Қалыптастырушы бағалау үдерісі

Критериалды бағалау

жүйесі

Критериалды бағалаудың қағидаттары. Критериалды бағалау жүйесінің мазмұны

Критериалды бағалау жүйесінің теориялық негіздері. Кері дизайн. Оқу мақсаттарының таксономиясы

Критериалды бағалаудың құрылымы. Қалыптастырушы бағалау үдерісі

Қалыптастырушы бағалауды жоспарлау және ұйымдастыру. Қалыптастырушы бағалау әдістері және кері байланыс

Бағалау: Бұл не үшін қажет?

Бағалау деген не?

Бағалау не үшін қажет?

Бағалаудың мақсаты қандай?

Бағалаудың мүдделі тараптары кімдер?

Бағалаудың қандай түрлері бар?

Критериалды бағалау дегеніміз не?

Критериалды бағалауды енгізу қажеттігі неден туындайды?

Критериалды бағалау жүйесі

Бағалау

Б. Г. Ананьев: «Бағаның болмауы … бағаның ең нашар түрі болып табылады, себебі бұл бағыт беретін әсер емес, керісінше бағыт бермейтін әсер, объект жақсы ынталандырушы емес, керісінше депрессияға әкелуші, өзінің нақты білімі көрініс тапқан объективті баға негізінде өзіндік бағалауды құрудың орнына адамды субъективті түсіндірілген тұспалдарға, жартылай түсінікті жағдайларға, педагог пен оқушылардың мінез-құлқына негізделуге мәжбүрлейді».

Борис Герасимович Ананьев (1907-1972) - кеңес психологы ЛМУ (СПбМУ) психология факультетінің тұжырымдамасының негізін қалаған, орталық рөлді психология атқаратын адамтану жүйелік моделін құрастырушы

Оқу нәтижелері туралы дәлелдерді жинау үдерісі;

Содан кейін дәлелдердің негізінде жұмысты бағалау үшін белгіленген критерийлерді пайдалану;

Орындалған жұмыс туралы қорытынды шығару

Бағалау дегеніміз

Оқушылар;

Ата-аналар;

Мектептер;

Мектеп әкімшілігі;

Жұмыс берушілер;

Шешім қабылдаушы мемлекеттік органдар;

Қоғам;

Білім беру және оқушылар жайлы қоғамдық пікір;

Тағы да кімдер мүдделі . . . ?

Бағалауға мүдделі тараптар

Бағалау түрлері

Қалыптастырушы бағалау

Оқушыларды оқу және

оқыту үдерісінде бағалау

Жиынтық бағалау

Оқуды бағалау

Диагностикалық бағалау

күшті және әлсіз жақтарды айқындау

үшін дағдылар мен білімді өлшейді

Бағалау:

Критериалды бағалау дегеніміз не?

Критериалды бағалауды енгізу қажеттігі неден туындайды?

«Критериалды бағалау» терминін алғаш рет Роберт Юджин Глейзер (1963) қолданған және бұл термин оқушылардың оқу жетістіктерінің қол жеткізген және потенциалды деңгейлері арасындағы сәйкестікті анықтауға мүмкіндік беретін үдерісті сипаттайды.

Критериалды бағалау - белгіленген критерийлер негізінде білім алушылардың нақты қол жеткізген нәтижелерін оқытудың күтілетін нәтижелерімен сәйкестендіру үдерісі.

Критериалды бағалау оқушылардың жетістіктерін бір-бірімен салыстырмайды және бір-біріне тәуелді етпейді, сонымен қатар әр оқушының құзыреттілік деңгейі туралы ақпарат беруге бағытталады.

Бағалау критерийі - білім алушының оқу жетістіктерін бағалауға негіз болатын белгі.

Glaser, R. 1963. Instructional technology and the measurement of learning outcomes: some questions. The American psychologist. Issue: 8. Vol. 18. pp. 519 - 521

Критериалды бағалау жүйесі мүмкіндік береді

Оқушыларға жүйелі кері байланыс беру

Келешекте оқушының мақсатты оқуы үшін ынталандыру

Өзін-өзі бағалау дағдысын қалыптастыру

Оқуды дер кезінде түзету

Баға, қателіктер алдындағы қорқыныш пен мазасыздықты төмендетеді

Қазақстандағы бағалау жүйесіне талдау (сараптамалық зерттеу нәтижесі бойынша)

Notes: ПӨО материалдары,

http://conferences. nis. edu. kz/wp-content/uploads/2017/01/

Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың қазіргі жүйесіне талдау

Сипаттамалар

ҚР Жалпы білім беретін мектептердегі бағалау жүйесі

ЭЫДҰ ұсыныстары

Негіздеме

Бағалаудағы «Нормативті бағытталған» тәсілге негізделген Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты

«Қазақстанның барлық бастауыш және орта мектептеріне (сонымен қоса жоғары сыныптарға) критерийлер негізіндегі бағалау жүйесін енгізу қажет. Бұл бағаларды жоғарылатуға жол бермейді және ата-аналар үшін оқушылардың үлгерімі жайында есептерді барынша түсінікті етуге ықпал етеді».

ЭЫДҰ қорытындылары (2014) : «Сыныптағы үлгерімді бағалау бойынша берілген «нормативті бағытталған» тәсілде кемшіліктер кездеседі. Сонымен қатар оқушылар мен олардың ата-аналарына түсіндіруге болатын әр түрлі пәндер бойынша нәтижелерді бағалау мен салыстырудың дифференциалданған критерийлері жоқ».

Қорытынды бағалау бойынша шешім

Мұғалім оқушының пән бойынша тоқсан барысында алған барлық бағаларын орташа арифметикалық негізде қабылдайды.

«Бағалардың әр түрлі типтері жайында мақсаттардың айқындылығын орнату мен оларды дұрыс пайдалану сыныптар, мектептер және білім беру жүйесі деңгейінде бағалау құрылымын жетілдіруге оңтайлы үлес қосуды қамтамасыз етудің маңызды факторы болып есептеледі».

ЭЫДҰ қорытындылары (2014) : «Әдеттегідей, мұғалімдер бағаларды сыныптағы оқушылардың орташа, жоғары және төмен деңгейлерін салыстыру негізінде қояды …»

Оқушылар

дың дайындық деңгейіне қойыла тын талаптар және бағалау шәкілі

Жеке нәтижелер

Жүйелік әрекет нәтижелері

Пәндік нәтижелер - Сандық

сипаттамалар

Бесбалды шәкіл: 1-ден 5-ке дейін (шынында 4 балл қолданылады)

«…мұғалімдерді тиісті түрде «критерийлерге негізделген бағалаудың» арнайы әдістерін тиімді пайдалану үшін дайындық барысында кемшіліктерді бұл әдістер көмегімен еңсеруге болады. Қазіргі таңда критерийлерге негізделген әдістер Қазақстан территориясында және жетекші жеке мектептерде, соның ішінде Назарбаев Зияткерлік мектептерінде қолданылады (НЗМ, 2012) ».

ЭЫДҰ қорытындылары (2014) : «Мұғалімдер оқушылардың білімін 1-ден 5-ке дейінгі шәкіл негізінде бағалайды, сонымен бірге алғашқы КСРО кезінде жасалған жалпы дидактикалық критерийлердің кешені сыныптағы үлгерімді бағалау бойынша пәндік тәуелсіз нұсқаулықпен қамтамасыз ету үшін өнделген».

Тәуекелдер

Мұғалімдердің субъективті шешім қабылдауы негізінде 3-ке («қанағаттанарлық») бағаланған оқушылардың жоғары үлесінің болуы

«Критерийлерге негізделген бағалау моделі оқушылар үшін әділ болып табылады, … . Берілген модель шеңберінде субъективті стандарттарға негізделудің орнына шынайы және алдын ала мәлімденген мақсаттарға бағытталған объективті стандарттар бойынша оқушылардың үлгерімі салыстырылады, … . …, бұл мұғалімдерге өздерінің жоғары немесе төмен баға қоюды таңдауын негіздеуге көмектеседі».

ЭЫДҰ қорытындылары (2014) : «. . әр сыныптағы үлгерімі орташа және төмен оқушылар бірге

3 (үш) деген баға алады. »

Notes: ПӨО материалдары

Блум таксономиясы

Критериалды бағалау жүйесінің мақсаты: Бағалау критерийлерінің негізінде оқушылардың оқу жетістіктері туралы шынайы ақпарат алу және оқу үдерісін жетілдіре түсу үшін оны барлық қатысушыларға ұсыну.

Критериалды бағалау жүйесінің міндеттері:

1. Оқу үдерісінде бағалаудың қызметі мен мүмкіндіктері аясын кеңейту;

2. Жүйелі кері байланыс орнату арқылы білім алушылардың өзін-өзі үнемі жетілдіріп отыруына жағдау жасау.

3. Бірыңғай стандарттар және сапалы бағалау құралдары мен бағалау механизмдерін қалыптастыруға көмектесу.

4. Қолжетімді, нақты, үздіксіз ақпараттар ұсыну:

Білім алушыларға олардың білім сапасы туралы;

Мұғалімдерге оқушылардың оқу жетістіктері туралы;

Ата-аналарға балаларының оқу мақсаттарына қаншалықты жеткендігі туралы;

Басқару органдарына білім беру қызметінің сапасы туралы.

Бағалау нәтижелері оқу мен оқытуды түзету, оқушыларды ынталандыру, есеп беруді дайындау, оқу бағдарламалары мен оқу жоспарларын жетілдіру үшін қолданылады

ҚР МЖМБС Білім беру аясында білім алушылардың дайындық деңгейлеріне қойылатын талаптар (күтілетін нәтижелер Б. Блум таксономиясына негізделген)

Критериалды бағалау жүйесінің мазмұны

Ойлау дағдыларының деңгейлері: білу, түсіну, қолдану, талдау, синтез, бағалау

Сөйлеу әрекетінің түрлері: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым

Балдар

Әр бөлім және тоқсан бойынша

Ойлау дағдыларының деңгейлері

Әр бөлім және тоқсанды аяқтау бойынша

Баға

Оқу жылын аяқтау бойынша

Бағалауға арналған негізгі құжаттар тізімі:

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру)

Оқу бағдарламасы (пән бойынша)

Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылаудың, оларды аралық және қорытынды аттестаттау жүргізудің үлгі қағидалары (Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы № 125 бұйрығымен бекітілген)

Бастауыш сынып мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық

Негізгі және жалпы орта мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық

Критериалды бағалау бойынша өңірлік және мектеп үйлестірушілеріне арналған нұсқаулық

Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы (пән бойынша)

Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар, жиынтық бағалау спецификациясы (пән бойынша)

Оқу мен бағалаудың арасында қандай байланыс бар?

Дұрыс бағалау дегеніміз не?

Дұрыс бағалау неден құралады?

Оған қандай сипаттар тән?

Бағалауды табысты болуына не ықпал етеді?

Критериалды бағалау оқу үдерісіне қалай әсер етеді?

Талқылау: Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау деген не?

Оқу жетістігін бағалау білім алушының кері байланыс арқылы оқу мақсаттарына сәйкес жоспарланған білім беру үдерісін реттеу және түзету арқылы нақты қол жеткізген нәтижесін белгілеу үдерісі.

Бағалау

Критериалды бағалаудың негізгі қағидаттары

Оқыту мен бағалаудың өзара байланысы. Бағалау оқытудың ажырамас бір бөлігі болып табылады, ол оқу бағдарламасындағы мақсаттармен, күтілетін нәтижелермен тікелей байланысты.

Шынайылық, анықтық және валидтілік. Бағалау дәл және сенімді ақпаратты ұсынады. Қолданылатын критерийлердің, құралдардың оқу мақсаттарына жетуге, күтілетін нәтижелерді бағалайтынына сенімділігі болады.

Ашықтық және қолжетімділік. Бағалау түсінікті, айқын ақпараттарды ұсынады, сондай-ақ, барлық оқу үдерісіне қатысушылардың қызығушылығын, жауапкершілігін арттырады.

Үздіксіздік. Бағалау білім алушылардың оқу жетістігінің ілгерілеуін дер кезінде және жүйелі қадағалап отыруға мүмкіндік беретін үздіксіз үдеріс болып табылады.

Дамуға бағыттау. Бағалау білім алушылардың, мұғалімдердің, мектептің, білім беру саласының даму бағытын анықтайды және ынталандырады.

Критериалды бағалау жүйесінің тұжырымдамалық құрылымы

Notes: Государственная программа развития образования Республики Казахстан на 2011 - 2020 годы. Утверждена Указом Президента Республики Казахстан от 7 декабря 2010 года № 1118

Переход на 12-летнюю модель образования

Планируется разработать и внедрить новый стандарт 12-летнего образования, основанный на компетентностном подходе.

В 2011 году будут обновлены ГОСО начального образования, разработаны учебные программы на основе компетентностного подхода основного среднего и общего среднего образования.

Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында

2012-2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспарында ұсынылған білім берудегі

Даму теориясына (теориясынына деп жазылған) негізделген

Әр түрлі бөлек жазылады

«Кері дизайн» әдісі «Түсіну»

Түсінуге кедергі келтіретін жұмыс істеу тәсілдерін түсіндіреді

Қиындықтарды болдырмау үшін кері дизайн үдерісін түсіндіреді.

Оқыту үдерісінде оқушыларды тың идеяларды зерттеуге бағыттайтын әдіс-тәсілдер ұсынады

Мақсатқа жету үшін жобалаудың жиынтығын ұсынады

«Басқару»

Грант Уиггинс

Джей МакТай

Жіктеу қадамдары немесе кері дизайн әдісінің мәні

Критериалды бағалау жүйесінің түйінді идеялары

Элементтер

Түйінді идеялар

Құзыреттілікке негізделген тәсілдеме

Оқу бағдарламасын меңгеру, бағалау критерийлерін бақылау, өлшеуге қатысты берілген оқу мақсаттарына жеткенін айғақтайтын нақты нәтижелер арқылы бағаланады.

Кері дизайн

Кері дизайн технологиясында оқу үдерісінің жобалануы: Оқу бағдарламасы - Бағлау жүйесі - Оқу және оқыту үдерісі

Әлеуметтік-конструктивистік білім беру теориясы

Оқушы пассивті бағаланушыдан бағалау үдерісінің белсенді «жасаушысына/құрылысшысына» айналады; «нені», «қалай» және «неліктен» бағаланатынын түсінеді. Бұл оқушы мен мұғалімнің арасындағы кері байланыстың сапасының, оқушының өзін-өзі реттеуі мен өзіндік жауапкершілігінің артуына ықпал етеді.

Оқу мақсаттарының таксономиясы

Оқу мақсаттары ойлау дағдыларының алты деңгейімен сипатталады: білу және түсіну, қолдану, талдау, синтез, бағалау

Сөйлеу әрекетінің теориясы

Тілдік пәндер бойынша бағалау критерийлері 4 тілдік дағдыларды сипаттайды: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым

Жақын арадағы даму аймағы

Мұғалім мен құрдастарының қолдау көрсетуі арқылы оқушының дамуына қолайлы орта орнатылады

Скаффолдинг теориясы

Оқушыларды қадамдық қолдау және әр түрлі деңгейдегі тапсырмаларды қолдану

Қалыптастырушы бағалаудың теориясы

Бағалаудың негізін үш сұрақ құрайды: « білім алушылар оқудың қай сатысында тұр?», «өз оқуында олар қайда ұмтылады?» «соған жету үшін оларға қандай көмек көрсету қажет?»

Білімді толық меңгеру теориясы

Оқушының оқу жетістігі деңгейіндегі айырмашылықты үш фактор арқылы түсіндіреді: Білім алушылардың бастапқы білімін бақылау және оқу үдерісін олардың қажеттілігіне сай бейімдеу; мүмкін болатын сәтсіздіктерге берілмеу үшін алдын-ала қолдау көрсету арқылы оқушыны ынталандыру; жеке қолдау көрсету және марапаттау

Notes: Хуторской А. В. Технология проектирования ключевых и предметных компетенций // Интернет-журнал "Эйдос". - 2005. http://www. eidos. ru/journal/2005/1212. htm

Лебедев О. Е. Компетентностный подход в образовании// Школьные технологии. - 2004. - № 5. - С. 3-1

Критериалды бағалау құрылымы

Қалыптастырушы бағалау

Жиынтық бағалау

Notes: Раздаточный материал 1

Сұрақтарды топта талқылаңыздар және жауаптарыңызды флипчартқа жазыңыздар

Қалыптастырушы бағалау деген не?

Қалыптастырушы бағалаудың мақсаты мен қағидаттары қандай?

Қалыптастырушы бағалау қашан жүргізіледі?

Қалыптастырушы бағалау кімге ақпарат береді?

Қалыптастырушы бағалау үдерісінде мұғалімнің рөлі қандай?

Қалыптастырушы бағалау үдерісінде оқушының рөлі қандай?

Қалыптастырушы бағалау жүргізудің түрлері қандай?

Қалыптастырушы бағалау тиімді болуы үшін қандай қадамдар жасау керек? Қалыптастырушы бағалау тапсырмалары деген не? Оны құрастыру алгоритмі қандай?

Қалыптастырушы бағалау

Қалыптастырушы бағалау - оқушы мен мұғалім арасындағы кері байланысты қамтамасыз ететін және оқу үдерісін дер кезінде түзетуге мүмкіндік беретін үздіксіз жүргізілетін бағалаудың түрі болып табылады.

Қалыптастырушы бағалау қағидаттары:

Оқу мен оқытудың бір бөлігі («оқу үшін бағалау») ;

барлық оқу мақсаттары қамтылады (оқу мақсаттары барлық сыныптарда пәндер бойынша оқу жоспарларында нақтыланып белгіленген) ;

бағалау белгіленбейді;

оқу мақсаттарына жеткендігі бағалау критерийлеріне сәйкес жүзеге асады;

әрбір оқушының ілгерілеуі туралы кері байланыс беріледі;

ҚБ нәтижелері оқыту сапасын, оқу бағдарламасын жақсарту үшін қолданылады.

Қалыптастырушы бағалау

ҚАЛЫПТАСТЫРУШЫ БАҒАЛАУ

Өткізіледі

Ақпараттандырады

Оқушының қызметі

Мұғалім және оқушының қатысуымен тоқсан барысында өткізеді

материалды оқу барысында тапсырманы қаншалықты дұрыс орындағаны жөнінде оқушылар ақпарат алады;

оқушының ілгерілеуі жөнінде мұғалім ақпарат алып, оқыту үдерісіне өзгерістер енгізе алады.

Оқу үдерісіне белсене қатысады;

Бағалау критерийлері мен дескрипторларды түсінеді;

өзін-өзі бағалайды/бірін-бірі бағалайды.

Мұғалімнің қызметі

оқу мақсаттарына сәйкес бағалау критерийлерін анық жазады;

бағалау критерийлеріне сәйкес тапсырмалар құрастырады;

тапсырмаға дескриптор құрастырады;

оқушыларға тиімді кері байланыс береді;

оқыту мен бағалау үдерісіне түзету енгізеді;

Өткізілу формасы

жеке

жұппен

топпен

ауысатын топтар құрамында

Notes: Включить определение Формативное оценивание

Текущее оценивание обучения, которое обеспечивает учителей, обучающихся и других участников педагогического процесса информацией, необходимой для совершенствования обучения. Формативное оценивание осуществляется в процессе повседневной работы в классе, является показателем текущей успеваемости обучающихся, обеспечивает обратную связь между учеником и учителем и позволяет своевременно корректировать учебный процесс