Қолданбалы метрология

Скачать

Метрология

Метрологияның негізгі міндеттері:

өлшем бірліктерін қамтамасыз ету.

бірліктерді біртектестіру және оларды заңнамалы қабылдау.

бірліктерді жаңғыр жүйесін жасау және олардың өлшемін жұмыс өлшем құралдарына беру.

Қазіргі заманғы метрология үш құраушыны қамтиды

Теориялық метрология

Қолданбалы метрология

Заңнамалық метрология

Тура өлшемдер - бұл физикалық шаманы оның өлшемімен тікелей салыстыру. Мысалы, заттың ұзындығын сызғышпен анықтау кезінде ізделінген шама өлшеммен, яғни сызғышпен салыстырылады.

Жанама өлшемдер тура өлшемдерден ерекшеленеді, мұнда ізделінетін шаманың мәні өзара байланысатын шамалардың тура өлшемдерінің нөтижелерімен анықталады.

Жиынтық өлшемдер бірнеше біртекті шамаларды бір мезгілде өлшеу нәтижелері бойынша жасалынған теңдеу-лер жүйесін шешумен байланысты. Теңдеулер жүйесінің шешімі ізделінген шаманы табуға мүмкіндік береді.

Қатар өлшемдер - екі немесе одан да көп біртекті емес физикалық шамаларды олардың арасындағы байланыс-ты аныңтау үшін жасалынатын өлшемдер.

Лабораториялық таразы салыстыру дәлдігі бойынша келесі түрлерге бөлінеді:

• өрескел өлшеулерге арналған (дәлдігі грамдарға дейін) ;

дөл өлшеулерге арналған (дәлдігі 10 мг-ға дейін) ;

аналитикалық (дәлдігі 0, 2; 0, 02; 0, 001 мг-ға дейін) ;

ультрамикрохимиялық (дәлдігі 10-9 мг-ға дейін) ;

арнаулы (метрологиялық, торзиондық және т. б. )

1-сурет. Ерте орыстың безбендер (а) және ХІХ-ХХ гасырларда цолданылган безбендер (б)

.

3

3-сурет. Өрескел өлшеу таразылары: табағы, бар үстелдік (а), шкалалық (б), циферблаттыцстелдік (в) және тауарлық (г)

4 -сурет Техникалық таразы: 1-табақшалар; 2-қондырғы винт; 3- арретир тұтқасы; 4-шкала; 5-көрсеткіш; 6-отвес; 7-баланс ұстаушы гайка; 8-дога

2- сурет

5-сурет Метрологиялық таразы 6-сурет Торзионды таразы

Жиһаз матасы

ның құрамы бойынша :

а) табиғи

б) синтетика

лық

в) жасанды

8-сурет. Арнаулы салмақ өлшегіш құрал-жабдықтар:

а - вагон таразы;

б - төбелік таразы;

в - автокөліктерге арналган таразы

температурасын өзгерте отырып жұмысшы дененің (сынап, спирт және т. б. ) көлемін өзгертуге негізделген дилатометрикалық термометр;

температурасын өзгерте отырып тұйық кеңістіктегі газдың, пардың және сұйықтың қысымын өзгертуге негізделген манометрлық термометр;

басқа төмеңгі жағында сынап шаригі және жоғарғы жағында шкалалары бар.

Әсер ету қағидасы бойынша термометрлер

Қазіргі уақыттагы шагын термометрлер

11-сурет. Өлшегіш ыдыстар: а - ашык цилиндр; б- тыгыны бар цилиндр; в - мензурка; г - колбалар

Өлшеу әдістерінің классификациясы

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс