ЭКОНОМИКАЛЫҚ ІЛІМ ТАРИХЫ

Презентация қосу

Меркантилизм мен
физиократияның ұқсастығы
мен айырмашылығы
Жоспар:

I. Кіріспе
Экономикалық ілім тарихы даму кезеңдері
ІІ. Негізгі бөлім
А)Меркантилизм мектебі: өкілдері, ұстанған бағыттары
Ә)Физиократия мектебі: өкілдері мен ұстанған
бағыттары
Б) Меркантилизм мен физиократияның ұқсастықтары
мен айырмашылығы
ІІІ. Қорытынды
IV. Қолданылған әдебиеттер
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ІЛІМ ТАРИХЫ
Қоғамдық өндірістің қалыптасуы мен даму тарихын,
сондай-ақ адамзат қоғамының даму эволюциясының
барысындағы экономикалық ой-пікірлердің пайда болуы,
даму кезеңі мен алмасуының тарихи процесін зерттеуді
айтамыз.

Экономикалық ой- пікірлердің ғылыми тұжырымдалып
қалыптасуы сауда, өнеркәсіп капиталының дами бастауына
байланысты болды. Бұл кезең негізінен Еуропада XVI- XVII
ғасырларды қамтиды. Қазақстан елінде XIX ғасырдың соңы
мен XX ғасырдың басында сауда капиталы, тауар- ақша
айналымы, халықаралық рынок, еңбек бөлінісіне қамту
процесі бірте-бірте жанданған.
Экономикалық ілім тарихы даму кезеңдері

Меркантилизм

Физиократия

Классикалық

Марксизм
Неоклассикалық

Кейнсиандық
Меркантилизм – ол, французша
mercantіlіsme, италия тілінен
mercante –саудагер‚ көпес деген
мағына білдіреді. Бұл
капиталдың бастапқы қорлану
дәуірінде дүниеге келген сауда-
өнеркәсіп буржуазиясының
экономикалық теориясы мен
саясаты.

Физиократия
французша physiocrates,
грек тілінен φύσις —
табиғат және κράτος —
күш, билік деген мағынаны
білдіреді. Физиократизм
XVIII ғасырда , шамамен
1750 жылы Франсуа Кенэ
негізін салған француз
Меркантилизм - байлықтың көзі тек саудада деп түсінді,
яғни сырттан бағалы металлдарды арзанға сатып алып елге
жинау беру және оларды басқа елдерге қымбатқа сату.
Меркантилизмнің басты өкілдері – Антуан де Монкретьен,
Томас Мэн, Жан Батист Кольбер, У.Стаффорд.
Меркантилистер қоғамдық байлықтың негізі ақша, алтын деп
білді, яғни сыртқы сауданың мақсаты елге алтын және күмісті
көптеп тарту. Меркантилизмге 2 жақты сипаттама беруге
болады:
1. Ол капиталдың бастапқы жинақталуы кезеңінде мемлекет
байлығын көбейтудің және сауда буржуазиясын жақтайтын
мемлекеттің экономикалық саясаты ретінде
2. Айналыс саласында байлықтың ұлғаю заңдылықтарын
және мүмкіндіктерін анықтайтын, мемлекеттің
меркантилистік саясатын негіздейтін теориялық концепция
ретінде
МЕРКАНТИЛИЗМ МЕКТЕБІ ӨКІЛДЕРІ

Томас Мэн Антуан де Монкретьен Уильям Стаффорд

Жан Батист Кольбер
ФИЗИОКРАТИЯ МЕКТЕБІ ӨКІЛДЕРІ

Франсуа Кенэ Анн Жак Тюрго Виктор де Мирабо

Дюпон Неймур
Физиократия - бұл мектептің негізін салушылар -
француз ғалымдары Франсуа Кенэ мен Анн Тюрго.
Физиократтардың пікірінше, қалыпты қоғам тепе-теңдікте
тұруы керек және оған жету үшін ақшаны жинамай, ауыл
шаруашылығын дамыту керек. Себебі жер байлықты
көбейтетін бірегей қасиетке ие болмақ. Олардың
экономикалық теориясының негізі «таза өнім» болды. Таза
өнім бұл – жерді өңдеуден алынған өнімнің артығы
түсінілді. Кенэ таза өнімге байланысты 3 тапты бөліп
көрсетті:
1. Өндіруші тап – таза өнімді өндіретіндер, яғни жерді
өңдеуші жұмысшылар
2. Иемденуші тап – жер иеленушілерді және билік
басындағларды қамтыды
3. Өндірмейтін тап – жер өңдеумен айналыспайтын
адамдар
Меркантилизм

Ерте меркантилизм
Кейінгі меркантилизм
Оның негізін «ақша
балансы» құрады. Елдің Активті сауда балансы
ішінде ақшаны ұстап қалу концепциясына
үшін әртүрлі шаралар негізделген. Елге ақшаны
қолданған. Алтын мен алып келудің негізі –
күмісті мемлекеттен экспортталатын тауар
шығармауға тырысқан. көлемін арттыру. Мемлекет
Импортты қысқартып, мануфактуралық өндірісті,
экспорты барынша делдық сауданы, дайын
ұлғайтқан. Сондықтан да, өнімдерді экспорттауға
экспортталатын тауарға рұқсат етілді.
жоғарғы баға мен жоғары
кеден салықтарын орнатқан.
Франсуа Кенэ Анн Тюрго
(Азаматтар бойынша) (Фермерлер бойынша)

Өндіруші тап – таза
Жұмысшы тап –
өнімді өндіретіндер,
жұмысшы күшінен басқа
яғни жерді өңдеуші
ештеңесі жоқ
жұмысшылар

Иемденуші тап – жер
иеленушілерді және Капиталистер – өндірістің
билік басындағларды иесі
қамтыды

Өндірмейтін тап – жер
өңдеумен
айналыспайтын адамдар
Сипаттамалар Меркантилизм Физиократия
Байлық көзі Ақша (алтын мен күміс) Құнарлы жер мен оның
өнімдері
Негізгі Сыртқы сауда мен Ауыл шаруашылығы
экономикалық өндіріс(өнеркәсіп) өнеркәсібі
ортасы
Мемлекеттің рөлі Экономикалық іс- Экономикалық процесте
әрекетті бақылауға қажетсіз(табиғатта
қажетті өздігімен болатын
құбылыс)
Экономикалық Протекционизм Экономикалық либерализм
саясат принципі
Экономикалық Ақшаның ағылуын Мемлекет қаражатын
өсудің концепциясы экспорттың көлемін материалдық өндіріс
көбейту, яғни актив саласындағы өнімді еңбек
сальдо арқылы келеді арқылы көбейту
Макроэкономикалы Мемлекеттің бақылауы Нарықтағы ұсыныс пен
қ тепе-теңдік нәтижесінде сұранысты өздігінен
принципі бақылау салдарынан
Қорытынды
Экономикалық ілімдер тарихы ғылым ретінде ХVІІ ғасырда
пайда болды, осы кезде тауарлы-ақша қатынастары кең дамып,
оның даму заңдылықтарын қарастыру мен зерттеудің бастауы
болып табылады. «Меркантилизм» бірінші экономикалық ілім
болып табылады. Осы ілімнің негізгі мазмұны мынада:
меркантилистер байлықтың қайнар көзі мен қоғамның әл-
ауқаттылығы материалдық игіліктер өндірісінде емес, ол тауар
мен ақша айналымы саласында болады деп есептеді. Олардың
ойынша, қоғамның әл-ауқаттылығына сырткы сауданы реттеу,
тауарды сыртқа шығару басқа елден әкелінуінен артып тұруы
мен елдегі ақша капиталы (алтын, күміс) қорлануының
арқасында қол жеткізіледі. Меркантилистік саясат елге
барынша көп мөлшерде алтын мен күмісті жинауды көздейді.
Меркантилизмнің нағыз өкілдері — Уильям Стаффорд және
Томас Мэн болып табылады.
Қорытынды
Қоғам байлығы сауда да емес, ол өндірісте пайда
болатындығы туралы идея алғашқы рет физиократтар
мектебінің еңбектерінде пайда болды. Осы мектептің басты
тұлғасы — Франсуа Кенэ еді. Ол ұлттық байлықтың қайнар көзі
– ауыл шаруашылығының енбегі деп есептеді. Кейінірек бұл
Уильям Петти, Адам Смит және Давид Рикардо еңбектерінде де
қарастырылды. Олар ұлттық байлықтың қайнар көзі тек ауыл
шаруашылығының еңбегі ғана аркылы емес, барлық өндіріс
саласындағы еңбекте, яғни ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп және
құрылыс өндірісі болатындығын айғақ етті.
Қолданылған әдебиеттер тізімі

1. Я.Әубәкіров, «Экономикалық теория негіздері» - Эверо,
2014жыл – 500бет
2. Б.Нұрманова, Ғ.Даулиева, «Экономикалық ілімдер
тарихы» - Қазақ университеті, 2013жыл – 223бет
3.Шеденов Ө.Қ., Жүнісов Б.А., «Экономикалық ілімдер
тарихы» - Алматы: А-Полиграфия, 2006жыл – 314бет
4. http://
www.ekonomika-st.ru/ekonomika/ekon-teorija/ekon-teorija-1.ht
ml
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Саясаттану туралы

Этика құрылымы мазмұны

Болмыстың негізгі формалары

Адамдар өмірі құбылмалы, күрделі және қайшылығы мол өмір

Саяси институттар

Карл Маркстің өмірбаяны және экономикалық теориясы

ПСИХОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ЖАЛПЫ

Экономика және экономикалық жүйелердің типтері

Маркентилизм еркшеліктері

Дін анықтамалары

Пәндер