Мемлекетті басқару қағидаттары

Презентация қосу

Қазақстан-Ресей медицина Казахстанско-Российский медицинский
университеті университет

Кафедра:

Тақырыбы: Қайта өрлеу және жаңа
замандағы саяси ой

Орындаған:Кенесов А,НургазыЖ,Рузиева Н
Қабылдаған: Оразхан Теміржан Оразханұлы
Топ: 111 А
Факультет:ЖМ
Жоспары:
Кіріспе

Негізгі бөлім
Қайта өрлеу мен жаңа замандағы саяси ой пікірлер
Батыс Еуропа елдеріндегі саяси ой пікірдің негізгі бағыттары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Қайта өрлеу және Жаңа замандағы саяси
ойлардың басты ерекшелігі, бұған дейінгі
саяси ойшылдар сияқты «жақсы өмірді»
аңсау мен тұлғаның сыртқы күштерге
деген тәуелділігі емес, керісінше, оларды
мемлекет пен оның пайда болу мәселесі
қатты қызықтырды. Саяси ойлар бірте-бірте
діни және философиялық көзқарастардан
айырылып, сана болмыстың негізі ретінде
қарастырылып, заңдар оның құралына
айналуы керек деген қағида бірінші
кезекке қойылды.
Қайта өрлеу және Жаңа заман дәуіріндегі
реформалық үрдістердің нәтижесінде әлеуметтік
мәдениеттің жаңаша үлгілері жасалды, олар өз
заманындағы дамыған бүкіл өркениеттік
құндылықтар қатарына енді. Бұл заманның
ойшылдары өздерінің мемлекет, құқық, заң сияқты
түсініктерін қалыптастыруда антикалық өркениеттің
рухани мұраларына сүйенеді. Антикалақ мұралар
жаңа мемлекеттің үлгілерін іздестіруге негіз болды.
Өйткені бұл үлгілер қайта өрлеу заманында өмір
сүрген адамдарға жаңа мәселелерді шешу үшін
қажет болды.
Азаматтық концепцияны зерделей келе, оны Ренессанс деп
қарастыруымызға негіз бар. Бұл мәдени құбылыс тұлғаны қайта қарауға
мүмкіндік жасады. Тұлғаны бұрынғыдай тек діни тұрғыдан қарастырмай,
қайта керісінше, оның қоғамдағы рөлін барынша қарапайым түрде
түсіндіруге тырысты. Н. Макиавеллидің сөзімен айтқанда, қоғам
адамдарға қызмет ету керек деген ұстаным – Жаңа заманның басты
ұранына айналды
Ғалымның қарастырған мәселелерінің ішіндегі бастысы деп мыналарды
айтуға болады
1.Саяси ғылымды қоғамтану ғылымдарының ішінде дербес ғылым деп
қарастыруы.
2.Н. Макиавелли мемлекеттің пайда болуын қоғамдағы саяси ұйым
ретінде қарастырды. Жалпы ол саяси ойлар тарихында алғаш рет
қолданысқа «мемлекет» ұғы мын ендірді
3.Жеке тұлғаға саналы, ерікті, өз құқығы үшін күресуге мүмкіндігі бар
белсенді деп қарады.
4.Саясат пен құқықтан моральдың ара-жігін ажыратып берді
Саясаттағы азаматтық концепция идеясын
одан әрі жалғастырушы ойшылдардың бір
ағылшын ғалымы – Томас Гоббс (1588–1679
жж.).
Ол өз ой-тұжырымдарын «Левиафан
немесе материя, форма және мемлекет
билігі» деген ғылыми еңбегінде
тұжырымдады. Жоғарғы билік пен ізгілікті
мемлекет оның еңбегіндегі басты идея. Ол
Англиядағы монархиялық билікті барынша
арашалап алуға тырысты, бірақ, соған
қарамастан биліктің құдайдан екенін
жоққа шығарды. Сондай-ақ, ол
монархиялық биліктің қайнар көзі –
қоғамдық келісімде жатыр деп түсіндірді.
Жаңа заман ойшылдарының бір өкілі –
ағылшын философы Джон Локк (1632–1704
жж.). Ол өз заманында азаматтық концепция
идеясын өте нақты жеткізе білген ойшыл.
Дж. Локк саяси ойлар тарихында –
либерализмнің негізін қалаушы. Ол алғаш
рет төмендегідей ұғымдарға анықтама
берген:
1 Тұлға
2 Мемлекет
3 Қоғам
Джон Локктың пікірінше, кез келген адам құқылы

өмір сүруге ерікті меншік иесі
болуға болуға

Әсіресе, Дж. Локктың меншікке деген көзқарасы ерекше болған. Ол оны екі жол
арқылы түсіндіреді.

Біріншіден, меншігі бар кісі
өзін, отбасын күнделікті
тұрмысқа жетерлік Екіншіден, меншік иесі
дүниелермен қамтамасыз болған адам жеке тұлға
ете алады. Ал тұрмысы ретінде толық
жақсы адам өзінің дамуына қалыптасады
тікелей мүмкіндік жасайды,
қоғамда еркін болады
Мемлекет, билік туралы Дж. Локктың көзқарасы да өте ұтымды.
Мемлекетті ол тұрақты саяси институт ретінде қарастырады. Ал
билікті Т. Гоббспен салыстырғанда шектеу керек деп түсіндіреді.
Ол мемлекет пен қоғам арасын бөліп қарастырады. Мемлекет
қоғамға бағыну керек, егер де оларды бұрынғы билік
қанағаттандырмаса, қоғам жаңа мемлекеттік билік пен мемлекет
жасауға мүмкіндігі бар дейді. Сондай-ақ, ол билікті бөлу принципін
жақтаған. Оның пайымдауынша,

БИЛІК

Атқарушы
билік тек парламент
шешімдерін жүзеге
асырушы орган
Негізгі еңбектері: «Тәрбие туралы ойлар»,
«Адамның санасы туралы тәжірибе».
Адам жаны туғанда таза тақтай сияқты
болады, адамдар тәрбиеге қарай ғана мейрімді
не жауыз, пайдалы не пайдасыз болып
қалыптасады деген. Локк бойынша тәрбиенің
мақсаты - іскери, адал адамды, өз мүддесіне
жетуде табандылық
көрсете алатын, бірақ
басқалармен де
есептесетін
«нағыз жігітті»
тәрбиелеу.
Осы заманның көрнекті өкілдерінің бірі,
француздың ағартушы ғалымы – Шарль Луи
Монтескье (1689– 1755 жж.). Ол саяси ойлар
тарихында өзінше таңба қалдырған ғұлама,
ғалым. Негізгі еңбектері: “Парсы хаттары” (1721
), “Заңдардың рухы туралы” (1748) Дінді қоғамда
тәртіпті сақтау үшін, адамгершілікті қалыптастыру
үшін қажет деп есептейді. Монтескье адамның
табиғи еркіндігі теориясына сүйене отырып, оның
бақытты болуға құқылы екендігін түсіндірді. Оның
саяси идеялары классикалық либерализмге
негізделген. Монтескье “Заңдардың рухы туралы”
еңбегінде заңдардың шығу себептерін,
қалыптасуын зерттеді.
Монтескье пікірі бойынша,
нағыз әділ заң адамның табиғи құқығына
негізделуі қажет. Монтескье адамның ақыл-
ойы, парасаты құдай белгілеп берген нәрсе
емес, оның өмір сүріп отырған ортасының
жемісі, сол ортаның өзгеруімен ол да өзгеріп
отырады, заңды қатаң сақтау бостандықты
қамтамасыз етуге, мемл. төңкерістерді
болдырмауға қызмет етеді деген пікірде
болды.
«Заңдар рухы» еңбегінде екі мәселеге ерекше
назар аударады

«Басқару
«Заңдар рухы» образы».

Ол одан әрі осы еңбегінде «Көптеген заттар адамдар өміріне тікелей әсер етеді:
•Заң
•Климат
• Дін
• Тарих
•Мемлекетті басқару қағидаттары
•Өткен тарих осының барлығы жинала келіп сол халықтың рухын айқындайды»
деп есептейді.
Монтескье, сонымен қатар, Дж. Локктың саяси ойларын одан әрі қарай
жалғастырады. Билікті асыра пайдалану адам табиғатының негізінде
жатқандықтан, ол оны, яғни билікті шектеу мәселесін қарастырады.
Ол билікті бөледі

заң
шағаруш атқарушы сот билігі
ы

Олао бір-бірінен тәуелсіз институт деп таниды, сонымен қатар, ол билік
арасындағы тежеу жүйесінің механизмін қарастырады. Осылайша, саяси
ілімдер тарихында Ш.Л. Монтескье биліктің бөліну теориясын жасады
СЕН─СИМОН
Сен-Симон Анри (1760–1825), граф, француз
ойшылы, әлеуметтанушы, әлеуметтанушы -утопист.
К.А. де Сен−Симон үшін прогресс − табиғаттың
әмбебап заңы: ол адамдарды еркінен тыс басқарады.
Қоғамдағы алға жылжудың негізі − ғылыми білім,
техникалық жетістіктер, индустрия саласындағы
адамдардың ақыл−ойынан бастау алады.
Сен−Симонның пайымдауынша, қоғам өзінің
прогресивті дамуында әскери түрден өнеркәсіптік
түрге ауысады. Қоғам тарихында еңбек нысандары
прогресивті жолмен: құлдықтан−басыбайлылыққа,
одан кейін еркін еңбекке және ең соңында −
қоғамдастыққа ауысып жатады. Ғылымға негізделген
жаңа қоғам мен жаңа мораль, біріншіден еңбек
сүйгіштік принципін, еңбектің міндеттілігі мен әркімнің
еңбек ету мүмкіндігін, екіншіден − бауырмал болу
және бір−біріне көмектесу принципін ұстанады.
«Жаңа христиандықтың» бұл принциптері қазіргі
адамзат жақындап келе жатқан қоғамдық прогрестің
шыңы болып табылады.
Сен−Симонның пайымдауынша, қоғам өзінің прогресивті
дамуында әскери түрден өнеркәсіптік түрге ауысады. Қоғам
тарихында еңбек нысандары прогресивті жолмен:

Құлдықтан басыбайлылыққа еркін еңбекке

− қоғамдастыққа ауысты

Ғылымға негізделген жаңа қоғам мен жаңа мораль, біріншіден
еңбек сүйгіштік принципін, еңбектің міндеттілігі мен әркімнің
еңбек ету мүмкіндігін, екіншіден − бауырмал болу және
бір−біріне көмектесу принципін ұстанады. «Жаңа
христиандықтың» бұл принциптері қазіргі адамзат жақындап келе
жатқан қоғамдық прогрестің шыңы болып табылады.
Қорытындылай кетсек,
Қайта өрлеу дәуірінде де, жалпы феодализм
кезіндегі сияқты адамзаттың тарихи
дамудың жаңа кезеңіне – капитализмге
өтуін білдірген прогрессивті саяси
көзқарастар туындағанын айтуымыз
керек.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Алексеев А.С. Макиавелли как
политический мыслитель. – М,1980. 2.
История политических и правовых учений.
Средние века и Возрождение. – М, 1986. 3.
Макиавелли Н. Государь. Рассуждения о
первой декаде Тита Ливия. О военном
искусстве. – М., 1996. 4. Руссо Ж.Ж.
Трактаты. – М., 1969. 5. Эльфонд И.Я.
Политические учения эпохи Возрождения и
Реформации. (Франция). – Саратов, 1991.

Ұқсас жұмыстар

Саясат дегеніміз не

Қаржылық сауаттылық

Салық және салық салу

Қазақстан Республикасындағы жастардың электоралдық белсенділігін арттыру жолдары

МЕМЛЕКЕТ БАСҚАРУ ӘДІСТЕРІ

Сыбайлас жемқорлықтың алдын - алу шаралары

Жер пайдалану құқығы және жерге өзге де құқықтар

Азаматтық қорғаудың басқару органдары

Мемлекеттік бюджет. Бюджет жүйесі

МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ТЕОРИЯСЫ НЕГІЗДЕРІ

Пәндер