдік. Бұл
критерий бойынша теория
ішкі қарама-қайшылықтан
бос, еркін болуы керек деген
шарт орындалуы тиіс.
Үнемділік. Үнемділік принципі бойынша, қарапайым және
анық түсініктемелер едәуір күрделісіне қарағанда
қолайлы. Басқаша айтқанда, қайсыбір феноменді
түсіндіру үшін теорияға тұжырымдамалар мен
болжамдардың неғұрлым аз саны қажет болса, ол жақсы
деп есептелінеді. Мәселен, көптеген бақылаулардың
нәтижесінде адамдардың депрессия күйінде:

Өз өмірлік
Әдетте өздерін
жағымсыз
тәжірибелері
бағалайтынын; н жағымсыз
Өз болашағын деп
енжар талқылауға
бағалайтынын; бейім
болады.
Үйлесімділік – субьективті
критерий, себебі тұлғаның түрлі
қырлары жайлы қазіргі таңдағы
білімдердің көлемі толық емес.

Қамту шегінің
Осылайша жан-жақты
кеңдігі. бұл теорияның тағы да бір
критерий жетістігі оның
теорияның экспериментте немесе
бақылауда жасалынған
қамтыған
жаңа, әрі жекеленген
феномендерінің деректерді біріктіру мен
кеңдігі мен алуан жинақтау үішн
түрлілігіне логикалық тірек ретінде
қолданыла алуында.
байланысты.
Функциялы
мәнділік.

Жақсы теорияны анықтаудың ең
соңғы критерийі оның адамдарға
күнделікті өмірдегі мінез-құлықтарын
түсінуге көмектесу қабілетінде.
Теория да адамдардың
проблемаларын шешуге көмектесуі
керек.
Адамдық даму
Нышандарының
иесі – нақты адам. Даралық -
нақты адамның табиғи және
әлеуметтік қабылдаған
қайталанбас ерекшеліктері мен
қасиеттері «жеке адам»
түсінігіне байланысты ең
алдымен адамның қоғамдық
мәнді сапалары еленеді.
Адамның әлеуметтік мәні оның
қоғаммен байланысында
қалыптасады да көрініс береді.
Әрқандай қоғамға орай
адамның қасиет, сапа
өлшемдері әрқилы келеді.
Қоғам социологиясы нақты
қоғамның психологиялық типін
анықтап отырады. Жеке адам
көп сатылы құрылымға ие.
Жеке тұлғаның топ ішінен
ерекшеленуі.
Жеке адамның рухани Дербестігінен айырылып, өз
жетілгендігі – бұл жоғары бетінше ой жүгіртпеген адам, өзін
дәрежедегі саналық жетілу, ізгі тұлғалық дамыту ниетінен ажырап
мұраттарды басшылыққа алу, қалады. Жеке адам сапалары сол
сонымен бірге, жаман ниеттер адамның араласқан қатынастар
мен мезеттік шен – өрісіне, әртүрлі әлеуметтік өмір
шекпеннен, жалған
аймағында қызмет ете алу қабілетіне
белсенділік пен өтірік - өсектен
өзін аулақ ұстай алуы. Ал байланысты келеді. Шығармашыл
адамның мұндай қасиет, тұлға тікелей қоршаған әлеуметтік
сапаларды бойына дарытуы шеңберінде қалып қоймай өзін
көбіне қоғамдық салтқа ауқымды қоғам аймағы негізінде
тәуелді. Қоғамның даму қалыптастыруға ұмтылыс жасайды.
дәрежесі неғұрлым төмен Мұндай адам бойында өзі жасаған
болса, ел ішінде баршаны қауымның, тіпті бүкіл қоғамның
бірдей теңестіру принципі өріс болашақ өркениеті көрініп, ол өз
алады да ондай қоғам
мүшелерінің көбі құлдық дәуірінің сапалық деңгейінен көш
бағыну күйінен арыла
алмайды. ілгері жүреді.

Ұқсас жұмыстар

Тұлғаның психологиялық қасиеттері

Тұлғаның танымдық іс-әрекетін қарым – қатынас арқылы дамыту

Өзін өзі тану тұлғаның өзін-өзі жүзеге асыруының шарты

Адам және мәдениет

Қарым - қатынас стильдері

Әрбір бала

Мәдениет - адамзат әлемінің айнасы

Тұлға өміріндегі отбасы және туыстық қатынастардың рөлі

Мәдениет туралы түсінік

ӨРКЕНИЕТ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ОРНЫ

Пәндер