Жүрек гликозидтері

Презентация қосу

Жүрек гликозидтері.
L/O/G/O
Орындаған: Амангелді М.
Қабылдаған: Күзембекова Г. L/O/G/O
Жоспары:

I. Жүрек гликозидтері сипаттама
II.Жүрек гликозидтері бар өсімдіктер
III.Фармакодинамикасы
IV.Фармакокинетикасы
Пайдаланылған әдебиет

www.themegallery.co
.
Жүрек гликозидтері (грекше glykys – тəтті) -
өсімдік текті азотсыз қосылыстар,
декомпенсацияланған миокардқа кардиотоникалық
əсер береді жəне жүрек жетімсіздігін емдеу
мақсатында қолданылады. «Созылмалы жүрек
жетімсіздігі» термині бұл əртүрлі механизмдер
бойынша дамыған патологиялық күйлерді білдіреді,
бұл кезде жүрек мүшелер мен ұлпаларды қанмен
қамтамасыз ету мүмкіндігін ақырындап жоғалтады.
Созылмалы жүрек жетімсіздігімен халықтың 0,5-2%-
ауырады, оның 10% егде жастағы жəне қарт адамдар.

www.themegallery.co
Əр жылдық ауыру 100 мың халыққа 300-дей
жағдайға жеткен, жыл сайын аурулар саны көбейіп
барады. Бұл өткір миокард инфарктысының өсуі мен
қарт адамдар санының өсуіне негізделген.
Созылмалы жүрек жетімсіздігінде ауыр өту ағына
байланысты өлім 15% тен 50-ке дейінгі аралықты
құрайды. Диагнозды анықтап болғаннан соң ер
кісілерде өмірдің орташа ұзақтығы 1,7 жыл,
əйелдерде 3,2 жылды құрайды. Аурудың ең кең
таралған түрі – сол қарыншаның систолалық
дисфункциясына негізделген жүрек жетімсіздігі

www.themegallery.co
Жүрек гликозидтері бар өсімдіктер

www.themegallery.co
Бұл патологияда жүректің шығару көлемі төмендейді, пост
күш түсу, жүректің жиырылу жиілігі, циркуляцияда қан
көлемі өседі, артериалы вазоконструкция, гипертрофия
жəне миокардтың ремоделденуі дамиды. Жүрек
жетімсіздігіне нейрогумаралды факторлардың балансының
бұзылысы тəлі, вазопрессин, норадреналин, адреналин,
эндотелиндердің, ренинның, цитокиндердің секрециясы
күшейеді, азот тотығының, простоциклин жəне
эндотелинды гиперполярлаушы фактордың секрециясы
төмендейді. Жүрек жетімсіздігінің алғашқы белгілері бар
ауруларды компенсация сатысында ұстауда
натрийуретикалық пептидтердің маңызы зор. Аурудың
дамуына қарай бұл пептидтердің қандағы мөлшері
көбейеді (əсіресе ми натрийуретикалық пептидтері).
www.themegallery.co
Жүрек гликозидтері бар өсімдіктер

www.themegallery.co
Жүрек гликозидтерін дəрілік өсімдіктерден алады:
қара қошқыл оймақгүл (Батыс Еуроппа), ірі гүлді
оймақгүл (Ресейдің Еуроппалық бөлігі, Солтүстік
Кавказ, Орал), түкті оймақгүл (Балқан түбегі,
Молдавия), сарыгүлден (Ресейдің Еуропалық бөлігі,
Орта Азия, Қырым, Солтүстік Кавказ), көктем
жалынгүлінен (Ресейдің Еуроппалық бөлігінің
оңтүстігі жəне орта жолағы, Украина, Орта Азия,
Сібір), масыр інжугүлінен (Ресейдің Еуроппалық
бөлігі, Кавказ), Комбе строфанты (Шығыс Африка),
теңіз пиязы (Орта жерорта теңізі).

www.themegallery.co
Жүрек гликозидтері бар өсімдіктер

Жүрек гликозидтері бар өсімдіктердің дəрілік қасиеттері
Көне Мысырда белгілі болған. Біздің дəуірімізге дейін
1600 жыл бұрын теңіз пиязы оның тітіркендіруші
қасиетіне қарай құстыратын, қабынуға қарсы, іш
жүргізетін жəне зəр айдаушы дəрі ретінде қолданылады.
XVIII ғасырдың соңында ғылыми медицинада жүрек
гликозидтері қолданыла бастады. 1785 жылы ағылшын
дəрігері Уильем Уитерингтің (1741-1799) «Оймақгүл
жайлы, оның емдік əсердері жайлы хабарлау» атты еңбегі
жарық көрді жəне келесі бір оның еңбегі «Ісінулерді жəне
басқа ауруларды емдеу».

www.themegallery.co
Ресейде оймақгүлді жүрек дəрісі ретінде зерттеу 1785 жылы хирург
С.А.Рейх бастады. Өсімдік əлемінің географиялық жолдарын меңгеру
құрамында гликозидтері бар жаңа өсімдіктерді ашуға мүмкіндік берді,
•
1865 жылы Д.Ливингстон жəне Д.Кирк тегіс строфантаның ұрығынан
алынған удың бродикардиялық əсерін тапты. Осы жылы Петербург
медико-хирургиялық академияның профессоры Евгений
Венцеславович Пеликан строфанттың жүрекке спецификалық əсерін,
ал 1 жыл өткен соң-олеандрдың əсерін дəлелдеді. 1885-1890 жж.
Ағылшын ғалымы Томас Фрезер стрфантинды бөліп шығарды. XIX-
ғасырдың соңында жүрек гликозидтердің зерттеудің ірі орталығы
С.П.Боткинның клиникасы болды, мұнда тəжірибелік зертханалық
жұмыстарды И.П.Павлов басқарды. С.П.Боткинның жəне
И.П.Павловтың шəкірттері қан айналымға жалынгүлдің жағымды
əсерін анықтады (Н.А.Бубнов), аязгүл (Н.Я.Чистович), кендіргүл
(Д.А.Соколов).1896 жылы Томск университетінің фармакология
кафедрасының негізін қалаушы П.В.Буржинский химик Э.А.Леман
тапқан периплоцин гликозидының оймақгүл гликозидтері секілді
жүрекке əсер ететін ашты жəне жүрек гликозидтерімен уланудың
өтпелі жəне улы фазалары туралы жазды. Өсімдікте біріншілік
(генциндік) жүрек гликозидтері болады.
www.themegallery.co
Фармакодинамикасы
Жүрек гликозидтері жүрек жетімсіздігінде оң инотропты
(грекше is-ілік септігі, inos-тапшық, бұлшықет, tropos-
бағыт) əсер көрсетеді, сонымен бірге сау жүректің
жиырылуын күшейтеді. Денсаулығы қалыпты адамдарда
жүрек гликозидтері миокардтың жиырылу қызметін
күшейтумен қатар брадикардияға жəне шеттік
артериялардың спазмына алып келеді, сондықтан қанның
минуттық мөлшері төмендейді, ал жүрек қызметінің
күшеюі жоғарғы тамыр қарсылығын жеңуге бағытталады
жəне мүшелердегі қан ағысының жақсаруымен қатар
жүрмейді. Жүрек жетімсіздігіне жүрек гликозидтері
күшейген симпатикалық тонусты төмендете отырып,
катехоламиндердің жіне ангиотензин ІІ-нің шамадан тыс
түзілуін азайтады, жүректің жиырылу жиілігін қалпына
келтіреді, артериялардың кеңеюіне жəне олардың
қарсылығының азаюына мүмкіндік береді.
www.themegallery.co
www.themegallery.co
Жүрек гликозидтері кардиомиоциттерде бос кальций иондарын
көбейтеді. Бұл негізінен бірнеше механизмдердің əсеріне
негізделген, олардың ішінде Na+, K+ - АТФ-аза ферментінің
блокадасының үлкен маңызы бар. Na+, K+ - АТФ-аза – бұл
сарколемма ферменті, ол реполяризацияны (тыныштық
потенциалын қалпына келтіру) жүзеге асырады. Na+, K+ - АТФ-
аза деполяризация кезінде енген натрийдың 3 ионын алып
тастайды, цитоплазмаға 2 кальций иондарын қайтарады.
Иондардың тасымалдануы белсенді түрде ішкі жасушалық АТФ
энергиясын қолдана отырып электрохимиялық градиентке қарсы
жүреді. Терапевтік дозаларда жүрек гликозидтері шамамен
алғанда 35% Na+, K+ - АТФ-аза –ның фосфорланған түрін
блоктайды жəне сарколемманың сыртқы бетіндегі ферменттің
сульфгидрилды топтарымен жəне лактон сақинасымен
əсерлеседі.
www.themegallery.co
Жүрек гликозидтері айналушы қан көлемін азайтады жəне
жүрек жетімсіздігімен ауыратын науқастардағы ісікті
жоғалтады, бүйректегі қан ағысты жəне біріншілік зəрдің
фильтрациясын күшейтеді. Жүрек гликозидтері
альдостерон жəне вазопрессин секрециясын тежейді, оның
нəтижесінде натрий иондарының жəне судың
реобсорбциясын төмендетеді, ағзада калий иондарының
сақталуын қамтамасыз етеді. Жүрек гликозидтерінің зəр
айдаушы əсері жүрек жетімсіздігімен байланыссыз
ісіктерде болмайды.

www.themegallery.co
Фармакокинетикасы

Жүрек гликозидтерінің фармакокинетикасы олардың
физико-химиялық қасиеттеріне тəуелді. Померлы емес
жүрек гликозидтері майларда жақсы ериді жəне жасуша
жарғақтарынан жеңіл өтеді, померлы заттар суда ериді жəне
мембрана арқылы нашар өтеді, жүрек гликозидтері қаңқа
бұлшықеттерінде жиналады, миокарда енгізген дозаның 1%-
і енеді. Азған бұлшық еттері нашар дамыған ауруларда жəне
балаларда жүрек гликозидтерінің қандағы мөлшері
жоғарылайды. Қанда жүрек гликозидтері ақуыздармен
байланысып қорланған. Тиреотоксикозда жүрек
гликозидтерінің байланысы жоғарылайды, керісінше
гипотиреозда төмендейді. Сəйкесінше қалқанша безі
патологиясынан зардап шегетін науқастарда қандағы бос
фракция жоғары немесе төмен болады.
www.themegallery.co
Жүрек гликозидтерінің элиминациясы биотрансформация жəне
өзгермеген заттар немесе олардың метаболиттері зəр арқылы
немесе өт арқылы бөлінеді. Фармакокинетикалық параметры
бойынша жүрек гликозидтері 3-топқа бөлінеді. ==Полярлы емес
липофилды жүрек гликозидтері.===- Дигитоксин тек қана
стероидты ядросында 1 гидроксилды тобы болады. Ішке
қабылдағанда дигитоксинның 95-97%-і сіңіріледі. Ақуыздармен
95-97% молекулалар берік байланысқан, сондықтан дəрінің
миокардқа енуі баяу жүреді. Дигитоксин түгелдей бүйрек
өзекшелерінде реобсорбцияға ұшырайды жəне
энтерогепатикалық циркуляцияға ұшырайды, кумуляциялану
қабілетіне ие.

www.themegallery.co
Пайдаланылған әдебиет:
• Б.Д.Айтжанов,
Ә.М.Өтенов,М.А.Молдағұлов
«Фармакология» Алматы 2006ж.
• Ғаламтор желісі. www.goolge.kz

www.themegallery.co

Ұқсас жұмыстар

Жүрек гликозидтері агликондары

Жүрек гликозидтері бар өсімдіктер

Жүрек гликозидтерімен улану

Жүрек гликозидтері туралы түсінік

Құрамында жүрек гликозидтері бар өсімдіктерге жататын дәрілік өсімдіктер тізімі

Жүрек гликозиттерінен улану

Балалардағы уланулар

Құрамында гликозидтері бар өсімдіктерден улану

Сіреспе

ГЛИКОЗИДТЕР КУМАРИН ТИПТІ ГЛИКОЗИДТЕР

Пәндер