АҚШ - тың сыртқы қарыздары

АҚШ-тың сыртқы қарыздары

Елдер арасындағы ақша капиталының миграциясы әлемдік қарыз капиталы рыногының механизмі арқылы жүзеге асады. Бұл рынок әр түрлі елдердің қарыз берушілер мен қарыз алушыларының қарыз капиталына деген жиынтық сұраныс пен ұсыныстан тұрады.

Қарыз капиталы - несиелерді ақшалай немесе тауарлы түрде, шетелден жоғары пайыз алу мақсатында беру. Әлемдік қарыз капиталының рыногын қалыптастыру дүниежүзілік шаруашылық кешенінің негізі болып табылады.

Қарыз капиталының халықаралық қозғалысы мемлекетаралық несиелер мен банк депозиттерімен байланысты. Қарыз капиталының әлемдік рыногы елдер арасындағы қарыз капиталының қорлануы мен қайта бөлуіне қатысты жүйені құрап және әрекет етуші капитал айналымына қызмет етеді.

Қажетті валютаны валюта рыногында сатып алуға немесе оны қарызға алуға болады. Осы мақсаттар үшін әлемдік қарыз капиталы рыногы немесе банк несие рыногы қызмет етеді. Осы рыноктың қалыптасуының алғышарттары халықаралық деңгейде несие қатынастарының тез дамуы болды. Әлемдік қарыз капиталы рыногы дамыған елдердің - АҚШ, Англия, Франция, Германия, Швейцария сияқты елдердің ұлттық рыноктары негізінде пайда болып, әлемдік шаруашылық шеңберінде капитал ауысу жүйесін қалыптастырды. Қарыз капитал рыногының қалыптасуының объективті негізі халықаралық еңбек бөлінісі мен өндірістің интерұлттандыруының әрі қарай дамуы болды.

Қазіргі уақытта әлемдік қарыз капитал рыногына бірқатар халықаралық қаржы ұйымдары кіріп, олар әлем бойынша зор көлемде қарыз капиталын жинап, оны қайта бөлуді жүзеге асырады. Осы орталықтарда валюталық, депозиттік, несиелік, эмиссиялық және сақтандыру операцияларының басым бөлігі іске асырылуда.

Әлемнің ең маңызды қаржы орталығы АҚШ-тың сыйымды капитал рыногы бар Нью-Йорк болып табылады. Нью-Йорктың қор биржасы әлемдегі ең ірі қор биржасы болып табылады.

Қарызға алынатын капитал дамыған, дамушы және өтпелі экономикасы бар елдер үшін ресурстардың көзі болып табылады. Әлемдік қаржы рыногының негізгі тұтынушылары дамыған елдер болуда.

Ел топтары

2015

2016

ОЭСР елдер

546, 2

853, 2

Дамушы елдер

36, 8

85, 8

Орта және Шығыс Еуропа елдері

1, 5

3, 8

Басқа елдер

25, 2

24, 8

Қарызданушылар топтары бойынша халықаралық қаржы-қаражаттың үлестірілуі (млрд. долл. )

ОЭСР елдер қарызға алынған ресурстардың 80%-нен астам үлесіне ие болған. Ал ірі қарыз алушыларға АҚШ, Жапония мен Германия кіреді. Бұл рынокты дамушы елдер кең пайдалануда. Қазіргі жағдайда, әлемдік қаржы рыногында дамушы елдердің жағдайы қиындады. Өйткені ресурстарды тартуда, жоғары білімді және мәдениетті халқы бар, жоғары маманды жұмысшы күші бар, дамыған ғылыми-индустриалды потенциалы бар өтпелі экономикадағы елдер белсенді бәсекелес болып отыр.

АҚШ Халықаралық инвестициялары балансы

АҚШ-тың шетелдік активтері

2015ж.

2016ж.

АҚШ-тың ресми алтын валюта резервтері

719, 6

1253, 7

Мемлекеттік басқа активтер, оған ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді мемлекеттік заемдар қосылған

68, 7

85, 5

АҚШ-тың шетелдердегі жеке активтері

620, 9

1120, 4

Тікелей инвестициялар

228, 3

326, 9

Портфельдік инвестициялар

63, 1

156, 8

АҚШ-тың бюджеттен тыс корпарацияларының шетелдердегі активтері

35, 9

32, 9

АҚШ банктерінің шетелдердегі активтері

293, 5

603, 8

АҚШ-тың шетел салымшыларының алдындағы міндеттемелері

2015ж.

2016ж.

Шетелдік мемлекеттік салымдар

180, 4

322, 1

Басқа міндеттемелер

398, 3

1464, 1

Тікелей инвестициялар

108, 7

328, 9

Портфельдік инвестициялар

93, 6

490, 2

АҚШ-тың банк емес корпорацияларының шетелдік міндеттемелері

30, 6

35, 5

АҚШ банктерінің шетелдік міндеттемелері

165, 4

609, 5

АҚШ халықаралық инвестициялары балансы

1409

-5322

Мемлекеттік сыртқы қарыздың негізгі көздері:

1910 жыл

2011 жыл

2013 жыл

2015 жыл

2017 жыл

$2, 7 млрд

(ЖІӨ - 8% )

$15, 1 трлн

(ЖІӨ - 100% )

$17, 5 трлн

(ЖІӨ - 106% )

$19, 9 трлн

(ЖІӨ - 108% )

$18, 1 трлн

(ЖІӨ - 109% )

АҚШ-тың сыртқы қарыздарының өсімі

АҚШ-тың сыртқы қарыздарының сыртында өзде де берешектер көлемі

«Мемлекеттік қарыздың жыл санап ұлғайып келе жатқаны қарапайым халықты алаңдатқанымен, ресми Вашингтонның оған əлі күнге дейін үйреншікті қарауы қынжылтады. Берешек мөлшері жыл сайын 0. 5 триллионнан 1 триллионға дейін артып отыр. Егер біз нағыз экономикалық, супер державаға атанғымыз келсе, қарыздың бұлай шарықтай беруі жақсы емес»

«Бұл жағдайда Үкіметтің 2 таңдауы бар: мемлекеттік қарыз көлемін арттыру немесе шығындарды қысқарту. Мемлекеттік жəне муниципалды қазынашылық құнды қағаздар шығаруды доғара тұрып, зейнетақы, мүгедектер мен мемлекеттік қызметкерлерге төленетін əлеуметтік төлемдер қорына қаржы құю» керектігін айтты.

Стивен Мур

Бұрынғы бюджет маманы, американдық экономист