МАКРОЭКОНОМИКАЛЫҚ ТҰРАҚСЫЗДЫҚ, ЖҰМЫССЫЗДЫҚ

Презентация қосу

МАКРОЭКОНОМИКАЛЫҚ
ТҰРАҚСЫЗДЫҚ, ЖҰМЫССЫЗДЫҚ
ИНФЛЯЦИЯ

ДАЙЫНДАҒАН: ЖЫЛҚЫБАЕВ
үлкен, οἶκος — үй және Nόμος — заң) —
экономикалық
теорияның экономиканы тұтастай
зерделейтін бөлімі. Макроэкономика
экономикалық циклдік кезеңдер мен
экономикалық өрлеу, жұмыспен
қамтылу, инфляция мәселелерін,
жалпы экономика ауқымындағы басқа да
мәселелерді, сондай-ақ ұлттық
экономикалардың қарым-қатынасын
зерттейді.
ЖҰМЫССЫЗД
ЫҚ
Жұмыссыздық – бұл еңбекке
қабілетті халықтың жұмыс
істеуді қалайтын, бірақ
уақытша немесе мүлдем
жұмысынан айырылған
бөлігінің жұмыспен
қамтылмауы көрінісі.
Жұмыссыздық – бұл
еңбекке қабілетті адамның
жұмыссыз қалуы. Ал,
жұмыссыз қалу адамдардың
тұрмыстық жағдайын
нашарлатып ғана қоймайды,
сонымен қатар бұл жағдайда
адамдар моральдық
тұрғыдан да күйзеліске
ұшырайды. Өйткені, бір
жағынан жалақы басым
көпшіліктің бірден-бір табыс
көзі болып табылса, екінші
жағынан жұмыссыз қалған
жан өзін қоғамға қажетсіз
сезінуі мүмкін.
ОББ есептері бойынша әлемдегі
2006 жылғы жұмыссыздық
деңгейі
Жұмыссыздықты қалыптасу сипаттарымен
байланысты негізінен үш түрге жіктеуге болады:

уақытша (фрикциондық) жұмыссыздық;

құрылымдық жұмыссыздық;

циклдік
жұмыссыздық.
Уақытша жұмыссыздық –
бұл өздерінің біліктілігіне және
жеке қалауларына сәйкес
келетін жұмысты іздеп жүрген
немесе күтіп отырған жұмыс
күшінің бір бөлігі.
Құрылымдық жұмыссыздық – бұл жұмыс күшіне
сұраныстың құрылымын өзгертетін өнеркәсіптегі
технологиялық ілгерілеушілікпен байланысты
туындайтын, жұмыссыздықтың бір түрі.

Яғни, құрылымдық жұмыссыздар – олар ғылыми-
технологиялық ілгерлеушілік нәтижесінде
мамандықтары аса қажетсіз немесе мүлдем
жарамсыз болуы себепті жұмыс таба алмай
жүрген тұлғалар.
кәмелеттік жасқа
толмағандар

зейнеткерлер

үй шаруасындағылар

оқушылар

күндізгі оқу бөлімінің
студенттері
жатпайтындар:

арнайы мекемелерде бас
бостандығынан
айырылып қамауда отырған

психиатриялық ауруханаларда
Жұмысқа жарамсыздар немесе жұмыс күшіне

ұзақ уақыт бойы емделіп
жатқандар
•ұлттық Жұмыссыздықтың ұлғаюы
экономика өзінің экономикалық, әлеуметтік,
экономикалық тіптен саяси салдарға әкеліп
әлуетін толық
пайдалана алмайды.
соғады. Нақтырақ айтқанда,
Мысалы, ЖІӨ-нің жұмыссыздықтың
жоғалтылуы; салдарынан:

жо •
уа ға жұм
өз қы лтқ ыс •қоғамда әлеуметтік
бі дер т ө ан ын
жо лік інің те к ада және саяси мәселелер бой
ға тіл к ел мд көрсетеді, бұл тіптен
лт ік әс е ар
ад тер іби әлеуметтік-саяси
ы ін
; де жанжалдарға әкелуі
мүмкін және т.б.
жұмыссыздық
қоғам үшін өте
ауыр, тиімсіз
құбылыс болып
табылады. Әсіресе,
жұмыссыздықтың
деңгейі 5–7 %-дан
неғұрлым үлкен
болған сайын,
оның қоғамға
әкелетін
зардаптары
ауырлай түседі.
Жұмыссыздық аса күрделі мәселе болып
табылатындықтан, оның алдын алу және онымен
күресу мемлекеттік деңгейде дұрыс саясат жүргізу
арқылы ғана оң нәтижеге әкеледі. Жұмыссыздықпен
күрес сұранысқа сәйкес кадрлар даярлау, елдің
демографиялық жағдайына, экономикалық
ерекшеліктеріне байланысты жұмыс күшін оңтайлы
орналастыру, жалақы деңгейін реттеу секілді алуан
түрлі іс-шаралар негізінде жүргізіледі.
Тұрақсыздығы экономиканың жағдайын
сипаттайтын ең маңызды
макроэкономикалық индикаторлардың бірі –
Инфляция (inflatio) –
инфляция.
бұл елдегі орташа
(жалпы) бағаның
деңгейінің есептік
кезеңдегі көтерілуі
үрдісі. Игіліктердің
біреуіне баға жоғары
қарқынмен, екіншісіне
баяу өссе, енді бірінің
бағасы өзгеріссіз
қалып, келесі
біреулерінің бағасы
тіптен төмендеуі де
мүмкін.
Инфляция деңгейі (баға деңгейінің өсу
қарқыны) – орташа баға деңгейінің белгілі бір
уақыт аралығындағы салыстырмалы өзгерісі.
Америкада тәуелсіздік
үшін болған соғыс
доллардың
құнсыздануына әкеліп
соқты. Францияда 178
4-1794 жылдары
революция кезінде
өндірілген қағаз
ассигнаттар бір жылда
883 есе құнсызданды.
Еркін бәсеке кезіндегі
капитализм
жағдайында
инфляцияны соғыс,
дағдарыстан,
стихиялық апаттар
кезінде болатын несие
ақшаларының
алтынға
2010 жылғы Әлемдегі
инфляция деңгейі
Инфляция — бұл кез келген экономикалық
даму үлгісіне тән объективті құбылыс.
Инфляцияның себептері айналыс және
өндіріс саласында орын алады.
Қазіргі инфляция мынадай факторларға
байланысты:

Ақша Ақшалай емес
айналысының
факторлары факторларға
Инфляция жағдайында қағаз ақшалар
мыналарға қатысты құнсызданады:
шетел
алтынғ валютасын
тауар; а.
а;
Инфляцияның жылдық орташа
мөлшері, %-бен

Бұл көрсеткіштер Қазақстан
Республикасының Ұлттық Банкінің 2003
жылдан бастап алдағы үш жылға
арналған ақша-несие саясатының негізгі
бағыттарында бекітілген болжамдарға
сай болып келеді.
2009 жылғы қараша айындағы азық-түлік
емес тауарларға деген бағаның өсуі 2008
жылдың желтоксан айына қатысты алғанда
8,3% және ақылы қызметтер бойынша —
7,2%-ға өскен. Ал азықтүлік тауарларына
бағаның есуі 2,6%-ды құрады.

2009 жылғы қараша айындағы
инфляцияның денгейі және ТБИ
құрайтындарға бағаның өсуі
Ақша реформасы — ұлттық ақша
бірлігін тұрақтандыруға, елдің ақша
жүйесін қалыпқа келтіруге және
нығайтуға бағытталған ақша
айналысында мемлекет тарапынан
жүзеге асатын түрлендірулер.
Дефляциялық саясат — бұл ақша-
несие саясаты арқылы ақшаға деген
сұранысты шектеуді, салық тетігің
қолдану арқылы мемлекеттік
шығыстарды азайту, несие үшін
пайымт шерін реттеу және
ақшамассасын шектеу әдістерінің
жиынтығы.
Табыс саясаты —
бағаға және
жалақыға
бақылау жасау
шаралары.
Біздің елімізде
бағаға бақылау
Қазақстан
Республикасының
Монополияға
қарсы саясат
комитетті арқылы
жүргізіледі.
Индексациялау - ақшаның құнсыздану
нәтижесінде болған зиянның орнын
толық немесе жартылай толтыру
әдісін білдіреді.

Бұл әдіс, 1999 жылы 5 сәуірде Қазақстан
Республикасы Үкіметінің шешімімен «еркін
өзгермелі валюта бағамына» өту барысында,
АҚШ долларына қатысты теңге бағамының
күрт төмендеуінен туындаған (мысалы, 1
АҚШ долларының бағамы 87,5 теңгеден 132,4
теңгеге және одан жоғары көрсеткішке
жетті) халықтың екінші деңгейлі банктердегі
теңге салымдары бойынша зиянды
мемлекеттің қаражаты есебінен қалпына
АЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Экономикалық циклдардың типтері

Инфляция елдегі баға деңгейінің өсуі

Жұмыссыздық пен инфляция экономикалық тұрақсыздықтың көрінісі ретінде

ҚР-дағы экономикалық өсу себептері,факторлары

Макроэкономика

Қазақстан Республикасының макроэкономикалық көрсеткіштері

Макроэкономикалық үлгілердің экономикалық мәні

Өндіріс шығындарының өсуі

Жиынтық сұраныс және жиынтық ұсыныстың мәні

Негізгі макроэкономикалық тепе-теңдіктер

Пәндер