ЛИМФА ТАМЫРЛАРЫ

Презентация қосу

СӨЖ
Тақырып:Мойын лимфа тамырлары жəне
кеуде лимфа түтігінің мойын бөлігінің
клиникалық анатомиясы
Орындаған: Садыр А.К
202- стом

Тексерген: Мукашева М.М.
Семей-2016
ЖОСПАР
Кіріспе
Негізгі бөлім

Лимфа жүйесінің құрамы
Лимфа түйіндері
Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Лимфа жүйесі, systema lympaticum, қан
тамырлар жүйесінің бөлігі болып саналып,
веналық жүйенің қызметін толықтырады.
Лимфа жүйесі организмнің зат алмасуына
қатысып, тіндер мен жасушалардан зат
алмасу қалдықтарын,табиғаты бөтен
заттарды (бактерияларды) шығарады.
Лимфа жүйесінің құрамы: ағзалар мен
тіндерге тарамданған лимфа капиллярлары,
лимфа тамырлары, лимфа түйіндері, веналар
жүйесіне барып құятын ірі лимфа тамырлары
(сабаулар мен түтіктер)
Лимфа жүйесінің негізгі қызметі – лимфаны
тіндерден вена арнасына өткізу (тасымалдық,
резорбциялық және дренаждық қызметтер), сондай-
ақ иммундық реакцияларға қатысатын лимфоидтық
элементтерді түзу (лимфопоэз) және организмге
келетін бөгде заттарды, бактерияларды және т.б.
залалсыздандыру (тосқауылдық қызмет).
Түзілістердің барлығы бір мезгілде тосқауыл
қызметін де атқарады. Лимфа түйіндерінің болуы
лимфа жүйесін вена жүйесінен өзгешелейді. Тағы бір
айырмашылығы – веналық капилляр артериялық
капиллярмен қатынасады, ал лимфа жүйесі бір
ұшында (шеткі) тұйықталып, басқа ұшымен
(орталық) вена арнасына ашылатын түтікшелер
жүйесі болып табылады.
Лимфа — организмде қан плазмасының ұлпа аралық
кеңістікке сүзіліп, одан әрі лимфа жүйесіне жиналуы
нәтижесінде пайда болатын түссіз, сілтілі реакциялы
(рН 7,4-9,0) сүйық. Ол ұлпа сүйығының лимфа
капиллярына өтуінің нәтижесінде пайда болады.
Лимфа организмнің шын мәніндегі ішкі ортасын
қанмен байланыстырады. Лимфаның негізгі қызметі —
белоктарды ұлпа аралық қуыстан қайтару. Ол
организмде суды таратуда, сүт түзуде, ас қорытуда, зат
алмасу процестерінде маңызды рөл атқарады. Лимфа
— мөлдір, сарғыш түсті сұйық. Оның құрамында
белоктар және белокқа жатпайтын азотты қосылыстар,
глюкоза, минералды заттар, гормондар, ферменттер,
дәрмеңдәрілер және антиденелер кездеседі. Құрамы
жағынан лимфа белоктары плазма белоктарына ұқсас,
бірақ олардың мөлшері өте аз.
Лимфа жүйесінің құрамы

І. Лимфа өткізетін ІІ. Лимфоциттер
жолдар. дамитын жерлер.
І. Лимфа өткізетін ІІ. Лимфоциттер дамитын жерлер:
жолдар:
1) жілік майы (сүйек кемігі) және айырша
без;
2) шырышты қабықтардағы лимфоидты
түзілістер:
а) жекелеген лимфа түйіншелері, folliculi
Лимфокапиллярлық lymphatici solitarii;
тамырлар, лимфа ә) шоғырланған, folliculi lymphatici
тамырлары, сабаулары agregati;
және түтіктері. б) бадамша түрінде лимфа тінінің түзілуі;

3) лимфа тінінің соқыр ішекте жиналуы;

4) көкбауыр ұлпасы;

5) лимфа түйіндері.
Лимфа капиллярлары

Лимфа тамырлары мен бездері Лимфа тамырлары мен бездері

Оң жақ Оң жақ сол жақ
бұғанаасты мойын бұғанаасты
ағым ағымы ағым

Оң жақ жүрекаралық сол жақ жүрекаралық
ағым ағым

Оң жақ лимфа Кеуде түтігі
түтігі Сол жақ
веноздық
бұрыш
Ішек ағымы
Оң жақ
веноздық
бұрыш Оң бел сол бел
ағымы ағымы
Оң жүрекше Жоғарғы
Қуыс Лимфа тамырлары мен бездері
вена
ЛИМФА ТАМЫРЛАРЫ
Лимфа капиллярларының қабырғасының құрылысы
өзгеріп жуандайды да, лимфа тамырларына
айналады. Лимфа тамырларында қақпақшалар
(valvule lymphaticae) орналасады, олар лимфаның бір
бағытта өткізуге көмектеседі. Ағзадан немесе дене
бөлігінен түрлі лимфа түйіндеріне баратын әкетуші
лимфа тамырлары шығады. Ағзадан лимфа алатын
лимфа тамырларының жолындағы бірінші лимфа
түйіндері аймақтық деп аталады. Қосалқы лимфа
тамырларының қосылуынан пайда болған,артерия-
венамен қосарлана жүретін басты лимфа тамырлары
– коллекторлар деп аталады.
БОЛЫП БӨЛІНЕДІ. БЕТКЕЙДЕГІГЕ ЖЕЛКЕ ЖӘНЕ
ЕМІЗІКШЕ ЛИМФА БЕЗЕДРІ КІРЕДІ. БАСТЫҢ ТЕРЕҢДЕГІ
ЛИМФА БЕЗДЕРІНЕ ҚҰЛАҚ МАҢЫ, ИЕК АСТЫ, ТӨМЕНГІ
ЖАҚ АСТЫ БЕЗДЕРІ КІРЕДІ.
МОЙЫННЫҢ ЛИМФА БЕЗДЕРІ АЛДЫҢҒЫ ЖӘНЕ
ЛАТЕРАЛЬ БОЛЫП БӨЛІНЕДІ. МОЫЙННЙҢ АЛДЫҢҒЫ
ЛИМФА БЕЗДЕРІ МОЙЫНТҰРЫҚ ВЕНАНЫ БОЙЛАП
ОРНАЛАСҚАН. АЛДЫҢҒЫ ТЕРЕҢДЕГІ ЛИМФА БЕЗДЕРІ
АТТАС МҮШЕДЕН ЛИМФАНЫ ЖИНАЙДЫ. ОЛАР КӨМЕКЕЙ
АЛДЫ, ҚАЛҚАНША, КЕҢІРДЕК ЛИМФА БЕЗДЕРІ КІРЕДІ.
МОЙЫННЫҢ ТЕРЕҢДЕГІ ЛАТЕРАЛЬ ЛИМФА БЕЗДЕРІНЕ
БҰҒАНА ҮСТІ , БҰҒАНА АСТЫ, ЖҰТҚЫНШАҚ АСТЫ
ЛИМФА БЕЗДЕРІ КІРЕДІ. МОЙЫННЫҢ ТЕРЕҢДЕГІ ЛИМФА
ТАМЫРЛАРЫ МОЙЫНТҰРЫҚ ЛИМФА САБАУЫН ПАЙДА
ЕТЕДІ.

ІШТІҢ ЛИМФА ТАМЫРЛАРЫ МЕН БЕЗДЕРІ: ІШКІ ЖӘНЕ
СЫРТҚЫ БОЛЫП БӨЛІНЕДІ. СЫРТҚЫ ЛИМФА БЕЗДЕРІ БЕЛ
АЙМАҒЫНДА ОРНАЛАСЫП, БЕЛ ЛИМФА АҒЫМЫНАН ОҢ
ЖӘНЕ СОЛ ЖАҚ ЛИМФА САБАУЫ П.Б.
Бас пен мойындағы
түйіндер:
Шүйде түйіндері Nodii lymphatici
occcipitales

Емізіктәрізді түйіндер Nodii
lymphatici mastoidei

Шықшыт түйіндері Nodii lymphatici
parotidei

Төменгі жақсүйекасты түйіндері
Nodii lymphatici submandibulares

Бет түйіндері Nodii lymphatici
faciales

Иекасты түйіндері Nodii lymphatici
submentales
КЕУДЕ ТҮТІГІ

Ductus thoracicus, ең маңызды және негізгі лимфа
тамыры болып табылады. Ол лимфаны аяқтардан,
жамбас астауы іш қуысы және кеуде қуысының сол
жағында орналасқан ағзаларды жанайды. Кеуде
түтігінің басталу деңгейі XI кеуде және II бел
омыртқасы арасында ауытқып отырады. Ол басталар
жерінде оның буылтығы – цистернасы cisterna
intestinalis болады. Кеуде түтігінің ұзындығы 30-41см.
Оң және сол жақ бел сабауларының қосылуынан
басталады. Кеуде түтігі кеуде қуысынан өтіп, омыртқа
бағанасының алдымен жоғары қарай көтеріліп,
қолқаның кеуде бөлігінің оң жағынан, өңештің артқы
жағынан өтеді. Одан әрі қолқа доғасының артында
орналасады. Қолқа доғасына жетіп, V және III кеуде
омыртқалары деңгейінде солға қарай ығысады.
VII мойын омыртқасы
деңгейінде кеуде түтігі
мойнға шығып, доға түзе,
сол жақ ішкі мойынырық
венасына немесе оның сол
жақ бұғанаасты венасымен
қосылатын бұрышына
құйылады.

Кеуде түтігі денеден келетін
барлық лимфаның ¾бөлігін
жинайды.
ОҢ ЖАҚ ЛИМФА ТҮТІГІ
Ductus lymphaticus dexter,
ұзындығы 10-12 мм-ден
аспайды және үш бағаннан: бас
пен мойынның оң жақ
аймағынан лимфа алатын, оң
қолдан лимфа әкелетін, кеуде
торының оң жақ жартысының
қабырғалары мен ағзаларынан
және сол жақ өкпенің төменгі
бөлігінен лимфа жинайтын
truncus bronchomediastinales
dexter-дің қосылуынан түзіледі.
ІШ
Іш қабырғасының жоғарғы жартысының лимфа тамырлары
жоғары және латеральды жүріп, қолтық лимфа түйіндеріне бағыт
алады. Ал, төменгі жартысының тамырлары шап аймағының лимфа
түйіндеріне төмен түседі.

Құрсақ бағаналары, жоғарғы
және төменгі шажырқай
Қолқа мен төменгі қуыс вена артерияларының бағандары
аймағында жайғасқан мен тармақтары бойында
париетальды түйіндер орналасқан висцеральды
түйіндер

Саны 30-50 шамасында. Құрсақ бағаны Шажырқай
Бел түйіндері деп те тармақтары артериялары
атайды. бойындағы тармақтары
бойындағы
ҚОРЫТЫН
ДЫ
Лимфа жүйесінде лимфа дененің көп бөлігінде (тұлға
мен қол-аяқтарда) ауырлық күшінің бағытына қарсы
ағады, сондықтан баяу жылжиды. Веналық арна оған
құятын лимфалық арнамен толығады да, жүректегі қан
балансы теңеседі. Лимфалық арнаның кеңдігі лимфа
тамырлары санының көптігімен қамтамасыз етіледі.
Соманың лимфа тамырлары беткей және терең болып
бөлінеді. Тері астында жатқан беткей тамырлар теріасты
веналары және беткей нервтермен қосарлана жүреді.
Терең лимфа тамырлары тамыр-нерв будаларында,
оларда жатқан артерияларға , терең веналарға және
нервтерге паралель жүреді.
Барлық лимфа тамырлары пайда болған жерінен
аймақтақ лимфа түйіндеріне дейін ең қысқа жолмен
барады.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
Әбубәкіров Ә.Б, Сүлейменова Ф.М, « Атлас
Адам анатомиясы» III том. Астана:
«Сарыарқа», 2011жыл
Рақышев А.Р «Адам анатомиясы» II том.
Алматы: 2004жыл
Нұрахметова Б.Н «Лимфа жүйесінің
функционалдық анатомиясы». Оқу құралы.
Алматы, 2007жыл
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Лимфа бездері

Лимфаденит және лимфангит

Лимфаның химиялық құрамы

Қан айналым шеңбері

Қан түзетін ағзалар

Жүрек қан тамырлары жүйесі

Лимфа түйіні

Кілегелейлі қабықтармен лимфаның түйіндерін зерттеу. Малдың дене қызуын анықтау

Жүрек тамырлар

Лимфа айналымының бұзулуы

Пәндер