НЕРВ ҚҰРЫЛЫМДАРЫ


Slide 1

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі Е. А. Бөкетов атындағы қарағанды мемлекеттік университеті

«НЕРВ ҚҰРЫЛЫМДАРЫ»

Орындаған: ТФП-43 тобының студенті

Төлбасы М. С.

Қабылдаған: Сарсенбаева А. Ш.

Қарағанды 2019

Slide 2

Жүйке жүйесінің құрылым

Жүйке жүйесі

Орталық Шеткі

( ми мен жұлын) (Жұлын жүйкелері)

Slide 3

ОРТАЛЫҚ ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІ

Ми Жұлын

Slide 4

Жүйке жүйесі: жүйке тінінен, нейрондар мен нейроглиядан түзілген. Нейрон- толық келген негізгі бөлімнен, денесінен одан тарамдалған ұзынды қысқалы өсінділерден түзілген.

Нейроглия- нерв клеткасының тірегі, нервке белгілі бір пішін беріп, оларды қоректендіру жұмысын атқарады.

Slide 5

Дендрит- қысқа тарамдалған өсінділер, имнульсті клетка денесіне жеткізіп отырады.

Аксон- ұзыннан тарамдалған өсінділер, импульсті клетка денесінен шығарып отырады.

Slide 6

Жүйке жүйесі ақ және сұр заттардан құралады. Сұр заты жүйке жасушалары денелерінің шоғырлануынан пайда болса, ақ заттары жүйке талшықтарының тораптануынан пайда болды.

Slide 7

Нерв дегеніміз- сырт жағы ақ қабықшамен жабылған нерв талшықтарының будасы.

Нервтер атқаратын қызметіне қарай 3 түрге бөлінеді:

1. Егер нерв тек қана козғалтқыш клеткасының нерв талшықтарынан түзілсе, оны “қозғалтқыш ” немесе “орталықтан тепкіш” нерв деп атайды.

2. Егер нерв құрамы сезімтал нерв талшықтарынан түзілсе, оны “сезімтал” немесе “орталыққа тепкіш” нерв деп аталады.

3. Егер нерв тер құрамына әрі қозғалтқыш әрі сезімтал нерв талшықтары кіретін болса оларды “аралас” нервтер деп атайды.

Slide 8

Сезгіш

Қозғалтқыш

Slide 9

Нерв клеткалары бір-бірімен жалғасып нейрондар тізбегін құрайды құрайды және де бір клетканың екінші клеткамен байланысқан жерін синапс деп атаймыз. Нейрон бойында нерв қозуы клетканың дендринт- дене аксон бағыты бойынша жүреді.

Slide 10

Жұлын

Омыртқа өзегінің ішінде жатады. Ұзындығы ересектерде 45 см, ені 1. 5 см Салмағы 80 г. Ауыз омыртқасының тұсында сопақша миға жалғасады. Төменгі жағынан соңғы жіпшесі арқылы құйымшақ омыртқасына бекиді.

Slide 11

Жұлынның көлденең қимасын қарағанда жұлынның ақ және сұр заттардан тұратынын көреміз. Ақ заты сұр затын қоршап орналасады. Оның сұр заты көбелекке пішініне келеді. Сұр затының шығынқы жерін мүйіздері деп атаймыз. Алдыңғы мүйіз, артқы мүйіз, бүйір мүйіздері бар. Бүйір мүйіз тек көкірек сегметтерде ғана кездеседі. Алдыңғы мүіздері қозғалтқыш, артқы мүйіздері сезгіш рефлекторлық, бүйір мүйіздері вегетативті қызмет атқарады.

Slide 12

Жұлын бетіндегі сайлар арқылы 3 бағанағы бөлінеді. Алдыңғы баған- алдыңғы орталық саймен алдыңғы бүйір сайының аралығында, бүйір бағаны- алдыңғы бүйір сайы мен артқы бүйір сайының аралығында, ал артқы баған- артқы бүйір сайы мен артқы орталық сайдың арасында орналасыды.

Slide 13

Жұлынды қоректендіретін артериялар:

Қабырға аралық Бел артериялары

Жұлынның көкірек сегменттеріне

тарамдалады

Бел, сегізкөз, құйымшақ

сегменттеріне таралады

Slide 14

Ми

Ми сауытының ішінде орналасқан. Үстіңгі жағы дөңес, астыңғы жағы ойлы қырлы келеді.

Slide 15

Ми

Артқы

Ортаңғы

Алдыңғы

Сопақша ми

Көпір

Мишық

Аралық ми

Үлкен ми сыңарлары

Slide 16

Ми бөлімдері

Slide 17

Сопақша ми

Жұлынның тікелей жалғасы, жұлын бетімен өтетін сайлар, сопақша ми бетіне жалғасып, оның ақ затын алдыңғы, ортаңғы және артқы 3 жұп бағандарға бөлінеді. Бүкіл ішкі ағзаларды жүйкелендіріп, тыныс алу асқорыту, жүрек, жүрек соғу жұмыстарын реттеп отырады. Сопақша ми рефлекторлы және өткізгіштік қызмет атқарады.

Slide 18

Көпір

Көпір сопақша мидың үстінде орналасқан жалпақ ақ дөңес. Жоғарғы жағынан ми сабақшаларымен шектелген. Көпірдің артқы беті сопақша мимен бірге қиықша ойысын түзуге қатысады. Тепе- теңдік орталығы бар, шайнау қызметіне де қатысады.

Slide 19

Мишық

Мишық

Мишық көпір мен сопақша мидың артқы жағында орналасқан. Ми сауытының артқы ойысын толтырып жатады. Салмағы ересек адамда 120-150 г. Мишықтың сыртқы жағында сұр заты және ішкі жағында ақ заты орналасқан. Мишықтың 3 аяқшасы бар. Мишықтың негізгі қызметі дененің қимыл- әрекетін рефлекторлы жолмен реттеп, тепе-теңдік жағдайды сақтап өткізгіштік қызметін атқарады.

Slide 20

Ортаңғы ми

Ортаңғы ми

Ортаңғы ми үлкен өзгерістерге ұшырамаған және көлемі де кішірек болып келеді. Ортаңғы ми 2 сабақшасымен 4 төмпешіктен түзілген. Оның жіңішке қуысын құбыр деп атайды. 4 төмпешік ортаңғы мидың артқы жағын түзеді. Ол ақ пластинкамен жабылып жатқан 4 төмпектен тұрады. Есту және көру аппараттарына жауап береді.

Slide 21

Аралық ми

Аралық ми

Улкен ми сыңарларының аралығында орналасқан, оған көру төмпегі және төмпек аймақтар жатады. Аралық ми қуысын 3 қарынша деп атайды. Оның екі бүйір және жоғарғы төменгі қабырғалары бар.

Slide 22

Аралық ми

Таламус

Эллипс тәрізді дене. Ол сұр түсті ішкі, сыртқы және алдыңғы ядролардан түзелген. Бұл ядролардан ми сыңарларына серпін жеткізіледі. Сондықтан көру төмпегінің қыртысасты орталығы деп атайды.

Гипоталамус

Көру төмпегінің төменгі жағында, көру жүйкелерінің қиылысы мен үлкен ми аяқшаларының аралығында орналасқан аралық мидың бөлігі.

Гипофиз

Мидың астыңғы жағындағы ми қосымшасы болып саналады. Ол түрік ершігінің үстіңгі ойысында орналасқан ішкі секрециялық бездер қатарына жатады.

Slide 23

Алдыңғы ми

Алдыңғы ми

Екі ми сыңарларынан тұрады. Олардың әрқайсысы ми жабындысы, қыртысасты түйіндер және бүйір қарыншалары жатады. Атқаратын қызметі ойлауға, сөйлеуге, ақпараттарды қабылдауға жауап береді.

Slide 24

Ми қан тамырлары

Ішкі ұйқы артериясы

Омыртқа артериясы

Көру нервісінің айқасқан

Жерінде 2-ге бөлінеді

Алдыңғы

ортаңғы

Мидың ішкі бетін

қоректендіреді

Сыртқы бетін

қоректендіреді

алдыңғы

ортаңғы

Артқы ми

Артеряларынан

құралады

Slide 25

5

Бас бөлімдерінің жалпы атқаратын қызметтері.


Ұқсас жұмыстар
Жүйке жүйесінің ерекшеліктері
Рефлекс түрлері
Бүйрек үсті безі
Көру анализаторы
Орталық жүйке жүйесінің қалыптасуы
Жүйке орталығы
Қозу физиологиясы
Торлы құрылымның байланыстары
Балалардағы жүйке жүйесінің ерекшеліктері
Клетка және органоидтардың құрылысы
Пәндер



Реферат Курстық жұмыс Диплом Материал Диссертация Практика Презентация Сабақ жоспары Мақал-мәтелдер 1‑10 бет 11‑20 бет 21‑30 бет 31‑60 бет 61+ бет Негізгі Бет саны Қосымша Іздеу Ештеңе табылмады :( Соңғы қаралған жұмыстар Қаралған жұмыстар табылмады Тапсырыс Антиплагиат Қаралған жұмыстар kz