Қазақстандағы тың игеру: тарихы, нәтижелері және әлеуметтік-экономикалық салдары

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым МИнистірлігі Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті СӨЖ

Тақырыбы:Тың игеру және оның нәтижелері

Орындаған:Мырзахмет Бекарыс

Факультет:ГЕО(жерге орналастыру)

Курс:1

Мақсаты: Тың игеру кезіндегі қазақстандықтардың хал-жағдайы, бастан кешірген бетбұрыстары мен қасіреттерін баяндау

•Соғыстан кейінгі кезеңде Қазақстанның ауыл шаруашылығында қалыптасқан жағдайды сипаттау; •Тың игеру ұғымына түсінік беру; •Тың жерлерді игеруге жаппай кірісу; •Тың игерудің нәтижелері мен салдарын саралау; •Тың игерушілерге көмек жағдайын айқындау; •Мал шаруашылық жайын сипаттау.

Міндеттері

Соғыстан кейінгі кезенде Қазақстанның ауыл шаруашылығында қалыптасқан жағдай

Құрғақшылық

1949 жылы мал шаруашылығын дамыту жоспары қабылданды

1946-1950 жылдары егiстiк жердiң әр гектарынан алынған өнім орта есеппен 5-6 г ғана болды

1953 жылы 31 миллион тоннаға жетер-жетпес астық дайындалды, бірақ 32 миллион тоннадан астам астық жұмсалды

Әкiмшiлiк- шаруашылық қызметкерлерi едәуiр қысқартылды.

*Тың игеруің - игерілмеген, құнарлы жерлерді жыртып, астық өнімдерін, техникалы дақылдарды, т. б. өсіру мақсатында қолдану. * Басты міндеті - халықты астық пен қамтамасыз ету және еліміздің астық бағасын тұрақтандыру. *1954 жылы 23 ақпан - 2 наурыз аралығында Компартия ОК кезекті пленумы болып өтті. Онда «Елде астық өндіруді ұлғайту мен тың және тыңайған жерлерді игеру» туралы қаулы қақабылданды. * КСРО-да ( Қазақстан, Сібір, Орал, т. б. ) 1954 -1960 ж. жүргізілген науқан.

* КСРО бойынша жалпы 41, 8 млн га жер жыртылса, соның 25, 5 млн га-сы қазақ жері болды

Тың игеру мағынасы

Тың игерудің жағымды жақтары

*Астық өндіруден Қазақстан одақта 2-орынға шықты. Соның арқасында Қазақстан Орта Азия мен Сібірді, Оралды астық пен қамтамасыз етті. *Жүздеген совхоздар құрылды, (1954 ж. 120-дан астам) елді мекендер көбейді. *1954-І977жылдар аралығында республикада ауыл шаруашылығының барлық салаларына 21, 1 млрд. сом каржы жұмсалып, шығын 27, 2 млрд. сом болып өтелді. *1990 жылы акпанның 15-жұлдызында Н. Назарбаев (ол кезде республика партия ОК-нің 1-хатшысы болатын) ауыл шаруашылығы ызметкерлерінің республикалық кеңесінде ‘Тың игеру басталғаннан астык өндіру 7 есеге, ет - 5, сут - 3 есеге кебейді. Тың көтеруге жұмсалған қаржы 1977 жылға қарай толық өтелді” -деді. *Темір жолдар, электр көздері желілері және байланыс линиялары тартылып, инфрақұрылымның дамуы.

Тың игерудің нәтижелері мен салдарлары:

* Кеңес Одағы бойынша 1954 жылы 13, 4 млн гектар тың жерлер жыртылды. * Қазақстанда 1954 жылы - 6, 5 млн гектар, яғни барлық жыртылған жері 50%. * 1955 жылы жоспарланған 7, 5 млн гектарды орнына 9, 4 млн гектар жер жыртылды. * Одақ бойынша барлығы 42 миллион тың жер игерілсе, соны 25 миллион гектар жер Қазақстанда игерілген болатын. * 1956 жылы республикада 16 млн астық жинады. * Тек 1954-1955 жылдары Қазақстанда жаңа 337 совхоз құрылды. * 1954-1959 жж- Тың игеруге -20 млрд. сом қаражат жұмсалды. *1954-1962 ж. тың игеруге КСРО-ны еуропалық бөлігінен 2 млн адам келді. * 1940-1950 жылдар ішінде Қазақстанда 15 жаңа қала, 86 ала тұрпатты поселке, жүздеген шағын елді мекендер пайда болды. * Қала халқыны үлесі 1939 ж 28%-дан 1959 жылы 44%-ға дейін артты. * тың игерілген кезде Қазақстанның 5 облысында 200-ден астам ауылды және село аттары орыс тілінде қайта өзгерді. . * 1960 жылдарға қарай Қазақстанда тың өлкелерінде 9 млн га жер жел эрозиясына шығарды. * Қазақстан КСРО-да ең ірі астық тың республикаларының біріне айналды.