Ионды байланыс

Химиялық байланыс дегеніміз молекулаларда және кристалдық торларда атомдар арасындағы электрлік тартылыс күштерінің әсерінен атомдардың өзара тартылып байланысуы.

Бірінші рет электронды бұлттың құрылысын түсіндірген Бор жасаған атом моделінің пайда болуы химиялық байланыс және оның электронды құрылысы туралы түсініктің қалыптасуына әсер етті. Бор моделі бойынша электрондар атомда белгілі бір энергетикалық күйде, яғни энергетикалық деңгейде болады.

1915 жылы неміс физигі Коссель тұздардағы химиялық байланысқа түсінік берді

1916 жылы американ ғалымы Льюис молекулалардағы химиялық байланысқа анықтама берді

Коссель мен Льюис түсініктері валенттіліктің электрондық теориясы деген ат алды.

Химиялық

байланыс

Байланысатын атомдар

Элементтер

қасиеттері

Электронды бұлттағы

үрдіс

Түзілетін

бөлшектер

Кристаллдық

тор

Заттардың

қасиеттері

Мысалдар

Иондық

Металл атомы және бейметалл

атомы

Оң және теріс зарядты

Валентті электрондардың ауысуы

Оң және теріс зарядты иондар

Иондық

Тұз түзетіндер

NaCl

CaO

NaOH

Ковалентті

Бейметалл

атомдары

(сирек жағдайда-металл атомдары)

Теріс зарядты, сирек жағдайда оң зарядты

Ортақ электрон жұбын түзу, молекулалық орбиталдарды толтыру

Молекулалар

Молекулалық

Ұшқыш және

Ұшқыш емес

Br2

CO2

C6H6

Атомдық

Алмазтәрізділер

Алмаз

Si SiC

Металлдық

Металл атомдары

Оң зарядты

Валентті электрондарын беру

Оң зарядты иондар және электронды газ

Металдық

Металдар

және

құймалар

Аяқталған сыртқы қабат

атомды тұрақты етеді

Байланыс түзу арқылы атомдар сыртқы қабаттарын толтырып, тұрақты болады

Атомдар арасындағы химиялық байланыс ортақ электрондық жұп арқылы түзіледі

Әрбір атомның сыртқы электрондық қабаты толық

Ковалентті байланыс

Notes: Deconstruction:

Students copy down diagram

Екі атом арасында химиялық байланыс электрон жұбы ортақтасуы арқылы түзілсе, ол ковалентті байланыс деп аталады.

∙∙ ∙∙

∙H + ∙Cl ∙∙ → H ∙∙Cl∙∙

∙∙ ∙∙

Полюсті молекуладағы электрондар ығысқан кезде атомдар қосымша зарядқа ие бола бастайды. Молекуланың бір жағы оң, бір жағы теріс зарядталады. Мұндай молекулалар полюсті деп аталады. Коваленттік полюсті байланыс көбіне қышқылдар арасында болады. Мысалы HF, H2S, HNO3, H2SO4, т. с. с

бейМе

Ковалентті полюссіз байланыс

бейМе

Ковалентті полюсті байланыс

Ме

Ионды байланыс

Ионды байланыс - бұл иондар арасындағы байланыс.

Металдар мен бейметалдар арасында түзіледі.

ИОНДЫҚ БАЙЛАНЫС

Notes: Автор Гальцева Ольга Николаевна. Учитель МОУ Аннинская СОШ №1 п. г. т. Анна Воронежской области

Ион - бұл электрон беру немесе алу нәтижесінде түзілетін зарядталған бөлшек.

Мысалы:

NaCl - натрий хлориді (ас тұзы)

Notes: Использован слайд из презентации Баженова А. А. «Ионы и ионная связь» в исправленном виде http://www. alekseibazhenov. narod. ru/proektor8chem. html

Электрондарын беретін бөлшек

оң ионға айналады (катион)

Электрондарын қосып алған бөлшек

теріс ионға (анион) айналады.

Na0 + F 0 → Na + F-

Na0 + Cl02 → Na+ + Cl -

K 0 + Cl20 → K +Cl-

Zn0 + S0 → Zn +S-

Қарама-қарсы зарядталған иондар арасындағы байланысты иондық байланыс деп атайды. 1916 жылы неміс ғалымы Коссель ұсынды. Өзінің сыртқы валенттік электрондарына сай электрон бұлтын берген атомдар оң зарядты катиондарға, ал осы электрондарға сай бұлтты қосып алған атомдар теріс зарядты анионындарға айналады. Түзілген иондар біріне-бірі Кулон заңы бойынша тартылысып иондық байланыс түзіледі

Металдар мен олардың балқымалары металдық тор түрінде кристалданады. Металдық тор түйінінде оң зарядты металл иондары орналасады. Металл атомдарынан және кристалдық тор түйінінде қалған иондардан алыстаған электрондар катиондар арасында біршама еркін қозғалуға мүмкіндік алады. Осылайша металдардың электр өткізгіштігін қамтамасыз етеді. Иондар мен бос электрондардың арасында электростатикалық әсерлесу пайда болады да, металдық байланыстың түзілуіне себеп болады.