Дизель қозғалтқышы

Жылу қозғалтқышы

және қоршаған орта.

Адамдардың табиғатсыз күні жоқ,

Табиғаттың оны айтуға тілі жоқ.

Қоршаған ортаның қандай болғанын қалаймыз?

Бүгінгі таңда не көріп жүрміз?

Жылу қозғалтқыштарын

жасау тарихының

хронологиясы

Д. Папеннің бу машинасы

Алғашқы поршенді бу машинасы- 1690 жыл

Т. Ньюкоменнің шахтадан су шығаратын бу машинасы

1711-1712 жж . Ағылшынның темір ұстасы Томас Ньюкомен алғаш рет поршенді бу машинасын ойлап тауып жасап шығарды.

И. И. Ползуновтың бу қозғалтқышы

1763жылы сәуір айында

И. И. Ползунов өзінің бу қозғалтқышын завод жұмысында қолданып көрді.

Дж. Уаттың бу қозғалтқышы-1782 ж

Н. Оттоның іштен жану қозғалтқышы

1863 жылы бензин мен ауаның қоспасымен жұмыс істейтін алғашқы поршенді қолдан тұтанатын авиациалық мотордың үлгісін жасады.

Алғашқы екі тактілі жылу қозғалтқышын жасаған- Рудольф Дизель (1858 - 1913 )

«Карбюраторлы іштен жану қозғалтқышы»

Алғашқы іштен жану қозғалтқышын жасаған - Жан Этьен Ленуар (1822 - 1900 )

Карбюраторлы іштен жану қозғалтқышының құрылысы

Төрт тактылы іштен жану қозғалтқышы автомобиль, жеңіл самолеттерде қолданылады. Суретте қозғалтқыштың жұмыс істеу принципінің төрт тактісі көрсетілген::

Сору -> Сығу -> Жұмыстық жүріс -> Шығару

Іштен жану қозғалтқышы

(моделі)

Карбюраторлы іштен жану қозғалтқышы

Карбюраторлы қозғалтқыш.

Жетістіктері

1. Массасы жеңіл;

2. Өте компактылы;

3. Пайдалы әсер коэффициенті (25-30%)

Кемшіліктері

1. Жоғары сапалы отын қажет етеді;

2. Құрылымы күрделі;

3. Иіннің айналу жыл-

дамдығы жоғары;

4. Улы газдар;

5. Шу.

Төрт тактілі Дизель қозғалтқышы

1897 жылы неміс инженері Рудольф ДИЗЕЛЬ (1858 - 1913) жасап шығарған.

Сору немесе кіргізу тактісі

Поршень жоғарғы шеткі орыннан төмен қарай қозға-лады, оның үстінде-гі көлемнің үлғаю-ынан ауа сирейді де, 1 қақпақша ашылып, цилиндр-дің ішіне ауа сорылады

Сығу тактісі

Әрі қарай поршень жоғары қозғалып, ауа сығылады да цилиндрдің ішіндегі қысым 1, 2*106 Па-ға жетіп, ол темпера-тураның 500-700 0С-ға дейін жоғарылуын тудырады.

Сығылған қызған ауаға сорғының және бүркігіштің көмегімен жанғыш қоспа бүркіле-ді. Жоғары темпера-тураның әсерінен қоспа тұтанады. Оның жану уақыты бензиннің жану уақытынан ұзақ.

Жану нәтижесінде пайда болған газ поршеньге үлкен қысыммен әсер етіп оны төмен қарай қозғап, пайдалы жұмыс атқарады. Жану процесінің соңында газ адиабаталық ұлғаяды да, тактінің аяғында шығару клапаны ашылады, газдың қысымы азаяды.

Жұмыстық жүріс тактісі

Шығару тактісі

Поршень жоғары қарай көтеріліп шығару клапаны арқылы газды сыртқа атмосфе-раға шығарады.

Дизель қозғалтқышы

Екі тактілі Дизель қозғалтқышы

Дизель қозғалтқышы

Жетістіктері

1. Ауаға улы заттардың бөлінуі 2/3-ге аз;

2. Қолданылатын отын түрі арзан;

3. Қолданылу мерзімі біршама ұзақ;

4. Қарапайым құрылғы.

5. П. Ә. К-і біршама жоғары 35-40%

Кемшіліктері

1. Қыстың күні іске қосылуы темпера-тураға тәуелді;

2. Қоректендіру жүйесін қайта жөндеу күрделі;

3. Жұмыс кезінде шуыл.

4. Көлемі жағынан үлкен.

5. Улы газдар бөледі.

Бу турбинасы

Бу турбинасы - бу немесе жоғары температураға дейін қыздырылған газ арқылы қозғалтқыш білігін поршеннің, шатунның және иінді біліктің жәрдемінсіз тікелей айналдыратын жылу қозғалтқышы.

Бу турбинасының құрылысы

Екі корпусты бу турбинасы (қақпағы алынған) : _x000b_1 - жоғары қысым корпусы; 2 - лабиринтті тығыздағыш; 3 - Кертис доңғалағы; 4 - жоғарғы қысым роторы; 5 - жалғастырушы муфта; 6 - төменгі қысым роторы; 7 - төменгі қысым корпусы.

Бу турбинасы

Жетістіктері

Кемшіліктері

Инерциялығы, яғни турбинаны қосу немесе тоқтату үшін біршама уақыт қажет;

Айналу жылдамдығын реттеу мүмкіншілігі-нің жоқтығы;

Кері жүрістің жоқтығы.

Жылдам айналғыштығы;

Ықшамдылығы;

Қуаттылығы;

П. Ә. К. -нің жоғары-

лығы - 40 %.

Реактивті қозғалтқыштар

Ашылу тарихы

Ғылымда реактивті қозғалыс деп дененің бір бөлігінің одан бөлінгенде қалған бөлігінің қозғалысын айтады.

Реактивті қозғалтқыштар қазіргі таңда космосты игеру мақсатында кеңінен қолданылуда. Сонымен қатар олар метеорологиялық мақсатта және түрлі радиустағы әскери ракеталарда қолданылады.

Сұйық реактивті қозғалтқыштарда отын ретінде керосин, бензин, спирт, анилин, сұйық сутегі және т. б пайдаланылады.

Отын жану үшін тотықтырғыш ретінде сұйық оттегі, азот қышқылы, сұйық фтор, сутегі оксиді қолданылады.

Отын және тотықтырғыш арнайы бактарда сақталады, сорғының көмегімен жану камерасына беріледі, жану нәтижесінде қысым 50 атм-ға, ал температура 3000С жетеді.

Жоғарғы қысым мен температурадағы газ жану камерасының алдыңғы қабырғасына сопло орналасқан артқы қабырғасына қарағанда көп қысым күшін тудырады.

Сондықтан олар сопло арқылы үлкен жылдамдықпен сыртқа шығарылады да, ракетаны алға қарай қозғалысқа келтіреді.

Жылу қозғалтқышының пайдалы әсер коэффициенті және оны арттыру жолдары.

Кез-келген жылу қозғалтқышының жұмысы п. ә. к. -мен сипатталады: П. Ә. К. =А/Q1*100%=(Q1-Q2) /Q1*100% П. Ә. К. = 15 - 40%

Жылу қозғалтқышының п. ә. к. -і:

Қыздырғыш Т1

Жұмыстық дене(газ)

Салқындатқыш Т2

Q 1

Q 2

A = Q 1 - Q 2

Карно Никола Леонард Сади (1796-1832 г. ) - француз физигі әрі инженері. «Размышления о движущей силе огня и о машинах, способных развивать эту силу» атты еңбегінде өз зерттеулері жайында жазды. Ол идел газбен жұмыс жасайтын идеал жылу машинасын ойлап тауып, оның п. ә. к. -і:

Ұқсас жұмыстар

Іштен жанатын қозғалтқыш

Карбюраторлы іштен жану қозғалтқышы

Жылу қозғалтқыштар

Жылу қозғалтқыштары. Олардың энергетиканың дамуындағы рөлі

Іштен жану қозғалтқыштарының даму этаптары

Іштен жанатын қозғалтқыштары

Тепловоз шанағы

Көліктегі сутегі

ҚҰРАСТЫРМА ЭЛЕКТР ЖАБДЫҚТЫ ЖҮЙЕСІ ҮШІН БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІН ЖАСАУ

Жүк стансаларының арналуы

Пәндер