Жалпы қазақ философиясы туралы тусінік жəне шығу тарихы

Презентация қосу

СӨЖ
ТАҚЫРЫБЫ: ҚАЗІРГІ ҚАЗАҚ ФИЛОСОФИЯСЫ (ХХ Ғ -30 ЖЫЛДАРЫНАН БЕРІ)
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ЖОСПАРЫ

• Кіріспе
• Негізгі бөлім
• 1) Жалпы қазақ философиясы туралы тусінік жəне шығу тарихы.
• 2)Қазақ философиясының ХХ ғасырларда етек алуы.
• Қорытынды
• Пайланылған əдебиеттер
принциптері, адам мен дүние жүзінің
қатынасы туралы ілім, табиғаттың,
қоғамның және дүниетанымның жалпы
даму заңдары жайындағы ғылым. Қазақ
халқының даналық өрісінде дүние мен
адам туралы дүниетанымдық
көзқарастардың тарихи қалыптасқан даму
жүйесін қамтиды. Қазақ тіліндегі даналық
түсінігі мәні жағынан философияға
жақын. Қазақтың даналық ой-пікірлерінің
тарихы екі кезеңнен тұрады. Бірінші
кезеңде Анахарсис, Қорқыт, Жүсіп
Баласағұни, Қожа Ахмет Йасауи, Әбу Наср
әл-Фараби, Махмұт Қашқари, т.б.
данышпандар даналық дәстүрлерін
жасады, олар табиғи түрде қазақ
этносының дүниетанымдық ойлау
мәдениетінің бастау арналарына
айналған. Екінші кезеңде қазақ халқының
төл дүниетанымы мен философиясы
қалыптасып, дамыды. Қазақ
философиясының төл тарихы Асан Қайғы
• Ол қазақ этносын әрі мемлекетін
қалыптастырып, нығайтуда «Жерұйық» ілімін
дүниеге әкелді. Бұл – халықтың қауымдасып
ұлттық мемлекет құру идеясы болатын. Асан
Қайғы өз жыр-толғауларында, шешендік
сөздерінде хандық мемлекетті нығайту, елдің
қорғаныс қабілетін арттыру қажеттілігін
насихаттайды. Оның Асан Қайғы атануы –
ғұламаның ойшылдығының, парасаттылығының
айғағы. Асанның қайғысы тек өз заманына
қатысты емес, оны қайғыға салып отырған –
болашақ туралы болжамдары, халық қайда
бара жатыр, ертеңі қандай болады деген
күрделі сұрақтар. Асан Қайғы – түркі жұртының
әйгілі ойшылы Қорқыттың дүниетанымын
жалғастырушы. Қазақ философиясы бастау
алатын екінші ойшыл, қоғам қайраткері –
М.Х.Дулаттың «Тарих-и-Рашиди» еңбегінде
түркі дүниесінің рухани тұтастығы және оның
дүние жүзі халықтары өркениетімен тығыз
байланысы нақтылы мысалдармен баяндалған.
ХХ-ғасырдың 20 -40 жылдарындағы қазақ философиясы. Негізінен
саяси философия болды: Ә. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, М. Дулатов, М.
Жұмабаев, Ж. Аймауытов, Ш. Құдайбердиев.
ХХ-ғасырдың 50-60 жылдарынан бастап, 90-
жылға дейінгі аралықты қамтиды. Жалпы кеңестік
философия секілді коммунистік партияның
идеологияпық қызметшсіне айналып, өзінің
ұлттық ерекшеліктерінен айрылды. Бірақ
негізінен марк- систік сипатта болғанымен, осы
кезенде кәсіби философия қалыптасты. 1958
жылы Қазақ ССР Ғылым Академиясының
құрамында Философия және құқық институты,
Қазақ мемлекеттік университетінде философиж
факультеті ашылды. Кеңестер Одағы кеңістігінде
танымал болған Қазанстандық философия
негізінен таным теориясы, таным диалектикасы
және диалектикалық логика мәселелерін
зерттеумен айналысып, биік деңгейге көтерілді.
Тәуелсіздік кезеңінін философиясы — соңғы он
бес жылда қалып- тасты, қазақ халқының
философиялық дүниетанымын терендеп
зерттеумен айналысып, үлкен табыстарға жетті.
Салыстырмалы түрде тарихи аз уақыттың ішінде
қазақ халқының философиялык дүниетанымын
жарқы- ратып көрсеткен тамаша зерттеулер
дүниеге келді және бұл саладағы жұмыстар
толассыз жалғасуда.
Қазақ философиясы өзінің бастауын көне түркі
дүниесінен, оның көрнекті өкілдері әл Фараби,
ЖүсіпБаласағұн, Қо.жа Ахмет Иасауиден алады.
• Тәуелсіздік кезеңінін философиясы — соңғы он бес
жылда қалып- тасты, қазақ халқының философиялық
дүниетанымын терендеп зерттеумен айналысып, үлкен
табыстарға жетті. Салыстырмалы түрде тарихи аз
уақыттың ішінде қазақ халқының философиялык
дүниетанымын жарқы- ратып көрсеткен тамаша
зерттеулер дүниеге келді және бұл саладағы жұмыстар
толассыз жалғасуда.
Қазақ философиясы өзінің бастауын көне түркі
дүниесінен, оның көрнекті өкілдері әл Фараби,
ЖүсіпБаласағұн, Қо.жа Ахмет Иасауиден алады.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ƏДЕБИЕТТЕР:

• Тарих философиялар жинағы.
• Интернет желісі.

Ұқсас жұмыстар

Прагматизм философиясы

ФИЛОСОФИЯ ТАРИХЫ

ФИЛОСОФИЯ ТАҚЫРЫП

ФИЛОСОФИЯ ТАҚЫРЫП. ФИЛОСОФИЯ ПӘНІ

Абай философиясы

Мұсылман дінінің философиясы және теологиясы

ФИЛОСОФИЯ ТАРИХЫ. ПӘН ФИЛОСОФИЯ

Грек тіл білімі

Ортағасырлық мұсылман философиясы

Ғылымныӊ пайда болуының негізгі кезеңдері

Пәндер