Катализдің түрлері және маңызы

Презентация қосу

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Катализдің түрлері
және маңызы

Орындаған:Файзулла Арайлым Ғалымқызы
Жоспар:
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1)Катализ құбылысы,өзіне тән ерекшеліктері.
2)Катализдің түрлері
3)Гомогенді катализ.
4)Гетерогенді катализ
5)Катализдің қолданылуы мен маңызы
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Көптеген химиялық реакциялардың жылдамдығын
реакцияға бөгде бір заттарды қатыстыру арқылы өзгертуге
болады.Бөгде заттардың аз ғана мөлшері әсерінен реакция
жылдамдығы кенеттен өседі,не азаяды,ал бөгде зат
реакция аяғында таза күйінде бөлініп шығады.Бұл
құбылысты «катализ» деп,ал реакция жылдамдығын
өзгертетін бөгде затты «катализатор»деп атайды.
Катализ құбылысы ерте заманнан белгілі,бірақ оны ғылыми түрде
зерттеу өткен ғасырдың басында басталған.Катализ дейтін терминді
ғылымға 1836 жылы Берцелиус енгізген. Катализдік реакциялар
табиғатта кең таралған,олардың химиялық технологияда және өмірде де
маңызы өте зор.Катализатор қолдану арқылы қажетті бағытта жүргізе
аламыз.
Химиялық өнеркәсіптің өте маңызды
үдерістері – күкірт қышқылын алу,аммиакты
синтездеу,азот қышқылын алу көптеген
реакциялар катализатор қатысында
жүреді.Кейбір катализаторсыз өтеді дейтін
реакциялардың өзінде ыдыс
қабырғасы,реакция жүретін орта (су)
немесе реакция өнімі катализдік қасиет
көрсетіп реакция жылдамдығын өзгертеді.
Катализаторсыз жер бетінде тіршілік Бұл үдерістер биологиялық
те мүмкін емес деуге болады.Тірі катализатордың,яғни ферменттердің
жасушаларда белоктың,майдың, қатысында өтеді.Ферменттердің катализдік
көмірсулардың және басқа күрделі активтігі химиялық катализаторлың
молекулалары синтезі мен активтігінен әлдеқайда
олардың ыдырау үдерістері жүреді. жоғары.

Мысалы,ферменттің 1 молі бөлме
температурасында 1 секундта 720 200°C температурада спирттің
моль спирті 0,1-1 молін ғана сірке
сірке альдегидіне альдегидіне айналдырады н/е
айналдырады,өндірісте қолданатын 3 моль фермент 0 °C-де 1
катализатордың1молі с.ішінде сутек асқын
(мысалы,мыстың 1моль атомы) оксидінің 200000 молін
ыдыратады.
Катализ

Гомогенді Гетерогенді
Катализатормен әрекеттесуші заттар біртекті жүйе
құрап, бір фазада болса гомогенді катализ, ал әр
түрлі фазада болса гетерогенді катализ деп атайды.
Гомогенді катализ
Реакцияласушы заттар, реакция өнімдері
және катализатор барлығы да бір фазада
болатын үдеріс.Көбінесе,сұйық
не газды ортада өтеді.
Кемшілігі:
гетерогенді катализге қарағанда аз тараған;
Артықшылығы:
реакция жүргенде катализатордың
әрекеттесуші реагенттердің бірі-бірімен аса
тұрақсыз аралық қосылыс түзуі, сосын оның
келесімен тез әрекеттесіп қатализатордың
қайта қалпына келетіні;
Ерекшелігі:
кинетикасы жағынан ерекшеленеді
гетерогенді катализден.
Гетерогенді катализ
Гетерогенді катализ реакцияласушы заттар,реакция өнімдері,
катализатор әр түрлі фазада болатын үдерісті айтады.
Гет.кат.түрлері:
а) қатты катализатор б) қатты катализатор

газ газ сұйық сұйық
Артықшылығы: микрогетерогендік катализ коллоид бөлшектердің
қатысуымен сұйық фазада өтеді;
Ферментік катализ үлкен маңызға ие,өсімдік және жануарлар
жасушаларында жүреді,мұнда коллоидты түрде еріген белоктік
бөлшектер-ферменттер тірі табиғаттағы күрдеі органикалық
процесстердің жүруін тездетеді.
Катализдің қолданылуы және маңызы:
Катализ бейорганикалық химия өнеркәсібінің мынадай маңызды
өнімдерін шығару үшін қолданыс табады.

Автомобильдер
Сутегі Органикал Мономерлерді және
Мұнай Соңғы
Аммиак ық заттар полимерлеп өндіріс
өнімдерін өңдеу жылдары
Күкірт технология және әдістері энергетикалық, шығаратын
поликонденс газдарды
және сында катализаторды экологиялық
ация қолдануға міндеттерді тазалауда
Азот катализ катализаторларды
тотықтыру, жасап,жоғары негізделген.Кей шешуде,яғни
қышқылд кеңінен
молекулалық інгілерге жасауда
ары гидридсизд катализдік қолдана
ендіру,гидр Қосындыларды бастады
крекинг,рифор
аттау,гидра тікелей алу минг,көмірсуте
тсызданды ктерді
ру изомерлеу.

.
Қорытынды:
Катализ- энергетикалық тосқауылды жеңілдетуде,
химиялық өзгерістердің жолын реттеуде үлкен рөл
атқарады.

Ұқсас жұмыстар

Гетерогенді катализ

Химиялық реакциялардың кинетикалық жіктелуі

Ферментті катализ

Ферменттердің әсер ету механизмдері

Химиялық реакциялардың жылдамдығы

Фермент препараты

ФЕРМЕНТТІҢ БӨЛІНУІ

Химиялық реакциялардың кинетикасы

Жүйе күйі

Жартылай қаттықанаттылар немесе қандалалар отряды — Hemiptera

Пәндер