Әлеуметтік институттар мен процесстер

Презентация қосу

Қ.А.Яссауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университеті

Әлеуметтік ғылымдар факультеті

Құқықтану кафедрасы

Әлеуметтік институттар
мен процесстер

Орындаған: Дәрібозов Қ.
Тобы: ЗҚТ-812
Қабылдаған:
Жоспары

Кіріспе
Негізгі бөлім
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе

Әлеуметтанушылар «институт» ұғымын құқықтанушылардан
алып, оны терең әлеуметтік мазмұнмен толықтырған. Ол
базалық әлеуметтану ұғымдарының бірі болып табылады,
теориялық тұжырымдамаларды құру мен шынайы қоғамдағы
әлеуметтік қатынастарды талдауда оны айналып өту мүмкін
емес.
Әлеуметтік институт деп, көбінесе адамдардың бірлескен
қызметінің тарихи қалыптасқан орнықты нысандарын
айтады.
Институттардың негізгі мақсаты – жеке адамдардың,
топтардың және жалпы қоғамның іргелі қажеттіліктерін
қанағаттандыру.
Әлеуметтік институттар
Әлеуметтік институттар – қоғамдық маңызды функцияларды орындаушы, қоғамның
әлеуметтік ұйым көлеміндегі әлеуметтік байланыстары мен қатынастарын, сонымен қатар
мақсаттарға жетуді қамтамасыз ететін ерекше құрылым.

Әлеуметтік институттар – адамдардың біріккен әрекеттерінен қалыптасқан ұйымдарының тұрақты
тарихи түрі.

Оларға тән белгілер:

- қатысушылардың бір-бірімен өзара үнемі байланыстар мен қатынастар орнатуы;

- байланысқа қатысатындардың нақты міндеттерін, құқықтары мен функцияларын анықтау;

- өзара байланыстарын бақылау мен реттеу;

- әлеуметтік институттардың арнайы даярланған, қамтамасыз етуші кадрларының болуы.
Негізгі әлеуметтік институттар

Негізгі әлеуметтік институттар:

- отбасы институты (қоғамның мүшелері ұдайы өндіріс функциясын атқарады);

- денсаулық сақтау институты;

- әлеуметтік қорғау итституты;

- мемлекеттік институт;

- шіркеу, бизнес, БАҚ және т.б.
Қызмет ету саласына байланысты
институттар
Қызмет ету саласына байланысты институттар:

- релятивтік - әр түрлі белгілер бойынша қоғамның рольдік құрылымын анықтаушы;

- регулятивтік - өзіндік мақсаттарына жету үшін индивидтердің тәуелсіз әрекеттерінің
шекарасын анықтаушы болып бөлінеді.

Дами отырып, әлеуметтік институттар өздерінің түрлерін өзгертеді. Олардың даму
көздері:

- эндогендік – ішкі факторлар, моральды институт ескіреді, онда қайта ұйымдастыру,
терең мамандандыру процестері жүреді;

- экзогендік – сыртқы факторлар, мәдениет элементтерінің институттарға әсер тигізуі.

Әлеуметтік процестер - әлеуметтің басқа да көптеген қимыл-әрекеттерден бөлінген бір
бағыты және қайталанатын әрекеттер мен өзара әрекеттер жиынтығы.
Институционализация

Институционализация - әлеуметтік байланыстарды формалау мен тәртіпке келтіру
процесі мынадай әлеуметтік қажеттіліктер:

- коммуникация;

- өндірісте өнім өндіріп, қызмет көрсету;

- игіліктер мен артықшылықтарды тарату;

- азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

- теңсіздік жүйесін қолдау;

- қоғам мүшелерінің мінез-құлқының әлеуметтік бақылауы (дін, мораль, құқық,
пенитенциарлық жүйе) пайда болмайынша процесс іске асырылмайды.
Институционализация компоненті

Институционализацияның маңызды компоненті оның:

- материалдық;

- қаржылық;

- ресурстық негізін (базасын) жасау болып табылады.

Әлеуметтік ұйым - әлеуметтік құрылымның элементі,
белгілі бір мақсаттарға жету үшін индивидтерді
біріктіруші қатынастар жүйесі.
Әлеуметтік ұйымдар

Әлеуметтік ұйымның негізгі белгілері:

- ұйымның мақсаты (мақсатқа жетудің құралы болады);

- иерархия (мүшелердің мәртебесі мен рольдеріне сәйкес);

-функционалдық белгілер бойынша мамандандыру (еңбекті
бөлу негізінде).

Бақылаушылар жүйелерге сәйкес әлеуметтік ұйымның
әрекеттерін реттейді және бақылайды.

Ұйымдар қоғам өмірінің салаларына сәйкес ажыратылады.
Әлеуметтік ұйымдардың түрлері

Ұйымның типтері:

- формальды әлеуметтік ұйым;

- формальды емес әлеуметтік ұйым.

Формальды әлеуметтік ұйым әкімшілік, саяси шешімдердің
нәтижесінде пайда болады. Оның негізінде еңбектің бөлінуі, терең
мамандандыру, заң нормалары жатады.

Әлеуметтікұйым - өзара әрекеттесудің және әлеуметтік
байланыстардың негізінде құрылған жүйесі. Онда тұлғааралық және
топаралық қарым-қатынас нормалары қызмет атқарады, қатаң
регламент пен тәртіп болмайды.
Ұйымдардың жүйелері

Көптеген ұйымдардың жүйелері болады.

Мысалы, кәсіптік ұйымдардың:

- техникалық;

- экономикалық;

- басқарушылық;

- әлеуметтік жүйелері болады.
Қорытынды

Әлеуметтікинститут деп көбінесе адамдардың бірлескен
қызметінің тарихи қалыптасқан орнықты нысандарын айтады.
Институттардың негізігі мақсаты - жеке адамдардың,
топтардың және жалпы қоғамның іргелі қажеттіліктерін
қанағаттандыру. Олардың сәтті қызмет атқаруы адамдар
қауымдастығының өмірін сақтауға мүмкіндік береді, оларды
топтар мен қоғамға біріктіреді, олардың өмірін тұрақты етеді.

Дәлосы әлеуметтік институттар ұйымдардағы бірлескен
корпоративтік қызметті үйлестіреді, әлеуметтік қатынастар
сипатын анықтайды және оларды сақтап отырады.
Пайдаланылған әдебиеттер

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Ш.Қ. Қарабаев, «Әлеуметтану негіздері»

2.Ұ.Е. Сыздықов, Ц.Р. Розенберг «Инженерлік еңбектің
соцологиясы»

3. М.М. Тәжин, «Әлеуметтану» Оқулық //

4. Б.Ғ. Шынтемірова, Т.Т. Шайхиева «Әлеуметтану»

5. Человек и общество // Социально-политические науки 1992 № 8

6. Н.Смелзер. Соцология М.1994

Ұқсас жұмыстар

Әлеуметтанудың атқаратын қызметі

Әлеуметтану объектісі

Ортақ мақсаттарымен қызметтерінің негізінде біріккен адамдар қауымы

Әлеуметтік институттың түрлері

Әлеуметтік институттар

Қоғам және әлеуметтік институттар

Әлеуметтік құрылымның басты элементтері

Институттардың негізігі мақсаты - жеке адамдардың, топтардың және жалпы қоғамның іргелі қажеттіліктерін қанағаттандыру

Әлеуметтік құрылым мен әлеуметтік институттар

Қаржы институттарының дамуы

Пәндер