Биосенсорлар туралы түсінік

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Е.А.Бөкетов атындағы қарағанды мемлекеттік
университеті
ЖОСПАР

• Кіріспе
• Биосенсорлар туралы түсінік
• Қолданылуы
• Қорытынды
• Әдебиеттер тізімі
Кіріспе
• Соңғы жылда эксперсивті түрде анализ жасауға негізделген
салалардың негізгі мақсаттарының бірі жоғары сезімтал
қондырғылар ойлап табу және оны жасау.қазіргі кездегі
қызығушылықтар аналитикалық қондырғылар да
маниатюризациясына көп көңіл бөлінуде.Қазіргі кезде осындай кең
қолданылатын аналитикалық қондырғының бірі биосенсор болып
табылады.
• Биосенсор дегеніміз химиялық сенсорлардың әр түрлілігі.Оның тану
системасы биохимиялық табиғаты болып келеді және олар жеке
биомолекуланың реакцияларын немесе биологиялық молекулалық
структураларының реакцияларын пайдаланады. Ал химиялық сенсор
дегеніміз химиялық информацияны ыңғайлы түрде белгі
қондырғы.Химиялық сенсорлар екі компоненттен тұрады. 1)
рецепторларды танитын молекулалық химиялық системалар.2)
Трансдьюсерді қайта түзуші физика химиялық системалар.
Құрылғының сезімтал
қабатында биологиялық
материал бар: ДНҚ,
рецепторлар, органеллалар,
липосомалар, антиденелер,
антигендер, ашытқы,
бактериялар, тіндер мен
ферменттер. Олар
анықталған компоненттің
болуына тікелей жауап
береді, оның
концентрациясына
байланысты сигналды
генерациялауды қамтамасыз
етеді.
Биохипс: ауруларды
диагностикалаудағы жаңа әдіс
Биологиялық микрочип дегеніміз -
жасушалардың матрицасы,
олардың әрқайсысында белгілі бір
зонд (ДНҚ молекуласы, ақуыз,
гликан, төмен молекулалы
салмақты лиганд және т.б.)
талданған үлгіні, мысалы, қан
тамшысын анықтайды. Алдын-ала
жасалынған және биохип
камерасына енгізілген
флуоресцентті бояумен
белгіленген марканың
молекулалары жасушаларға еніп,
белгілі бір зондтармен
әрекеттеседі.
Биосенсорларды жіктеудің көптеген
принциптері бар:

Кез келген биосенсорлар екі принципті
функционалдық элементтен тұратын
аралас құрылғыны конструктивті түрде
ұсынады: физикалық және биохимиялық,
олар тығыз байланыста.

Биохимиялық элемент биологиялық тану
элементі рөлінде болатын
биоселектендіргіш құрылыммен берілген.
Ол ретінде биологиялық құрылымдардың
барлық түрлері қолданылуы мүмкін:
нуклеин қышқылдары, рецепторлар,
антиденелер, ферменттер және тіпті
тірі жасушалар.
Сигналдың физикалық түрлендіргіші
анықталған компонентті, яғни
концентрациялық сигналды электрлік
түрлендіреді.
Ақпаратты оқу және жазу мақсатында
күшейткіш, сондай-ақ сигналды тіркеудің
электрондық жүйелері қолданылады.
• Қолдану
• Тамақ өнеркәсібінде қолдану. Көптеген жағдайларда сенсорлар этил
спиртін, қантты және крахмалды анықтау үшін қолданылады. Тамақ
өнімдерінің қауіпсіздігін, балғындығын және тағамдық құндылығын
өлшеу үшін.
• Медицинада қолдану. Биологиялық сенсорлар қазіргі уақытта
медицинада кеңінен қолданылады. Ферменттер адамның биологиялық
сұйықтықтарындағы гормондардың, дәрілердің және
метаболиттердің құрамын Автоматты, бірақ рутинді талдау үшін
жиі қолданылады. Мұндай құрылғылар әсіресе ауруханалардағы
клиникалық диагностика үшін маңызды.
• Олардың қолдануының арқасында диагноз қою кезінде қателер қаупі
азаяды, соның ішінде шығындар төмендейді, себебі мұндай сенсорлар
қол жетімді және кең таралған. Биологиялық сенсорлардың көмегімен
Диагностика дәрігер-терапевттерге зертханалардың қызметтерін
пайдаланбай, олардың кабинеттерінде тікелей анализдерді орындауға
мүмкіндік береді.
• Қоршаған ортаның ластану дәрежесін анықтау және анықтау.
• Улардың, жарылғыш заттардың және биологиялық қарудың санын
анықтау.
Биологиялық
сенсорлардың негізгі
кемшіліктеріне
жатқызуға болады:
•Стерильдеуге
болмайды.
•Төмен тұрақтылық.
•Жоғары беріктігі
емес.
Биологиялық микрочиптер (био
чиптер). Бұл технологияның
артықшылығы – бұл сынақ «бір үлгі
– биохычтың реакциялық көлемі»
форматында жүзеге асырылады,
яғни, үлгі бірнеше бөлікке бөлінудің
қажеті жоқ және оларды бөлек
талдауға тура келеді. Бұл форма
талдаудың сезімталдықты
айтарлықтай арттырады және
клиникалық диагностикалық
зертханаларға жұмыс ауысымына
ондаған және жүздеген үлгілерді
сынауға мүмкіндік беретін
күрделілігі мен құнын төмендетеді.
Туберкулездің қоздырғышын
негізгі дәрілік препараттарға
биохычты қолдану арқылы
есірткінің сезімталдықты
анықтау мысалы. Сол
жақта – стандартты
терапияға сезімталдығын
көрсететін флуоресценттік
сурет; оң жақта –
Репампицин мен изониазидке
патогенді төзімділікке ие
ДНҚ-дағы мутациялардың
болуы туралы, бұл резервтік
препараттармен емдеу
режиміне көшуді талап етеді.
ҚОРЫТЫНДЫ
• Биосенсор-бұл химиялық қосылыстарды анықтау үшін ферменттермен
катализацияланатын осы қосылыстардың реакциялары, иммундық-
химиялық реакциялар немесе органельдерде, жасушаларда немесе
ұлпаларда өтетін реакциялар пайдаланылатын аналитикалық құрал.
Биосенсорларда биологиялық компонент физика-химиялық
түрлендіргішпен үйлеседі.
• Биосенсорлар үш бөліктен тұрады:
• биоселективтік элемент (биологиялық материал, мысалы, тіндер,
микроорганизмдер, органеллалар, жасушалық рецепторлар, ферменттер,
антиденелер, нуклеин қышқылдары және т. б.), биологиялық текті
материал немесе биомимик). Сезімтал элемент биоинженерия арқылы
жасалуы мүмкін.
• (физикалық-химиялық принциптерде жұмыс істейді; оптикалық,
пьезоэлектрлік, электрохимиялық және т. б.), ол анализдің
биоселективтік элементпен өзара әрекеттесуі нәтижесінде пайда
болатын сигналды өлшеуге оңай болатын басқа сигналға түрлендіреді;
• пайдаланушы үшін ыңғайлы түрде нәтижелерді көрсету үшін бірінші
кезекте жауап беретін байланысты электроника
Әдебиеттер тізімі

• 1.ҚР –ның Ұлттық биотехнология орталығын
дамытудың 2006-2008 жылдарға арналған
тұжырмдамасы Астана 2006 жылы
• 2 .ҚХР ШҰАР оқу ағарту баспасы Биотехнология
2007 жылы

Ұқсас жұмыстар

СИГНАЛДАРҒА ТҮРЛЕНДІРУ ПРИНЦИПТЕРІ

Биотехнологиялық қан препараттары

Медицинадағы биотехнология

Жалпы ұлпа туралы түсінік

Жердің ядросы туралы түсінік

Топырақтану ғылымының маңызы

Сәулет өнері туралы түсінік

Ежелгі түркілердің көне діні

Халық ауыз әдебиеті

Фармациядағы шаруашылық субъектілерге банктік қызмет көрсету

Пәндер