Геодезия және топография ғылымдарының даму тарихы

Презентация қосу

Қазақстан Республиканың Білім және Ғылым министірлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Геодезия және топография ғылымдарының
даму тарихы

Орындаған: Мырзахмет Бекарыс
Тексерген: Дүйсенбаев С.М
Геодезия және топография
ЖОСПАР:

КІРІСПЕ:
1. Топография туралы жалпы түсініктеме
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1. Топографиялық шартты белгілер
2. Тік бұрышты жазық координаталар жүйесі
1. Топография туралы жалпы түсініктеме

Топография — жер бетін әуе және ғарыштық түсірім негізінде жоспарға және ірі масштабты картаға
(1:100000 масштабқа дейін) түсіру, әрі бейнелеу әдістерін зерттейтін ғылым. Бұған көзбен өлшеу, бұрыш
өлшеу, мензульдық, тахеометриялық немесе алыстан өлшеу сьемкалары жатады. Таулы
жерлерде фотограмметрия қолданылады. Топография жер бетін
зерттеуде физика және экономика, географияға, ал жер бетін топографиялық түсіруде (топографиялық
карта жасауда) геодезия мен картографияғылымдарына сүйенеді.
Топографиялық картаның мазмұнының толықтығы ең
алдымен планның немесе картаның масштабына байланысты болады. Масштабы кішірейген
сайын картаның жер беті элементтерін сұрыптау және жалпылау дәрежесі артады. Мұндай
жағдайда картаға географиялық ұрғысынан маңызды деп есептелінетін жер
беті элементтерін мүмкіндігінше көбірек қамту көзделеді. Картаны толық етіп құрастыруда
топографиялық шартты белгілер жүйесі де маңызды рөл атқарады. Әскери істегі Топография
– тактикалық және оперативтік мақсаттар үшін жергілікті жердің ерекшеліктерін зерттейтін әскери ғылым
саласы. Кейінгі кезде жерді план не картаға түсірерде аэросьемканемесе аэрограмметрия деп
аталатын фотографиялық сьемкалар қолданылады.
Топографиялық шартты
белгілер — жер беті бедерін топографиялық карталар мен
пландарға түсіруде қолданылатын жергілікті заттардың шартты
(сызықтық, әріптік, контурлық, цифрлык) белгілері.
Топографиялық белгілер (Топографические знаки) —
жергілікті заттардың топографиялық, карталардағы шартты
(графикалық, әріптік, сандық) белгілері. Жергілікті заттардың
шартты белгілері карталарда стандарт (үлгі) бойынша болады.
Олар масштабтық, масштабтан тыс және түсіндірмелі болып
негізгі 3 топка бөлінеді. Масштабты шартты белгілермен өз
өлшемі бойынша карта масштабында керсетілетін заттар
(орман, көл, т.б.) бейнеленеді. Масштабтан тыс шартты
белгілер карта масштабында өлшемі шағын болғандықтан
(шахталар, радиомачта) көрінбей қалатын жергілікті заттарды
беннелеуге колданылады. Түсіндірмелі шартты
белгілер масштабты, масштабтан тыс шартты белгілермен
бірге, жергілікті заттарға қосымша сипаттаыа беру үшін
колданылады (орман түрін керсететін белгі, әзеннің ағу
бағытын корсететін белгі). Жергілікті заттардың шартты
белгілерінің қасына объектінің аты көрсетіліп, түсініктеме
берілуі мүмкін
2.Тік бұрышты жазық координаталар жүйесі

Тік бұрышты жазық координаталар жүйесі. Шағын аймақтары біршама қысқа арақашықтықтарға байланысты есептерді
шешкенде, тік бұрышты X және У осьтерінен тұратын жазық координаталар жүйесі пайдалынады. Бүл жүйеде
координаталар басы шартты түрде алынады, яғни еркін бір нүктеден басталады .
Тік бұрышты координаталар жүйесінде X осі-абсцисса, ал У- ордината осьтері болып белгіленеді. Горизонталь жазықтық
координата осьтерімен төрт ширекке бөлінеді. Математикада колданылатын декарттык тік бұрышты жүйеден
геодезиядағы бұл жүйенің айырмашылығы-ширектердің оң жаққа карай нөмірленулері, яғни солтүстік-шығыс ширектен
басталып, сағат тілінің бағытымен есептеледі. Әлбетте, мұның өзі геодезиялық есептеулер кезінде тригонометриялық
формулаларды ешбір өзгеріссіз пайдалануға мүмкіндік береді.
З Ғ А
ҢЫ
А Р Ы
АЗ М Е Т
Н А Қ
Р

Ұқсас жұмыстар

ҒАРЫШ ГЕОДЕЗИЯСЫ

Педагогика ғылымның әдіснамасы

Топографиялық түсірістер және сапасы

Педагогика - тәрбие және оқыту туралы ғылым

Геодезия туралы жалпы мәлімет

ИНЖЕНЕРЛІК ГЕОДЕЗИЯ пәні

Электронды теодолит

Құрылыс алаңындағы геодезиялық жұмыстар

Геодезиялық құралдар

Фототопографиялық түсіріс

Пәндер