Мәдениет пен өркениет: түсінігі, тарихы және қоғамдағы рөлі

Мәдениет және өркениет

Орындаған: Худайберген Бақжан

Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

I Өркениет

II Мәдениет

III Мәдениеттің адам өміріндегі маңызы

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Өркениет

Өркениет ( лат. civilis - азаматтық ) - қоғамның материалдық және рухани жетістіктерінің жиынтығы. Ежелгі римдіктер бұл ұғымды “варварлықтар” деп өздері атаған басқа халықтар мен мемлекеттерден айырмашылықтарын көрсету мақсатында қолданған. Олардың түсініктері бойынша “Өркениет” азаматтық қоғам, қалалық мәдениет. Заңға негізделген басқару тәртібі қалыптасқан рим империясының даму дәрежесін білдірген. Өркениет мәдениет ұғымымен тығыз байланысты.

Ғасырлар бойы қалыптасқан осы екі ұғымның мағыналарын төмендегідей топтастыруға болады:

Мәдениет пен өркениет бір. Олар синонимдер (И. Гердер, Э. Б. Тайлор)

Өркениет- мәдениеттің ақыры, оның кәрілік шағы, руханилықтың антиподы ( Ж. Ж. Руссо )

Өркениет - мәдениеттің прогресі болашаққа бой сермеуі, қоғамның парасаттылық деңгейі (Ф. Вольтер, Д. Белл)

Өркениет - тағылық пен варварлықтан кейінгі тарихи-мәдени саты (Л. Морган)

Мәдениет

Мәдениет дегеніміз (латын тілінде cultura”-өңдеу, тәрбилеу, білім беру, даму, сыйлау) адамдардың өмірі мен қызметін ұйымдастыру қалпы мен түрлерінен, сонымен қатар олардың жасаған материалдық және рухани құндылықтарынан көрінетін қоғам мен адам дамуының белгілі бір дәрежедегі тарихи деңгейі.

Мәдениет ұғымы алғашқы пайда болған кезде ол адамның табиғатқа ықпал етуін анықтау үшін, яғни оның дүлей күштерін бағындырып, көздеген мақсатына жететіндігін білдіру үшін қолданылады.

Ортағасырлық дәуір мәдениетінің негізгі құндылығы құдай еді. Қайта өрлеу дәуірінде мүлде жаңа таным қалыптасты.

1920 жылдан бастап 1950 жылға дейін ұғымның 157 анықтамасы шықты.

Шығу тарихы

Мәдениеттің қоғамда атқаратын қызметтері:

Алдымен қоғам және мәдениет ұғымдарына қаншама ұқсастық үндестік болғанымен, олардың арасындағы мағыналық айырмашылықты естен шығармаған жөн.

Қоғам - әлемнің бір бөлігі, белгілі бір мақсаттарды іске асыру жолында әрекет етіп жатқан субьектілердің байланыс нысандары. Қоғам ұғымындағы негізгі мәселе - адам және оның ұйымдасу нысандары, бұл ретте қоғамды зерттейтін басты ілімді әлеуметтану деп атайды. Ал мәдениет осы тұрғыдан қоғамның белгілі бір қасиеті, көрінісі, сипаты мазмұныда қолданылады.

Қорытынды

Адамдардың қарым-қатынасы, мәдениеттер сұхбаттасуы - әлеуметтік шындықтың басым көрінісі. Адам ерекше бір өрісте - қарым-қатынас өрісінде болады. Руханилық пен ізгілік, әдемілік пен жақсылық тербелісі адамды нәзік тормен қоршаған; қоғамдық өмірде тек зат пен тауар ауысуы ғана емес, ең алдымен идеялар, мамандық, шеберлік тәжірибелерімен, сезімдік үлгілермен ауысу толастамақ емес. Мәдениет игіліктерін жас нәресте анасының ақ сүтін еміп, оның әлди жырымен сезім дариясына шомылып қана адамдық қасиеттерді бойына сіңіре бастайды.