Әлеуметтік психология: тұлғааралық қатынастар мен қарым-қатынастың психодиагностикасы

Әлеуметтік психологиядағы тұлғааралық қатынастар мен қарым- қатынас мәселелері

Қарым-қатынас

ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС -адамдар арасындағы байланыстың орнауы мен дамуы, ортақ іс-әрекет қажеттілігі мен ақпарат алмасуды қамтамасыз ететін күрделі көп жақты процесс.

Сөйлесу

Қабылдау

Түсіну

Бағалау

Мойындау

Ой алмасу

Ақпарат беру

Тікелей

Жанама

Тұлғааралық

Бір адамнан екінші

адамға ақпарат алмасуы

Адамдардың бір - бірінің

индивидуальды ерекшеліктерін

білумен, жаңашырлықтың, түсінушіліктің,

өзара әрекеттесушіліктің

болуымен сипатталады.

Ақпаратты жеткізіп отыратын қосымша

делдалдың қатысуымен ерекшеленеді.

Тұлғааралық қатынаc практик психологтың психодиагностикалық жұмысының пәні ретінде. рактикалық психологтың тұлғааралық қатынас және қарым-қатынас мәселесін психодиагностикалау жұмысы - кәсіби іс-әрекеттің күрделі саласы. Біріншіден, тұлғааралық қарым-қатынас саласының өзі кең ауқымды, яғни адамның жекеден әлеуметтікке дейінгі аспектілерін қамтиды. Адам жалғыздықта қалғанда да өзгелерге, маңызды бағалауларға сүйенетініне келіспеуге болмайды.

Ғылыми зерттеулерде ерекше бөліп қарастырылатын адамның өзге өмір жағдайы мен өзге ортаға түсуінің салдарынан туындайтын кері құбылыстар адам өмірінің өң бойында психологиялық көмек жүйесін құрастыру қажет екенін көрсетеді.

Тұлға аралық қарым -қатынас

Кезеңдер:

Тұлға аралық кеңістіктегі қарым-қатынас дистанциялары:

Түрлі жағдайлардағы бір-біріне жақындасу нормасы:

- 0-45 см. Жақындық ара қашықтығы (ерлі зайыптылар, достар, туыстар) .

- 45-120 см. Тұлғааралық қашықтық (әріптестер, таныстар) .

- 120-400 см. Әлеуметтік ара-қатынас (мұғалім мен оқушы, сатушы және сатып алушы) .

- 400-750 см. Қоғамдық дистанция.

Тест: «Сізбен қарым - қатынасқа түсу жағымды ма?»

Нұсқау: Сауалнаманың мазмұнын оқып, “иә” және “жоқ” жауаптары бойынша жауап бересіз.

1. Сіз сөйлегенге қарағанда тыңдағанды жақсы көресіз бе?

2. Сіз кез-келген бейтаныс адаммен сөйлесу үшін ортақ тақырып таба аласыз ба?

3. Сіз әңгімелесушіңізді әрдайым ұқыптылықпен тыңдайсыз

4. Сіз кеңес бергенді жақсы көресіз бе?

5. Егер әңгімелесушіңіздің әңгімесі сізге қызықсыз болса, сіз оны оған көрсетесіз бе?

6. Сізді тыңдамай отырса қапаланасыз ба?

7. Сіздің кез-келген сұрақ бойынша өз жауабыңыз бар ма?

8. Егер әңгімелесу тақырыбы сізге таныс болмаса, оны одан әрі өрбітесіз бе?

9. Сіз назарда болғанды ұнатасыз ба?

10. Жеткілікті білімім бар дейтіндей 3 пәнді атай аласыз ба?

11. Сіз жақсы ораторсыз (сөзшең) ба?

Егер сіз 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 11 сұрақтарына “иә”, ал 4, 5 сұрақтарға “жоқ” деп жауап берсеңіз, онда әрқайсысын 1 ұпай деп есептейсіз.

1 - ден 3 ұпай - айту қиын, сіз бір сөз айтқыза алмайтын тұйық адамсыз немесе өзгелерді қашуға дейін мәжбүрлейтін шектен тыс қарым -қатынасшылсыз. Сізбен қарым -қатынасқа түсу үнемі жағымды емес, тіпті кейде қиын. Сізге бұл жөнінде ойланған дұрыс.

4-тен 8 ұпай - сіз, мүмкін қарым- қатынасшыл адам болмассыз, бірақ әрдайым - ұқыпты, әрі жақсы әңгімелесушісіз. Сіз зауқыңыз соқпағанда, алаңғасар бола аласыз, бірақ осы сәттерде қоршаған адамның сізге көңіл аударуын талап етесіз.

9-дан 11 ұпай - сіз адамдармен қарым- қатынаста ең жағымды адамның бірісіз. Достарыңызға сізсіз қиын болады. Бұл керемет.