Балалардың сөздік қорын дамытуға арналған жаттығулар

«Ойын баланың алдынан өмір есігін ашып, оның шығармашылық қабілетін дамытады ойынсыз ақыл- ойдың қалыптасуы мүмкін емес». В. А. Сухомлинский

Мектеп жасына дейінгі балалардың сөздік қорларын дамыту ісінде тәрбиешінің міндеттері

-балалардың сөздік қорларын дамыту;

-жаңа сөздерді меңгерту;

-үйреген сөздерін тиянақтап, анықтап, әрі байытып отыру

Тәрбиешінің іс-әрекеті

Мысалы, баланың бас бармағын жаймен сипап отырып, оған былай деңіз: «Саусақ -бала сен қайда болдың?» Содан соң бас бармақты балан үйрекпен түйістіре отырып, « мына саусақпан орманға бардым», ортан түйрекпен түйістіре отырып, «мына саусақпен щи пісірдім», Осылайша жалғастырып басқа саусақтармен де «мына саусақпен ботқа жеп, мына саусақпен ән салдым» деп аяқтайсыз. Балаларға бұл жаттығу қатты ұнайды, уақытты да көп алмайды, ал пайдасы оның өте көп, себебі ұсақ моториканы дамытып жатырмыз ғой.

Балалардың сөздік қорын дамытуға арналған жаттығулар

«Жалғастыр»,

«Жақсы-жаман»,

«Жұмбақ ойла»

«Сөз құра»

«Сөз ойла»

«Үш сөз ата».

Балалардың тілін дамыту әдістемесі және оны жүзеге асыру жолдару.

2. Еркін сөйлеу қатысында балардың сөздік қорын байыту әдіс-тәсілдері.

3. Арнаулы ҰОІӘ балардың сөздік қорын байыту әдіс- тәсілдері

құрастырып айту әдісі.

Тәрбиешінің сөйлеу мәден

өз- тілдің негізгі өлшемі. Ол былайша айтқанда бір мезгілде тілдің барлық компоненттерінің - фонетиканың (сөз дыбыстарынан тұратындықтан), лексиканың (болмыстың белгілі бір құбылыстарын білдіріп, сөздің қандай мағыналық роль атқаратындықтан), грамматикалық (бұл жағдайда белгілі бір грамматикалық формада қолданыларлықтан), «өкілі » болып тбылады. Тілде сөз белгілі бір мағынаға және тиісті грамматикалық тәртіпке ие болады, сөздерді «жай», фонетикалық құрылыссыз және грамматикалық формасыз, үйрену мүмкін емес. Сөздердің тілден тысқары шындығы: заттар мен құбылыстарды ( үй, күн, адам, күннің батуы), дерексіз ұғымдарды ( ой, шындық), іс-әрекеттерді ( құрылыс салу, жарық жағу, сүю, ойлау), заттардың сынын (ақ, мәңгі, жылы шырайлы, әділ), іс-әрекеттің белгілерін ( жоғары қарай, ашық, шың, адал), санды ( бір, он екі жүз ), заттарды сынды, санды көрсетуін ( кім, мен, қандай, қанша) білдіру қабілетін сөздің лексикалық мағынасы деп те атайды.

Қорыта айтқанда, жеке пәннің әр сабақтарында тіл дамыту жұмыстары жүйелі түрде дұрыс ұйымдастырылған жағдайда балалардың сөздік қоры молайып, тіл орамдылығы артып, оқушылардың тұлғалық ерекшелігі дамиды.