ТАМАҚ ӨНЕРКӘСІБІНДЕ

ХАССП ЖҮЙЕСІ

ЖОЛДЫБАЕВА ДАМИРА

ХАССП (ағылшын транскрипциясы НАССР - Hazard Analysis and Critical Control Points, тәуекелді қолдану және бақылаудың аумалы нүктелері) қауіпті ахуалдың пайда болу ықтималы бар тамақ тізбегінің барлық кезеңдерінде, өндірістік процестің кез келген нүктесінде бақылауды қамтамасыз ететін азақ-түлік өнімдерінің қауіпсіздігін басқару жүйесі.

Ең бастысы ХАССП жүйесін әлемнің барлық өркениетті елдерінің азық-түлік өнімдерін өндіруші компаниялары қолданады, ал АҚШ-та, Канадада, Жаңа Зеландияда, Жапонияда тағы бірқатар мемлекеттерде ХАССП жүйесін заңнамалық деңгейде енгізу талап етілген.

Қазақстан Республикасында 2003 жылдан ҚР СТ 1179-2003 «Сапа жүйелері. НАССР принциптері негізінде тағам өнімдерінің сапасын басқару» стандарты әзірленіп, 2005 жылдан қолданысқа енгізілген.

Тамақ өнімдері қауіпсіздігінің менеджмент жүйесі ХАССП 7 қағидатын ескере отырып әзірлену керек:

тамақ өнімдерінің тіршілік циклінің барлық кезеңдеріндегі қауіп-қатерлердің маңызын және олардың қауіптілік деңгейін бағалау үрдісі арқылы қауіпті факторларды (қауіп-қатерлерді) талдау;

сыни қорытынды нүктелерді анықтау (бұдан әрі - СҚН) ;

әрбір СҚН үшін сыни шектерді белгілеу - үрдістің бақылауда екенін көрсететін критерийді анықтау;

жоспарланатын шаралар немесе бақылаулар негізінде СҚН бақылануын қамтамасыз ету мүмкіндігін беретін мониторинг жүйесін әзірлеу;

мониторинг нәтижелері нақты СҚН-ның басқарылмайтынын көрсеткен жағдайда қабылдау жөн болатын түзетуші әрекеттерді анықтау;

ХАССП жүйесінің жұмысының нәтижелігін растау үшін анықтау рәсімдерін әзірлеу;

ХАССП қағидаттарына және олардың қолданылуына сәйкес келетін барлық рәсімдер мен жазбаларға қатысты құжаттамалар әзірлеу.

Қазіргі таңда ХАССП жүйесі азық-түлік өнімдерінің сапасын басқарудың және реттеудің негізгі моделі, оның қауіпсіздігін қамтамасыз етудің бас құралы болып табылады

Мақсатты бақылау шараларының нәтижесінде азық-түлік өнімдерін тұтынуға байланысты болатын барлық тәуекел түрлерін алдын-ала ескертіп, болдырмайтын, жоятын және қисынды деңгейіне дейін азайтатын аумалы бақылау нүктелері деп аталатын мәселеге ерекше көңіл бөлінеді.

Азық-түлік өнімдерін өндіруші компаниялар өздерінің кәсіпорындарына ХАССП жүйесін енгізе отырып, тауарлардың рыноктағы қозғалысы кезінде өздерінің өнімдерінің немесе сауда белгісінің қорғалуын қамтамасыз етеді.

Тамақ өнеркәсібінде тұтынушының басты талаптарының бірі - тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі.

Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі өнім сапасының барлық аспектілерінің міндетті құрамдас бөлігі болып табылады. HACCP жүйесі тамақ өнімдері қауіпсіздігімен байланысты болғандықтан, сапамен қауіпсіздік арасында қатаң байланыс болады.