Орыс философиясындағы батысшылдар, славянофилдер мен ортодоксалды монархия бағыттары

Презентация қосу

Орыс философиясындағы
батысшылдар, славянофилдер
мен ортодоксалды монархия
бағыттары
Жоспары:

I Кіріспе
ХІХ-гасырдың соңы -ХХ-гасырдың басындагы орыс философиясына жалпы сипаттама.
II Негізгі бөлім
Батысшылдар және словянофилдер
Қорытынды
Ортодоксалды монархия бағыттары
ХІХ-гасырдың соңы -ХХ-гасырдың басындагы орыс
философиясына жалпы сипаттама.
Философия тек адамның таза ақыл-ойы әрекетінің өмірі ғана емес, мамандардың шағын ғана
тобының нәтижесінде ғана емес, ол ұлттық рухани тәжірибесінің көрінісі, әр алуан мәдениет
туындыларынан көрінетін оның интелектуалдық әлеуетінің көрінісі. Ол философиялық және тарихи
білімнің синтезі бола отырып, тарихи айғақтар мен оқиғаларды сипаттауды емес, оның ішкі мәнін
ашуды мақсат тұтады.
Орыс философиясының орталық идеясы адамзат тағдыры мен жалпы өмірдегі Ресейдің ерекше орны
мен ролін негіздеу және іздестіру болды. Және бұл орыс философиясын түсіну үшін маңызды, өйткені
ол тарихи дамуының өзгешелігіне орай өзінің ерекше белгілерімен көзге түседі.
Орыс философиясы қалыптасуының бастапқы кезеңі XI-XVII ғасырлар, өзінің пайда болған кезінен ол
әлемдік философиямен байланыстылығымен сипатталады, бірақ сонымен қатар оның тілтумалығын
да теріске шығаруға болмайды. Ол Киев Русінде пайда болады және 988 жылы Русьтің шоқынуынан
басталған хрестиандыру үдерісімен байланысты болады. Өзінің пайда болуында ол, бір жағынан,
славиандық патша табынушылық дүниетанымының бірқатар белгілері мен бейнелерін қабылдаса,
екінші жағынан, хрестиандықты қабылдау нәтижесінде Византиямен байланыс орнатып, сол арқылы
антик философиясының көптеген идеяларын бойына сіңірді. Мұнан өзге Византиямен қатынас
Ресейге шығыстық християндық философия тұжырымдамаларының бекітілуіне ықпал етеді.
Осылайша орыс философиясы философиялық ой дамуының негізгі бағытына сай дами отырып,
христиандырылған күйінде болса да антиктік, византиялық, ерте болгар дүниетанымы идеяларын
бойына сіңірді. Оның үстіне орыс философиясы IX ғасырда Кирилл мен Мефодий қалыптастырған
өзінің жеке жазба тілін әуел бастан қолданды.
Философиялық білім дүниетанымдық функция мен қатар данышпандық қызметті де атқарады, ал
Ертедегі Русьтің рухани өмірі монастырларда шоғырланғандықтан, бұл философиялық ілімнің
сипатына өз әсерін тигізді.
Жалпы алғанда, философиялық және тарихи ой хрестиандық принципіне негізделді.
Батысшылдар және
Орыс словянофилдер
философиясының орталық идеясы адамзат тағдыры мен
жалпы өмірдегі Ресейдің ерекше орны мен ролін негіздеу және
іздестіру болды. Және бұл орыс философиясын түсіну үшін
маңызды, өйткені ол тарихи дамуының өзгешелігіне орай өзінің
ерекше белгілерімен көзге түседі.
Орыс философиялық қызықты ізденістер XVI-XVIII ғасырлар
бойында жалғасын тапты және екі үрдістің қарама- қайшылығы
негізінде өтті. Мұның алғашқысы орыс ойының тілтумалығына
басты назар аударып, бұл тілтумалылықты орыстың рухани өмірі
өзгешелігімен байланыстырылады. Екінші үрдіс Ресейге
еуропалық мәдениеттің даму үрдісін тануға тырысты. Бұл үрдіс
өкілдерінің айтуы бойынша Ресей Еуропаның даму жолына
барлығынан кейін түскендіктен, Батыстан көп нәрсені үйреніп
сол өткен тарихи жолды қайталауы тиіс.
Бұл екі үрдістің айқын теориялық және қоғамдық–саяси тұрғыда
қалыптасуы XIX ғасырдың 40-60 жылдары болды. Біріншісін
славянофильдер, екіншісін батысшылар білдірді. Осыған
байланысты орыс философиялық ойына екі бағыт қалыптасты.
Бұл екі бағыттың да қалыптасуына П.Я.Чаадаев (1794-1856)
үлкен рол атқарды. Өзінің көзқарастарын ол атақты
«Философиялық хаттарында« баяндады. Чаадаев католиктік
Батысты дәріптеп, оны Ресейге үлгі тұтты, ал екінші жағынан,
Ресейдің Батыстан айырмашылығы оның ерекше «ғаламдық
миссиясында" деп айтты. Сондықтан ол Ресейдегі
славианофильдіктің де, батысшылықтың да негізін қалаушы
болып табылады.
Философиялық әдебиетте ХІХ-ғасырдың соңы мен ХХ-ғасырдың
басындағы орыс философиясының негізгі екі бағыты атап керсетіледі:
славянофил бағыты және батысшылдар бағыты (кейбір зерттеушілер бұл
бағытқа марксизм бағытын да енгізеді). Біздің ойымызша, осы кезеңдегі
орыс философиясын даму ерекшеліктеріне және мазмұнына байланысты
үш бағытқа бөліп қарастырған жөн.

Славянофил бағыты өкілдері көзқарасының негізі — православие.
И.В.Киреевский, К.Аксаков, В.С.Соловьев тағы басқа көрнекті тұлғалар дін
арқылы өмірді өзгертуге болады, діни озгеріс халықтың, қоғамның өміріне
керемет өзгеріс әкеледі деп сенді. Бұл түсінікті де, себебі орыс халқының
санасында ғасырлар бойы діннің ғажайып күшіне, «идеалға» деген сенім
өмір сүрді. Үнемі «идеал» жетегінде өмір сүрген адам өзін басқалардан
рухани жағынан жоғарырақ сезінетіні, ылғи өзіне-өзі сезімге шомылып өмір
сүретіні белгілі және бұл идеал — шексіз. Бүкіл дүние жүзін қызықтырып,
өзіне тәнті еткен «орыс жанының» («загадочная русская душа») жұмбақ
табиғатының да себебі осында болса керек.
Марксизм
1) Ештеңе білмеу жолы — өмірдің зұлымдыққа толы және мәнсіз екендігін
білмей де, түсінбей де өмір кешетіндер. Осылайша жайбарақат, Қаннен-
қаперсіз өмір сүретіндердің қатарында, Л.Толстойдың ойынша, өте топас, өте
жас адамдар және әйелдердің көпшілігі.
2) Эпикур жолы — өмірдің үмітсіздігін, өтпелілігін түсініп, бар нәрсенің
пайдасын, қызығын көріп қалуға тырысу.
3) Күш пен энергия жолы — өмірдің мәні жоқтығына, сондықтан оны жою
керектігіне көзі жетіп, өзін-өзі өлтірушілер. Жазушы бұл топты ерекше бөліп
атап, өзін өлімге қиюдың оңай еместігін, оған үлкен жігер мол қуат иелері ғана
бара алатындығын ескертеді.
4) Әлсіздік жолы — өмірдің мәні жоқ екендігін біле тұра, өмір ағыны на еріп
өмір сүру.
Жазушы жүргізген бұл философиялық сараптауда үлкен мән бар деп
ойлаймыз. Оның кейбір пікірлерімен келіспеуге де болады, бірақ бұл жікте-
удің өмірмәндік мәселені шешуге ұмтылған қазіргі заманғы адамға ой тас-
тары анық.
Ортодоксалды монархия бағыттары
Ресей идеологияға үйлеспейтін декабристік және басқа да философиялық бағыттарға қарсы ортодоксалды-
монархиялық пайда болды. Оның мақсаты - қалыптасқан қоғамдық-саяси және адамгершіліктік жүйені
қорғап, оппозициялық ойды жоюы.
Басты ұраны: "Самодержавие" "Халықшылдық"
Ортодоксалды-монархиялық философияда маңызды рольды діни бағыт атқарды. Оның көрнекті өкілдері:
Н.В.Федоров
К.И.Леонтьев.
Н.В. Федоров (1828-1903) философиясының басты тақырыптары: дүние тұтастығы; өмір, өлім мәселесі;
мораль және адамгершіліктік өмірсалт мәселесі. Федоров пікірінше, дүние біртұтас. Табиғат (қоршаған
дүние), Құдай, адам біртұтас және өзара байланысты. Ерік пен ақыл олардың байланысы. Құдай, адам,
табиғаттың негізінде біртұтас әлемдік ақыл жатқандықтан олар бір-біріне ықпал етіп, толықтырып, өзара
энергия алмасады.
Адам өмірінің "Ақиқат сәті" деп Федоров өмірдің шектілігін, ал үлкен зұлымдық ретінде өлімді атайды.
Сондықтан адамзат өзара жауластық, бөлініс атауына қойып, ең басты міндет - өлімді жеңу мақсаты
жолында бірігуі тиіс.
Федоров келешекте ғылым мен техниканың дамуы арқылы өлімді жеңу мүмкіндігі туатынына сенді.
Жеңіс - өлім құбылысын тоқтату емес, (өйткені, өлімді тоқтату мүмкін емес қой), өмір, тіршілік процесін
қайта тудыру арқылы іске асады.
Федоров пікірінше, тірілу, қайта туу мүмкіндігіне деген сенімді Иисус Христос берді.
Назарларыңызға
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Орыстың діни философиясы

Орыс философиясы

Чаадаевтің орыс тарихи либералдық материализмі

Орыс философиясының қалыптасу ерекшеліктері мен негізгі ағымдары

КЕҢЕСТІК ФИЛОСОФИЯ

Кеңестік философтар және олардың көзқарастары, тұжырымдары

Ортодоксалды мектептері

Аралығындағы орыс философиясы

Ньяя - гносеологиялық мектеп

ҚҰҚЫҚТЫҚ ІЛІМДЕР

Пәндер