Есту қабілеті бұзылған балалар

Презентация қосу

Психикалық даму
бұзылуының түрлері
Орындаған: Олжатаева Жаркынай
ДФ – 13
Жоспары

1. Психикалық даму бұзылуының түрлерінің психологиялық сипаттамасы
2. Олигофрения
3. Олигофрения классификациясы
4. Олигофренияның клиникалық формалары
5. Психикалық дамуы тежелген балалар (ПДТ)
6. Классификация К.С.Лебединская
7. Есту қабілеті бұзылған балалар
8. Көру қабілеті бұзылған балалар
9. Пайдаланған әдебиеттер
Психикалық даму бұзылуының түрлерінің
психологиялық сипаттамасы
Ауытқулы дамудың алғашқы ғылыми технологияларының бірі ретінде Л.С.Выготкий ұсынған
классификацияны есептеуге болады.Ол негізгі үш кемістік: қабылдаушы мүшелердің
жетілмеуі немесе зақымдануы (соқырлық, саңыраулық, соқыр саңыраулық), жауап беруші
аппараттың кемшілігі немесе зақымдануы(мүгедек) және орталық жүйке жүйесінің кемістігі
немесе зақымдануы (кемақылдылық).
Қазіргі кездегі психикалық дизонтогенез түрлерінің кең таралған классификациясы В.В.
Лебединский ұсынған классификация, ол психикалық дизонтогенезді классификациялауы;
І топқа ретардация типіндегі ауытқулармен жетілу дисфункциясы жатады:
Жетілмей қалу;
Тежелген даму .
ІІ топқа зақымдану типіндегі ауытқулар жатады:
Зақымданған даму;
Дефицитарлық даму.
ІІІ топқа асинхрония типіндегі және эмоциональды ерік жігер бұзылулары ауытқулар жатады.
Бұрмаланған даму;
Дисгормониялық даму.
Олигофрения
Олигофрения дегеніміз орталық жүйке жүйесінің органикалық зақымдануы
нәтижесінде танымдық іс әрекеттің түбегейлі бұзылуы. Олигофрения грек тілінен
аударғанда «ақылы аз» деген мағынаны білдіреді.Бұл терминді ХІХ ғасырдың
басында неміс психиатры Э.Крепелин енгізді.
Қазіргі кезде ақыл - ойдың кемістігі педагогикалық және психологиялық тұрғыда
ең көп зерттелген мәселе болып табылады.
Деменция – егер ақыл-ойдың кемістігі 2-3 жасқа дейінгі кезеңде әр түрлі
органикалық зақымданулардың әсерінен пайда болса, ал одан кейін пайда болған
ой өріс кемістігі ұғымына деменция кіреді.
Деменция себептері түрлі жарақаттар мен ми аурулары (менингит,
энцефалит,менингоэнцефалит)
Олигофрения классификациясы

Аурудың фомасына қатысты емес олигофрения кезіндегі психикалық жетілмеудің үш
тобын көрсетеді: идиотия, имбецильділік және дебильділік.
Идиотия (лат. “idiotea” — нақұрыс) –олигофренияның ең ауыр формасы. Науқастардың
психикалық дамуы үш жасар баланың дамуына дейінгі кезеңге жетпейді. Олар өздерін
күте алмайды.
Имбецильдік (лат. “imbecillus” — әлсіз)–олигофренияның орташа дәрежесі.
Науқастардың сөздік қоры аз, эмоционалдық реакциалар дамыған, өзін күте алады, қол
еңбектің қарапайым түрлерін меңгере алады. Олардың психикалық дамуы 3—7-жасар
баланың деңгейіне сәйкес келеді.
Дебильділік –психикалық жетілмеудің ең жеңіл дәрежесі.Науқастар арнайы мекемелерде
мектептік және кәсіби оқытуға қабілетті. Олардың сөздік қоры үлкен, Қоршаған
отрадағы жағдайларды олар бір жақты қабылдайды. Олар өте сенгіш болып келеді және
өзбетінше өмір сүруге қабілетті. Дебильдердің психикалық дамуы 8—12 жасар
Аурудың фомасына қатысты емес олигофрения кезіндегі
психикалық жетілмеудің үш тобын көрсетеді: идиотия,
имбецильділік және дебильділік.

Дебильділік Имбецильділік
Идиотия
Олигофренияның клиникалық формалары:

- олигофренияның күрделі емес формасы.
- нейродинамикалық бұзылыстарымен күрделенген олигофрения.
- психопатологиялық бұзылыстарымен күрделенген олигофрения.
- эпилептиформалы бұзылыстарымен күрделенген олигофрения.
- мидың маңдай бөлігінің қызметтерінің ауыр бұзылыстарымен күрделенген
олигофрения.
- жеке анализаторлар жүйелерінің ауыр бұзылыстарымен күрделенген
олигофрения.
- органикалық деменция.
- эпилептикалық деменция.
- шизофрениялық деменция.
Психикалық дамуы тежелген балалар (ПДТ)

(ПДТ) Психикалық дамуы тежелу ХХ ғасырдың ортасында пайда болған.
Психикалық дамуы тежелген балалар дегеніміз оқу бағдарламасын меңгеруде
қиындықтарға кездесетін үлгермеуші балалар.
1966 жылы М.С. Певзнер ПДТ классификациясын ұсынды:
• Қалыпты интеллект пен эмоционалды – ерікті саласының жетілмеуі, яғни асқынбаған
гармониялық инфантилизм.
• Танымдық әрекеттің жетілмеуі.
• Танымдық әрекеттің жетілмеуі, нейродинамикалық бұзылуларымен асқынған,
психофизикалық инфантилизм.
• Танымдық әрекеттің жетілмеуі, сөйлеу қызметінің кемістігімен асқынған
психофизикалық инфантилизм.
Классификация К.С.Лебединская

ПДТ классификациясын К.С.Лебединская 1980
жылы ұсынған.Бүл 4 бөлінді.
Конституциональдық ПДТ;
Соматогендік ПДТ;
Психогендік ПДТ;
Церебральды органикалық ПДТ.
Есту қабілеті бұзылған балалар

Есту қабілеті бұзылған адамдардың мінез құлық ерекшеліктері мен психологиясы алғашқы
рет ХІХ ғасырдың ортасында зерттелген.
Есту қабілеті бұзылу түрлері түрлі аурулардың салдарынан болуы мүмкін.Оларға; менингит,
энцефалит,қызылша және олардың асқынулары, отит т.б бар.Ішкі құлақпен есту жүйесінің
негізі зақымданса,саңыраулық пайда болады.
Есту қабілеті бұзылған балалардың психикалық дамуының негізгі 2 заңдылығын көрсетуге
болады.(И.М.Соловьев)
1 заңдылық есту бұзылу салдарынан саңырау балаға келіп жететің сыртқы орта әсерінің
көлемі шектеледі, оның қоршаған ортамен өзара әрекеті,адамдармен қарым қатынасы
қиындайды.
2 заңдылық есту қабілеті зақымданған балалардың психикалық даму қарқынының сау
балалардан айырмашылыңы И.М.Соловьев есту қабілеті бұзылған балалардың осылайша
суреттейді : сау бала мен естуге мүмкіндігі шектеулі психикалық әрекеті арасындағы
айырмашылық онтогенездің бастапқа кезінде болады.
Саңырау балалар (мүлдем естімейтің балалар) жүре және туа пайда болады.
Нашар еститіндер немесе тосаңқұлақтық

Жеңіл дәрежеде Орта дәрежеде
Сыбырлап сөйлеу 3-6 Сыбырлап сөйлеу 1-
м 3м
Қалыпты сөйлеу 6-8 м Қалыпты сөйлеу 4-6м

Ауыр дәрежеде
Сыбырлап сөйлеу 1м
Қалыпты сөйлеу 2-4м
Көру қабілеті бұзылған балалар

Тифлопсихологиялық сенсорлық кемістігі бар балалардың психологиялық
дамуын қарастыратын арнайы психология бөлімі.Яғни соқыр балалардың
танымдық іс әрекеттерің сезімдерін, эмоциональдық саласын жеке тұлға
қалыптасуын зерттейді.
Көру қабілеті бұзылған балалар классификациясы
Соқырлық
Тотальдік соқырлық немесе көрмейтіндер
Жартылай немесе парциалды соқырлық
Нашар көретіндер
Пайдаланған әдебиеттер

1.Власова.Т.А.,Певзнер М.С. О детях с отклонениями в
развитии.М.,1973.
2.Гаврилушкина О.П. Воспитание и обучение умственно отсталых
дошкольников. М.,1985.
3.Основы дефектологии. В.А.Лапшин,Б.П.Пузанов.М.,1991.
4.Основы специальной психолгии. Под ред. Л.В.Кузнецовой.М.,2003.
5.Психология аномальных детей и подростков-патопсихология.М.-
Воронеж.,1996.
6.Рубинштейн С.Я. Психология умственно отсталого
школьника.М.,1979.

Ұқсас жұмыстар

Есту қабілеті бұзылған балалардың тәрбие жұмыстарының ерекшеліктері

Объект Есту қабілеті бұзылған адамдар

Есту қабілеті зақымдалған балаларды тәрбиелеудің маңызды және даму ерекшеліктері

Дамуында ауытқушылығы бар балалар категорияларының жіктелуі

Есту бұзылыстары бар балалардың оқыту ерекшеліктері

Сөйлеу қабілетінің дамуы

ПСИХИКАЛЫҚ ДАМУДЫҢ ТЕЖЕЛУІНІҢ ЗЕРТТЕЛУ ТАРИХЫ

Есту қабілетін дамыту

Естімейтін баланың сөйлеу тілінің жылдам

Көру қабілеті зақымдалған балаларға көмек көрсетудің психологиялық - педагогикалық негізі

Пәндер